Maniler
Tanımı: Mâni, başta aşk olmak üzere hemen her konuda yazılabilen bir halk edebiyatı nazım türüdür. Çoğunlukla 7 heceli dört dizelik bir bendden meydana gelir. Ama dizeleri 4-5-8-10-14 heceli kalıplarla söylenmiş maniler de vardır. Birinci, ikinci dördüncü dizeler birbirleriyle kafiyeli, üçüncü dize serbesttir. Yani kafiye dizilişi aaxadır. Aaaxa düzeninde maniler de var.
İlk iki dize hazırlık dizeleridir. Son iki dize ile anlam bağlantısı yoktur. Asıl anlatılmak istenen son iki dizede verilir. Maniler çok çeşitlidir. En çok kullanılanlar düz ya da tam mani, kesik mani, cinaslı mani, yedekli mani, artık mani’dir.
Özellikleri:
1. Sözlü edebiyat ürünlerindendir.
2. Genellikle bir dörtlükten oluşur. Ama mısra sayıları 5,6,7,8 hatta 14 olan maniler de vardır.
3. Kafiye düzeni aaxa şeklindedir.
4. Anonim halk edebiyatının en yaygın şeklidir. Özellikle yüzük oyunları ve mangal sohbetlerinde söylenirler.
5. Maninin birinci ve ikinci mısraları konuya giriş için hazırlık mısralarıdır. Asıl söylenilmek istenen 3. ve 4. mısralarda söylenir. 1. ve 2. mısralar tamamen de konu dışı değildir.
6. Üçüncü mısraın serbest oluşu söyleme kolaylığı sağlar.
7. Anlam bakımından bir bütünlük gösteren maninin başlıca karakteri kendi kendine yetmesidir.
8. Manilerde konu sınırı yoktur. Genelde aşk, toplum olayları, ölüm, iyilikler, hasret, evlat sevgisi vb. konuları işlenir.
9. Maniler, Divan Edebiyatı‘ndaki “tuyuğ“un karşılığıdır.
...Mani Örnekleri… |
|
Mani Örnekleri – 1 | Mani Örnekleri – 2 |
Mani Örnekleri – 3 | Mani Örnekleri – 4 |
Mani Örnekleri – 5 | Mani Örnekleri – 6 |
Mani Örnekleri – 7 | Mani Örnekleri – 8 |
Mani Örnekleri – 9 | Mani Örnekleri – 10 |
Mani Örnekleri – 11 |
Maniler şekillerine göre 4’e ayrılırlar.
1. Düz (tam) mani:
– 7’li hece ölçüsüylesöylenir.
– Dört mısradan oluşur.
-aaxa şeklinde kafiyelenir.
– Maninin en yaygın şeklidir.
– Bu tarz manilere tam mani de denir.
Şu dağlar olmasaydı
Çiçeği solmasaydı
Ölüm Allah’ın emri
Ayrılık olmasaydı
Kaşların ok dedikçe
Kirpiğin çok dedikçe
Pek mi gönlün büyüdü
Sen gibi yok dedikçe
2. Kesik (cinaslı) mani:
-İlk dizesi cinaslı bir sözden oluşur.
-Bu ilk mısra hece sayısı bakımından diğerlerinden eksiktir.
-Kesik manilere, cinaslı mani, hoyrat da denir.
Güle naz
Bülbül eyler güle naz
Girdim bir dost bağına
Ağlayan çok gülen az
Boğaza
Derdim çıktı boğaza
Moskof gözün oyarım
Yan bakarsan boğaza
Bağ bana
Bahçe bana bağ bana
Değme zincir kâr etmez
Zülfün teli bağ bana
3. Yedekli (artık) mani:
-Düz maninin sonuna anlamı tamamlamak ya da pekiştirmek için iki dize daha eklemek suretiyle elde edilen manidir.
-Bu tarz manilere artık mani de denir.
Ağlarım çağlar gibi
Derdim var dağlar gibi
Ciğerden yaralıyım
Gülerim sağlar gibi
Her gelen bir gül ister
Sahipsiz bağlar gibi
Derdim var beller gibi
Söylemem eller gibi
Kalbimin hüznü var
Yıkılmış eller gibi
Gözlerimden yaş akar
Bulanmış seller gibi
4. Ayaklı Mani:
-Kesik manilerin birinci dizesinin doldurularak söylenen şeklidir. Bunlara doldurmalı kesik mani de denir.
Ah o beni o beni
Kakül örtmüş o beni
Ben yarimi unutmam
Unutsa da o beni
5. Düz Mani: Yedişer heceli dört dizeden oluşur. Kafiyeleri çoklukla cinassızdır.
6. Kesik mani: Birinci dizesi 7 heceden az, anlamlı ya da anlamsız bir sözcük grubu olan maniler. Bu kesik dize sadece kafiyeyi hazırlar. Eğer meydan ve kahvehanelerde söylenen ve ilk dizeleri “aman aman” ünlemi ile doldurulan manilerse bunlara İstanbul manileri denir.
Örnek Kesik Maniler:
Karaca
Aldım aşkın tüfeğin
Vurdum bir kaç karaca
Dünyada bir yâr sevdim
Kaşı gözü karaca
Dağ bana
Bahçe sana bağ bana
Değme zincir kâr etmez
Zülfin teli bağ bana
Ayağı
Kuşlardan bir kuş gördüm
Var başında ayağı
Üstad manici isen
Aç maniden ayağı
6. Cinaslı mani: Kesik manilerde eğer kafiye cinaslı ise bunlara cinaslı mani denir.
Yedekli (artık) mani: Düz maninin sonuna aynı kafiyede iki dize daha eklenerek söylenen maniler. Cinaslı kafiye kullanılmaz, birinci dizeleri anlamlıdır. Yedekli maniye artık mani de denir.
Örnek Yedekli Maniler:
Ağlarım çağlar gibi
Derdim var dağlar gibi
Ciğerden yaralıyım
Gülerim çağlar gibi
Her gelen bir gül ister
Sahipsiz bağlar gibi
Ne viran çeşme imiş
Su içecek tası yok
Yıkıldı viran gönlüm
Yapacak ustası yok
Şu vefasız dünyanın
Ucu var ortası yok
7. Deyiş: İki kişinin karşılıklı söylediği manilerdir. Soru yanıt şeklinde düzenlenir. Bir başka kişinin ağzındanmış gibi aktarıldığı şekilleri de vardır.
Adilem sen naçarsın İnci mercan saçarsın Dünya deniz olanda Gönlüm nere kaçarsın Ağam derim naçarım Adilem sen naçarsın Ağam derim naçarım |
Adilem sen naçarsın La’lü gevher saçarsın Ben azrail olunca Kuzum nere kaçarsın Ağam derim naçarım |

BENZER KONULAR
Bu Yazıya 45 Kişi Yorum Yazmış!
Yorum Yaz! | Görüş Bildir!
- Yazının Bağlantısı: Maniler
- Yazının Bölümü: Mani
- Diğer kaynaklarda arayın:
- Etiketler: Ayrılık Manileri, Deneme, Dörtlükler, Düz Maniler, Eğlendiren Maniler, En Güzel Aşk Manileri, En Güzel Maniler, Güldüren Maniler, Gurbet Manileri, Kesik Maniler, Kısa Maniler, Kısa Şiirler, Mani, Mani Açıklaması, Mani Dörtlükleri, Mani Konu Anlatımı, Mani Nedir, Mani Örnekleri, Mani Şiirleri, Mani Türleri, Maniler, Sevgi Dörtlükleri, Sevgi Manileri, Sevilen Maniler, Yöresel Maniler, Yüzlerce Mani
- Rastgele 10 Yazı:
- Dünya Dilleri / Yeryüzündeki Diller
- Ev Satın Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
- Sabahattin Eyüboğlu
- Saf – Öz Şiir Nedir? / Özellikleri
- Üç Boyutlu Resimler | Şaşı Bak Şaşır! (: / 5
- Öneri / Tavsiye Cümleleri
- Rodos Heykeli / Dünyanın Yedi Harikası
- Türkçede Ses Olaylarının Nedenleri
- Dil Devrimi Tarihi
- İskenderiye Feneri / Dünyanın Yedi Harikası
Hoca bana performans ödevi verdi 5 tane mani ve an az iki sayfa hikaye. Mani yazamıyorum ben yardım eder misiniz lütfen?
Vallahi bu manileri bulana helal olsun. Ne zihin varmış ya. Bir de Zeynep uzun hoca sınav için yazdırmıyor. Canlı derste hoca soruyor. Yani sınavla alakalı hiç bir şey yok. Sakın üzerine alınma…
Keşke manilerimizi yörelere göre tasnif etseydiniz. Mesela Ege yöresi manileri, Akdeniz manileri, İç Anadolu bölgesi manileri… şeklinde. Ben kendi yöremde insanların ne tür maniler söylediğini çok merak ediyorum açıkçası. Ama bu sayfadaki mani zenginliği gerçekten takdire değer, bazıları o kadar hoşuma gitti ki unutmamak için telefonuma not ettim. Çalışmalarınızın devamını ve başarılar diliyorum.
Anlatım, açıklama ve örnekler çok güzel. Ancak yazma manilere yer verilmemiş. Yani yazarları belli maniler hakkında da bilgi verilirse çok çok iyi olur. Saygılar.
Ben bu yazıya 10 üzerinden 8 veriyorum çünkü deyişler yazılmamış deyişler de mani konusuna giriyor. Onun dışında güzel yapanın eline sağlık.
7. ciye bak mani var bir gözlük takmanıda tavsiye ederim. :)
4 heceli maniler istiyorum.
Bilmiyorum Mayısın başına gidecek İnşallah güzel bir şey verir hoca.
Bana hoca 100 verdi yapana helal olsun.
Kendi aklinizdan yazabilir misiniz sinav icin hoca mani yazdiriyor.