Kiril Alfabesi
Kiril alfabesi (Makedonca: Кирилица (Kirilitsa); Bulgarca: Кирилица (Kirilitsa); Rusça: Кириллица (Kirillitsa); Sırpça: Ћирилица (Çirilitsa), yaygın olarak Slav dillerinin yazımında kullanılan alfabedir. Adını Ortodoks rahipleri Kiril ve Metodius’tan almış olmasına karşın, bu alfabeyi gerçekte onların geliştirdiğine ilişkin kesin bilgi yoktur. Yapılan araştırmaların gösterdiklerine göre, Kiril ve Metodius’un öğrencileri, 9. yüzyılın ortasında günümüzde Kiril alfabesi olarak bilinen ve halen Rusya, Ukrayna, Bulgaristan, Sırbistan ve diğer ülkelerde kullanılan bu alfabeyi, Orta Çağ Yunan (Bizans) alfabesinin temelinde geliştirerek, Yunancada bulunmayan birtakım Slav seslerini de buraya eklemişlerdi.
Kiril alfabesini kullanan ülkeler: Beyaz Rusya, Ukrayna, Bulgaristan, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Moğolistan, Makedonya, Sırbistan.
Kiril alfabesinin harflerini aşağıdaki videoda tek tek tanıtılmaktadır. Bu görüntü sayesinde harfleri tanıyabilir, sesletimini (telaffuzunu) görerek öğrenebilirsiniz.
Rusya’da bu alfabe ilk olarak Orta Çağ’ın başlarında büyük yazı harfleri olarak kullanılmaya başlandı. El yazısı olan italik harfler ise daha sonra geliştirildi. 18. yüzyılın başlarında Büyük Peter Yunan harflerini çıkararak alfabeyi daha basit ve düzenli bir hâle getirdi. 1918 yılında bir değişiklik daha yapılarak, alfabeden diğer gereksiz harfler çıkarıldı. Kiril alfabesi birçok Slav Ortodoks ülkesinde kullanımdadır. Ayrıca Türk Cumhuriyetleri’nden Kazakistan ve Kırgızistan tarafından da hâlâ kullanılıyor. Tablodaki Slavsı olmayan harfler ise Türk-Kiril harfleridir. Başkurdistan, Yakutistan gibi birçok özerk Türk bölgelerinde de Kiril harfleri kullanılmaktadır.
Kiril alfabesi, Türk dünyasında zorla benimsetilmiştir. Sovyet Rusyası döneminde Kırgızistan, Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan ve Özbekistan gibi bugün bağımsız birer Türk devleti olan bölgelerde yaşayan Türkler’in Kiril alfabesini (Rus alfabesini) kullanmaları zorunlu kılınmıştır. Bu alfabeyi kullanmak zorunda kalan Türklerin, öz dillerinde de değişiklik yapmaları istenmiştir. Yazı dilini Rusçaya yaklaştırmak için zalim Stalin akla gelmedik oyunlar yapmış ve bugün Türk dünyası arasındaki kopukluğun başlıca nedenlerden birinin –ortak bir yazı dilinin olmayışı– meydana gelmesine neden olmuştur. Türk dünyasında 23’ten fazla yazı / konuşma dilinin var olmasının tek nedeni Ruslar ve dolaylı olarak Kiril alfabesidir.
Osmanlıca ve Türkiye dışındaki Türk dil ve lehçelerinin yazımında Arap alfabesinden sonra en geniş ölçüde kullanılan alfabedir. XVIII. yüzyıl başlarında Hristiyanlık’ı yaymak için Çuvaşlar’a giden Ruslar bu dili kendi harfleriyle (Kiril) yazdılar. Eski Sovyetler Birliği idaresindeki Türklerce 1937–1940 yılları arasında Stalin rejimi tarafından bu alfabe kabul ettirilmiş ve her Türk boyu için farklı alfabeler yapılmıştır. Bunun sonucunda Türkler arasında 20 ayrı Kiril alfabesi kullanılmıştır. Bugün de bu alfabeyi kullanmaya devam etmektedirler. Ancak Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra alfabe değiştirme eğilimleri kuvvetlenmiştir. Ayrıca Türk Cumhuriyetleri arasında kültür alışverişini daha sağlıklı yapmak için ortak alfabe çalışmaları devam etmektedir.
İsa Sarı’nın hazırlamış olduğu sayfadan yararlanarak, Kiril harfleriyle metinler oluşturabilir veya oluşturulmuş metinleri Latin / Türk alfabesine çevirebilirsiniz.
|» Türklerin Kullandıkları Alfabeler «|
|» Göktürk Alfabesi «| – |» Uygur Alfabesi «| – |» Arap Alfabesi «| – |» Latin Alfabesi «|
BENZER KONULAR
- Yazının Bağlantısı: Kiril Alfabesi
- Yazının Bölümü: Alfabeler
- Diğer kaynaklarda arayın:
- Etiketler: Alfabe, Alfabeler, Azerbaycan, Kazakistan, Kirgizistan, Kiril, Kiril Alfabesi, Kiril Alfabesi Konu Anlatımı, Kiril Alfabesi Nedir, Kiril Alfabesi Örnek, Kiril Alfabesi Resim, Kirillitsa, Rus Alfabesi, Rusça, Türk Alfabeleri, Türk Dünyasında Kiril Alfabesi, Türklerin Kullandıkları Alfabeler, Кириллица
- Rastgele 10 Yazı:
- Orta Asyalı – Türk Sentezi
- Edebiyatımızda İlkler
- Empresyonizm / İzlenimcilik
- Eski Anadolu Türkçesinin Söz Varlığı
- İlk Türk Uçağı: “Nud 36”
- İlginç Bilgiler
- Söylev (Nutuk) Nedir? – Özellikleri
Tarihsel Gelişimi ve Temsilcileri - Sanat ve Felsefe İlişkisi
- Makale Nedir? – Tanımı ve Özellikleri
- Sözcükbilim Nedir? / Leksikoloji – Sözcük Bilimi
Teşekkür ediyorum çok yardımcı oldu.
O kadar iyi oldu ki size anlatamam hoca kesin 100 verecek. Siteyi çook beğendim.
Kardeş bana yardımcı olur musunuz elimde kiril alfabeli metin var ve bu benim tezim acaba nasıl yapabilirim?
Yaa aynı bizim alfabe özentiler bnizden çalmışlar. Bu site çok güzel yaa.
Güzel bir yazı, burada öğrenmek için gerekli program mevcut. :)
Normal rusça ile bu kiril alfabesi arasında herhangi bir fark varmıdır, yoksa iki dilde aynımıdır ?
Alfabe ile dil arasındaki farkı öğrenmeniz gerekiyor önce. Bunun için şu sayfamıza bakabilirsiniz. Rusça bir dildir, Kiril ise bir alfabedir. Ruslar Kiril alfabesini kullanırlar; fakat burada gösterilen Kiril alfabesi Türklerin kullandıkları alfabe örneğidir. Ruslar burada olmayan birkaç küçük karakter daha kullanmaktadır.