Türklerin Kullandıkları Alfabeler
Türkler tarih boyunca birçok alfabe kullanmışlardır. Türkçenin binlerce yıllık geçmişi içinde, alfabe üzerinde değişmeler yaşanması doğaldır. Fakat Türkler, bazen yakın dönemler içinde birden fazla alfabeyi benimsemişlerdir. Bu da dil ve edebiyat çevresinde değişiklikler yaratmış, farklı gelişmeler yaşanmasında etkili olmuştur.
Türklerin farklı alfabeleri kabul etmelerinde türlü nedenler etkili olmuştur. Göktürkler döneminde Türkler’e ait olan, milli alfabemiz Göktürk alfabesini kullanan Türkler; İslam’ın etkisiyle Arap yazısından etkilenmeye başlamıştır. Göktürkler, devlet ortadan kalkana kadar Göktürk alfabesini kullanmışlardır. Uygurlar, yavaş yavaş müslümanlaşmaya başladıkları için, Arap harflerinin biraz değiştirerek oluşturdukları Uygur alfabesini kullanmaya başlamışlardır. Zaman içinde Uygur alfabesi, Göktürk alfabesinin yerini almıştır. Karahanlı döneminin sonuna kadar bazen iki alfabe birlikte kullanılmışsa bile, Uygur alfabesi baskın olarak kullanılmıştır.
Osmanlı dönemiyle birlikte, Türkler üzerinde Arapların etkisi iyiden iyiye artmış ve Arap harfleri olduğu gibi kabul edilmiştir. Arap alfabesi 6-7 yüzyıl boyunca kullanılmıştır. Bu dönem içerisinde harflerin harekelerinin atılması veya alfabeye yeni harfler eklenmesi gibi Arap alfabesi üzerinde bazı değişiklikler yapılmıştır. Bu nedenle bu dönem içerisinde kullanılan alfabeye “Osmanlı Alfabesi” demek de yanlış olmayacaktır.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuyla birlikte, Türkçenin gerilemesine ve bozulmasına neden olan, Türk dili üzerinde Arapça ve Farsçanın çok büyük bir etkisi olmasına neden olarak görülen Arap alfabesi kaldırılarak; Latin kökenli Türk alfabesi kabul edilmiştir. Gerçekleştirilen dil devrimi sayesinde, Türkçenin ses yapısına daha uygun harfler kullanılmış, Türkiye’deki okur-yazar oranında kısa sürede ciddi artış görülmüştür.
Latin alfabesinin kullanılmaya başladığı dönemde, Sovyet Rusyası’nın baskıcı ve soykırımcı rejmi altında yaşamaya çalışan Türk boyları, zorla Rus alfabesini (kiril alfabesini) kullanmak durumunda bırakılmışlardır. İstemeyerek de olsa, üzerlerindeki baskıcı tutumun etkisiyle Kiril alfabesini kullanmaya başlayan Türkler; ancak Sovyetler Birliği yıkıldıktan sonra kavuştukları bağımsızlıklarıyla birlikte Türk alfabesini (Latin alfabesini) kullanmaya başlamışlardır. Bugün yalnızca Kırgızistan ve Kazakistan gibi birkaç Türk devletinde bu alfabe kullanılmaktadır.
Aşağıda, Türklerin tarih içerisinde kullanmış oldukları beş farklı alfabe hakkında bilgi alabileceğiniz sayfaların bağlantısı bulunmaktadır:
1. Göktürk alfabesi
2. Uygur alfabesi
3. Arap alfabesi
4. Türk (Latin) Alfabesi
5. Kiril alfabesi
BENZER KONULAR
Bu Yazıya 29 Kişi Yorum Yazmış!
Yorum Yaz! | Görüş Bildir!
- Yazının Bağlantısı: Türklerin Kullandıkları Alfabeler
- Yazının Bölümü: Alfabeler
- Diğer kaynaklarda arayın:
- Etiketler: Alfabe, Alfabeler, Alfabeler Konu Anlatımı, Arap Alfabesi, Ders, Göktürk Alfabesi, Kiril Alfabesi, Latin Alfabesi, Lys, Orhun Alfabesi, Osmanlı Alfabesi, Sbs, Türk Alfabeleri, Türk alfabesi, Türk Dili, Türkçe, Türklerin Kullandığı Alfabeler, Türklerin Kullandıkları Alfabeler, Uygur Alfabesi, Ygs
- Rastgele 10 Yazı:
Bir katkı: Bugün kullandığımız yaza(alfabe), Fenike kökenli bir yazı olup, genel anlamda Akdeniz yazısı olarak da ifade edilebilir. Bu yazıyı kartacalılar, etrüskler, latinle, grekler, lidyalılar, karyalılar kullanmıştır.
Göktürk yazısı da Etrüsk, Fenike/arami ve özgün Türk damgalarından oluşan ses teleli bir yazıdır.
Çok güzel yapmışlar ellerinize sağlık. Proje ödevimde çok yararlı olacak. :)
Çin ideogramları, Türk runik alfabesi, Soğd, Mani, Uygur, Brahmi, Tibet, Süryani, İbrani, Arap, Latin, Grek, Ermeni, Kiril… Bunlar Türklerin kullandığı 14 alfabedir. Daha fazla sayabiliriz lakin geriye kalanlar lehçe ve ağız olarak kalmıştır. Alfabe olarak sayılmaz.
Gerçekten çok iyi bir site emeği geçenlere sağol.
Ben kardeşime bunları anlatıyorum ki bilsin. Saygılarımla.
Kardeşinden bize ne! Hava atıyorum demiyorsun da.
Anadolu selçuklularının kullandığı alfabe hakkında bir bilginiz varmı? Arapcayı 800 lü yıllarda kullanmaya başladığımızı yazmışsınız ama ben hiçbirryerde selçukluların ne resmi ne de öğrenim dilinin arapça olduğu gibi bir ibareye rastlamadım.
Aynı şeyi ben de merak ediyorum.Ne zaman Osmanlıca denen yazı dilini kullanmaya başladık.Anadolu Selçuklu ve Büyük Selçuklu zamanında yazı dilimiz yani alfabemiz neydi?
Selam, bu siteye gerçekten hayranım.Çok güzel bir site.Çok bilgilendirici,anlamlı,emek sarf edilmiş, bir site… Gerçekten çok güzel.Emeği geçen herkese sonsuz teşekkürler… ♥
Tesekkur ederimm. :)
Latin alfabesine Türk alfabesi denmesi ne kadar bilimsel ve gerçekçi.
Zeki Bey.
Dikkat ederseniz “Türk (Latin) Alfabesi” denilmiş. Bu alfabeyi en iyi tanımlayacak sözcük grubu “Latin kökenli Türk alfabesi” olabilir. Burada “Türk” adının kullanılmasının gereği şudur: Latin alfabesinde “ı, ç, ğ, ü, ö” gibi harfler bulunmazken; “x, q, w” gibi harfler vardır. Biz bu alfabeyi Türk dilinin ses özelliklerine uygun hâle getirerek yeniden yarattığımız için, bu alfabe artık başlı başına bir “Latin alfabesi” değildir. Bu artık kökeni Latin alfabesi olan bir Türk alfabesidir.
İşte bu kadar bilimsel ve gerçekçi…
Saygılar!
Sevgili zeki bey, bu kadar kısa ve öz konusmanızdan gerçekten çok etkilendim. En kısa zamanda sizinle laklak-i cümbüş eylemeyi herşeyden çok arzu ediyorum. Kendinize iyi bakınız.
Latin alfabesinin aslı Etrükscedir.Etrüksler Türk’tür. Etrüskçe Etrüsk uygarlığı tarafından İtalya’da kullanılmış, bugün hala çözümlenememiş, hangi dil ailesine ait olduğu bilinmeyen antik dildir. Etrüskçe, kendisinden sonra İtalya’da yoğun olarak kullanılan Latince’yi ciddi ölçüde etkilemiştir. Antik Latince’de Etrüskçe kelimeler bulmak mümkündür.
Lidyalılarıda Türk yaptın ya kardeşim seni tebrik ederim. Zaten bir biz Türk değiliz tüm Dünya Türk.