Kelimelerin eş anlamlı oldukları ile ilgili hemen herkesin bilgisi vardır fakat eş anlamlı cümleler genellikle sorularda farklı şekillerde karşımıza gelen bir kavramdır. Bazı cümleler, görünüş itibariyle birbirlerinden farklı olsalar da aslında temel olarak aynı mesajı veriyor olabilirler. Bu tür cümleler, tıpkı eş anlamlı kelimeler gibi kabul edilerek anlamdaş cümle olarak adlandırılabilirler. Eş anlamlı cümlelerde genellikle kelimelerin yakın veya eş anlamlıları kullanılarak, farklı bir söylem yakalanır. Bu nedenle anlamdaş cümlelerde genellikle eş anlamlı kelimelerin kullanıldığı görülmektedir.

Son yıllarda soru köklerinde sıklıkla “aşağıdaki cümlelerden hangisi yukarıdaki cümleyle anlamca özdeştir“, “aşağıdaki cümlelerin hangisi bu cümle ile anlamca örtüşmez“, “yukarıdaki cümleye anlamca en yakın olan hangisidir” veya “aşağıdaki cümlelerin hangisi bu cümle ile aynı doğrultudadır” şeklinde kalıplar kullanılmaktadır. Bu soruların tamamında aslında “aşağıdaki cümlelerin hangisi yukarıdaki cümlenin eş anlamlısıdır” demekten farksızdır. Burada yapmamız gereken, iki cümleden aynı ana fikir, aynı duygu ve düşünce çıkıyorsa onları eş anlamlı olarak kabul etmek olacaktır.

Her cümlenin bir iletisi vardır. Bir düşünceyi veya duyguyu her insan farklı kelimeler, örnekler veya kalıplarla ifade eder. Ortaya çıkan söz her ne kadar farklı iki cümle gibi görünse de eğer aynı bizde aynı fikri veya hissi uyandırıyorsa, aralarında anlam açısından hiçbir fark yoksa o cümleleri eş anlamlı olarak kabul etmemiz gerekir. Eş anlamlı cümleleri tanımlayacak olursak: “Farklı kelimeler veya anlatım kalıpları kullanarak aynı duygu ve düşünceyi ifade eden cümlelere eş anlamlı cümle denir.” Bu cümleler anlam bakımından bire bir aynıdır, farklı sözcükler kullanılarak aynı duygu ve düşünce dile getirilir.

Edebiyatımızda genellikle bir fikir etrafında şekillenen ve olay örgüsü bulunmayan düz yazılar düşünce yazısı olarak kabul edilir. Metin türleri içinde makale, deneme veya eleştiri olarak kabul edilen eserler, düşünce yazısı olarak nitelendirilir. Bu yazılarda yazar bir bilgiyi aktarmak, geliştirmek, işlemek veya tartışmak gibi bir amaç üzerindedir ve ortaya koyduğu eserin bir olay örgüsü bulunmaz.

Düşünce yazıları, yazarın gözlem, araştırma veya tecrübeleri sonucunda sahip olduğu duygu ve düşünceleri, bir bütünlük içerisinde ele aldığı yazılardır. Bu yazılar bazen okuyucuya bir şey öğretmek bazen ise kişisel duygu ve düşüncelerimizi okuyucuyla paylaşmak için kaleme alınır. Bu nedenle düşünce yazılarında hem nesnel gerçeklikler ele alınabilir hem de öznel konular yazarın kendi bakış açısıyla işlenebilir.

Bir yazının düşünce yazısı olması için öncelikle onun herhangi bir olay örgüsüne sahip olmaması gerekir. Yani bu yazılarda yer, zaman, şahıs kadrosu ve olay gibi hikâye unsurlarına kesinlikle yer verilmez. Bu yazılar, sadece bir düşünce veya duyguyu işleyerek, bir bütün hâlinde bir araya getirmek üzere meydana gelir. Bu nedenle bazı örneklendirmeler dışında bu tarz unsurlara pek rastlanmaz.

Türkçede tekil isimleri çoğul yaparken kullanılan “-ler, -lar” eki çoğul eki olarak bilinir ve çekim eki görevinde kullanılır. İsimlerin tek ve çok olma durumlarını belirledikleri için bu eke “çokluk eki” de denilmektedir. Çoğul eki bir isim çekim ekidir bu nedenle sadece isim ve isim soylu sözcüklere eklenebilir.

İsim kök veya gövdelerine gelerek onların sayıca birden fazla olduklarını gösteren eklere çoğul eki denilmektedir. Bu tanımdan anlaşılacağı üzere bu ek, isimlerin nicelik olarak çokluğunu göstermek için kullanılan bir isim çekim ekidir. Örneğin “kitap” kelimesi tekil bir kelimedir çünkü kitabın sayıca bir tane –yani tek– olduğu görülmektedir. Fakat “kitap-lar” kelimesi çoğul bir anlam taşır çünkü aldığı çoğul eki sayesinde birden çok varlığı işaret etmektedir.

ÖRN: insanlar, kalemler, kuşlar, bulutlar, dersler, öğrenciler, sınavlar, müdürler, elmalar, sincaplar, kartlar, düşünceler, oyunlar, etkinlikler, ödevler…

Yukarıdaki örneklerden anlaşıldığı üzere “-ler, -lar” çoğul eki, geldiği kelimenin kalınlık – incelik durumuna göre “-ler” veya “-lar” şeklinde kullanılabilmektedir. Ayrıca çoğul eki özel adlara geldiğinde kesme işaretiyle ayrılmalıdır. Bununla birlikte Türkçede kullanılan bir fiil çekim eki olan “-ler, -lar” şahıs eki de bulunmaktadır ve bu ekler birbirine karıştırılmamalıdır. Fiillere gelen şahıs ekleri, eylemi gerçekleştiren şahsı gösterirken isimlere gelen çoğul ekleri varlıkların sayıca birden çok olduğunu belirtmek için kullanılır.

Birleşik cümleler, yapılarına göre cümle türlerinin alt başlığıdır ve içerisinde fiilimsi bulunan cümleler olarak da bilinir. Birleşik yapılı cümlelerin içinde mutlaka bir fiilimsi, ki’li bir yan cümle, alıntı cümle veya şart kipiyle çekimlenmiş bir yan cümle olması gerekmektedir. Bu dört yapıdan biri olmazsa olmazdır. Bu cümlelerde tek bir yüklem ve temel bir cümle bulunur. Buna ek olarak genellikle fiilimsiyle kurulan bir yan cümle vardır. Bu şekilde tek yüklemli temel cümleye ek olarak içinde fiilimsi veya yukarıda sıralanan diğer yapılardan birini barındıran cümle yapısı “birleşik cümle” olarak adlandırılmaktadır. Bu cümle yapısını “tek yükleme ek olarak içinde fiilimsi, şartlı ifade veya alıntı ifadeler gibi bir yan cümle yapısı barındıran cümlelerin yapı özelliği” şeklinde tanımlamak mümkündür.

Son yıllarda bu yapıdaki cümlelere genellikle “içinde fiilimsi olan cümle” denilmektedir. Çünkü bu yapıdaki cümlelerin büyük kısmı, tek yüklemi olan cümlelerin fiilimsi alması ile meydana gelmektedir. Aslında birleşik yapılı cümlelerin iki şartı yerine getirmesi gerekmektedir: Bunlardan birincisi cümlede sadece bir tane yüklem olması gerekir. Çünkü birden çok yüklemi olan cümleler sıralı veya bağlı cümle olurlar. Tek yüklem şartını yerine getirdikten sonra ise bir yan cümle ile temel cümlenin desteklenmesi gerekir. Yan cümleler de Türkçede genellikle fiilimsiler, ki’li veya şartlı yapılar ile alıntı cümlelerle kurulur.

Birleşik yapılı cümleleri; basit yapılı, yani tek yüklemli, cümlelerin fiilimsi veya ona benzer bir yan cümle almış hâli olarak düşünebiliriz. Bir cümle üzerinde bunu örnekleyecek olursak “Bütün evi iki saatte temizledik.” cümlesinde tek yüklem vardır ve herhangi bir yan cümle oluşturacak bir unsur yoktur. Bu nedenle bu cümlenin yapısına “tek yüklemli / basit” cümle dememiz gerekir. Bu cümleye şimdi bir fiilimsi ekleyelim. “Bütün evi iki saatte özenerek temizledik.” cümlesinde altı çizili fiilimsi cümlenin yapısını artık “birleşik / içinde fiilimsi olan” cümleye çevirmiştir.