türkçe, edebiyat, dil ve anlatım, roman özetleri, özlü sözler, çok bilmiş günlük
  • Ana Sayfa
  • Hakkımda
  • Türkçe Konuları
  • Edebiyat Konuları
  • Türk'çe Kalem
  • Geçmiş Kayıtlar
  • Reklam
  • İletişim
  • Türkçesi Varken
      Türk Dili
      Yönetici : Admin (İng.)

  • Türk Dili
      türk dili
    • Türkçenin Tarihi
    • Alfabeler
    • Türk Dilleri Ailesi
    • Türk Lehçeleri
    • Göktürkçe
    • Önemli Türkologlar
    • Dil Devrimi
    • Türkoloji
    • Türkçe Öğretimi
    • Terimler
    • Deyimler
    • Atasözleri
    • Yazım Kılavuzu
  • Dil - Anlatım
      Dil ve Anlatım
    • Sözcükte Anlam
    • Cümlede Anlam
    • Yazım Kuralları
    • Noktalama İşaretleri
    • Ses Bilgisi
    • Sözcük Türleri
    • Fiil Çatısı
    • Çekim ve Yapım Ekleri
    • Cümlenin Öğeleri
    • Cümle Türleri
    • Anlatım Bozuklukları
    • Dil Bilgisi Sunuları
    • Kompozisyon
    • Hızlı Okuma
    • Rehberlik
  • Türk Tarihi - Kültürü
      Türk tarihi ve kültürü
    • Atatürk
    • Türk Adının Anlamı
    • Türklerin Ana Yurdu
    • Türk Soyu
    • Göktürkler
    • Eski Türk Yaşamı
    • Gök Tanrı Dini
    • Türk Dünyası
    • Türk Boyları
    • Türklük Bilginizi Sınayın!
    • Türkler Kardeştir!
    • Nihal Atsız
      • Bozkurt
      • Kültür
      • Türkçülük
      • Ön Türkler

Gerekçe Cümleleri

gerekçe bildiren cümlelerGerekçe anlamı taşıyan cümleler, bahsedilen bir eylemin gerçekleşme nedenini içeren ifadelerdir. Yani bir eylemin, olayın veya durumun gerçekleşmesi için cümle içerisinde geçerli bir neden belirtilmektedir. Bu tür cümleleri, “Bu işin gerçekleşmesi için gerekçe nedir, niye böyle bir sonuç meydana gelmektedir?” şeklinde bir mantık yürütebiliriz. Bu şekilde bu cümleleri açıklamak kolay olacaktır. Aslında neden – sonuç ve amaç – sonuç cümleleri, gerekçeli yargılara örnek gösterilebilir. Örneğin “Gururu kırıldığı için başarmaktan korkuyor.” cümlesinde, korkusunun nedeni gururunun kırılması olarak belirtilmiştir. İşte burada bir gerekçeli anlatım söz konusudur.

Doğrudan gerekçeli yargılar, “bu işin gerçekleşmesi için geçerli neden” ifade etmelidir. Örneğin, “Akşam toplantıya katılamayacağım; çünkü misafirlerim gelecek.” cümlesinde kişi toplantıya katılmayışına gerekçe olarak misafirlerini göstermiştir. Fakat sorularda her zaman böyle geçmediğinden, neden-sonuç veya amaç-sonuç cümlelerini de gerekçeli yargı olarak düşünmemiz gerekebilir. Herhangi bir davranışın, eylemin, isteğin gerçekleşmesini bir nedene bağlı olarak bildiren yargılara gerekçeli cümleler denir. Bu tür yargılarda eyleme sorulan “niye, neden, niçin” sorularına cevap alınabilir. “Sınavı kazanmak için çok çalışmam gerekiyor.” cümlesinde amaç – sonuç ilişkisine dayalı bir gerekçe vardır. “Niye çok çalışman gerekiyor?” sorusunun cevabı, kişinin gerekçesidir.

Örnek: – Yüksekten korktuğum için gondola binmek istemiyorum.
– Yeterli param olmadığı için bu arabayı satın alamayacağım.
– Sizinle görüşmek istemiyorum; çünkü aramızda bir güven sorunu var.
– Teklifinizi kabul edemem; çünkü farklı dünyaların insanlarıyız.
– Uzun zamandır sağlık sorunlarım yüzünden maç yapamıyorum.
– Sizin görüşlerinizi anlamam zor; zira çok uç örnekler sunuyorsunuz.
– Parfüm kokusunu alerjim olduğundan sevmiyorum.
– Telefonla konuşmayı sevmiyorum, çok vaktimi alıyor.
– Matematiği bir türlü sevemedim, yıldızlarımız uyuşmuyor.
– Çok geciktim, kusura bakmayın. Yolda çok trafik vardı.

Örnek Sorular

1. Aşağıdaki afişlerin hangisinde, bir öneri gerekçesiyle birlikte verilmiştir? (SBS / 2011)

A) Damlayan bir musluk bir günde yedi kova su harcar.
B) Kirli ellerde ne kadar çok mikrop yaşıyor biliyor musunuz?
C) Suyumuza sahip çıkalım. Bir damla suya muhtaç kalabiliriz.
D) Ne kadar su harcadığına dikkat et. Muslukları kontrol et!

Çözüm: Yanıt olacak cümlede hem bir öneri hem de bir gerekçe olmalı. İki anlamı birden karşılayan seçenek “C” şıkkıdır. Çünkü burada “suyumuza sahip çıkalım” önerisi, bu suya muhtaç kalma riskiyle karşılaşmama gerekçesine bağlanmıştır. Doğru yanıt budur.


2. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde “gerekçeli” bir yargı söz konusudur?

A) Dostun attığı taş, baş yarmaz.
B) Bakarsan bağ olur, bakmazsan dağ olur.
C) Taş yerinde ağırdır.
D) Bir elin nesi var, iki elin sesi var.

Çözüm: Bir bahçenin bağ olabilmesi için bakımını yapıp, emek verilmesi gerektiği ifade edilen “B” seçeneği, gerekçeli bir yargı olduğundan doğru cevaptır.


3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylem “nedeni ve gerekçesiyle” birlikte verilmiştir?
A) Niye günlerin bakıra çalan rengi, içinde var sandığın efsunla çarpışır?
B) Dalga vurdukça gider gelir çakıl taşları, hareket içlerinde değildir.
C) Şimdi, güldüğünde neşesi kimseye ulaşmıyor sanıyor.
D) Kendisine ulaşan ve kendini sevdiren ay ışığının altında titrer.

Çözüm: Gerekçe cümlelerinde “neden, niye” sorularına cevap aranır. “B” seçeneğinde “çakıl taşlarının hareketi neden içlerinde değildir?” şeklinde bir soru sorduğumuzda, “çünkü bu hareket dalgalar sayesinde olmaktadır.” cevabını cümleden alabiliriz. Diğer seçeneklerde böyle bir anlam olmadığı için, doğru yanıt budur.

Orkun KUTLU

Orkun Kutlu

| Yorum Yap! | Yazı Ayrıntıları... | Yazdır! | Bu Yazıyı Paylaşın! |

BENZER KONULAR

Bu Yazıya 2 Kişi Yorum Yazmış!

  1. necat
    27 Eylül 2017, 10:04

    Güzel bilgiler tesekkur ederiz.

    Cevapla
  2. eylem sıla
    19 Aralık 2016, 19:48

    Bu bilgileri bulabileceğiniz başka bir site yok size minnettarım.

    Cevapla

Yorum Yaz! | Görüş Bildir!

Cevabı iptal etmek için tıklayın.

→ Lütfen yorumunuzu yazmadan önce buraya dokunarak uyarıları okuyun!

Güvenlik Sorusu: Türkiye'nin başkenti neresidir?  

  • Yazının Bağlantısı: Gerekçe Cümleleri
  • Yazının Bölümü: Dil-Anlatım
  • Diğer kaynaklarda arayın:
  • Etiketler: 5. 6. 7. 8. Sınıf Gerekçe Cümleleri, Anlamına Göre Cümle Türleri, Anlamlarına Göre Cümleler, Cümlede Anlam, Cümlenin Anlam Özellikleri, Cümlenin Anlamı, Gerekçe, Gerekçe Açıklaması, Gerekçe Anlamlı Cümleleri, Gerekçe Bildiren Cümleler, Gerekçe Bildiren Yargılar, Gerekçe Cümleleri, Gerekçe Cümleleri Konu Anlatımı, Gerekçe Cümleleri Örnek, Gerekçe Cümleleri Örnek Sorular, Gerekçe Cümlelerine Örnek, Gerekçe Cümlelerine Örnekler, Gerekçe Cümlesi Örnekleri, Gerekçe Cümlesi Soruları, Gerekçe İfade Eden Cümleler, Gerekçe Nedir, Gerekçe Örnekleri, Gerekçe Tanımı, Türkçe Gerekçe Cümleleri
  • Rastgele 10 Yazı:
    • Dil Türleri / Sınıflandırması
    • Cengiz Han Kimdir?
    • Haber Yazısı Nedir? – Özellikleri
      Tarihsel Gelişimi ve Temsilcileri
    • Ortak Kök Nedir?
    • Noktalama İşaretleri Şiirleri
    • Fiil Çatısı
    • Eski Türklerde Askeri Eğitim
    • Şart / Koşul Cümleleri
    • Atatürk Anıları Derlemesi
    • Günlük Yazmanın / Tutmanın Önemi
  • Arama
      arama
      Ayrıntılı Arama
  • Türk Edebiyatı
      Edebiyat
    • Edebiyat Nedir?
    • Halk Edebiyatı
    • Divan Edebiyatı
    • Tanzimat Edebiyatı
    • Edebiyat Akımları
    • Edebi Sanatlar
    • Uyak ve Ölçü
    • Anlatım Biçimleri
    • Anlatımın Özellikleri
    • Düşünceyi Geliştirme Yolları
    • İstiklal Marşı
    • Edebiyatımızda İlkler
    • Pratik Edebiyat Bilgileri
    • Çocuk Edebiyatı
    • Edebiyat Sunuları
  • Yazınsal Eserler
      yazınsal eserler
    • Roman Özetleri
    • Yüz Temel Eser
    • Türk Efsaneleri
    • Türk Destanları
    • Şiir
    • Hikaye
    • Efsane
    • Deneme
    • Biyografi
    • Özgeçmiş
    • Mani
    • Ninni
    • Mektup
    • Eleştiri
    • Söyleşi
    • Günlük
    • Roman
    • Destan
    • Makale
    • Anı
    • Ağıt
    • Tekerleme
    • Dilekçe
    • Gezi Yazısı
    • Haber
    • Fıkra
    • Rapor
    • Nutuk
  • Karışık
      Dil ve Anlatım
    • Özlü Sözler
    • Dünyanın Enleri
    • Bunları Biliyor musunuz?
    • Üç Boyutlu Resimler
    • Dünyanın Yedi Harikası
    • Hazır Cevaplar
    • Güzel Sözler
    • İlginç Bilgiler
    • Bilmeceler
    • Kim Kimdir?
  •   Yukarı çık!
© Çokbilgi.Com - 2009 | Tüm hakları saklıdır, izinsiz alıntı yapılamaz.
| Sitemap | İletişim | Reklam | RSS | Kullanım Koşulları |