Aitlik eki nedir, kullanımı ve örnekleri üzerine hazırladığımız bu yazı sayesinde, aitlik ekininin iyelik ve ilgi eklerinden farklarını en kolay yoldan öğrenmiş olacaksınız. Kelimenin sözlük anlamından hareket edildiği zaman “aitlik” ve “iyelik” kelimelerinin benzerliği bizi yanıltabilir. Bu iki terimin, farklı iki dil bilgisel karşılığı vardır. Şimdi aitlik ekini tanımlayarak başlayalım:

“Aitlik eki, isim tamlamalarında tamlanan düştüğü zaman onun yerini tutan “-ki” ekidir.” Yani bu ek bir ismin yerini tutar, her zaman birleşik yazılır ve büyük çoğunlukla bulunma hâl eki “-de” ve ilgi eki “-in” ile birlikte kullanılır. Eğer ilgi ekiyle birlikte kullanılırsa, daha önceki konumuzda da anlattığımız üzere bu kullanıma ilgi zamiri denir.

Örnek: “Kalemin kırılırsa, benimkini kullanabilirsin.” cümlesinde, “benim kalemimi” tamlamasında “kalemimi” tamlananı düşmüştür. Bu kelimeyi “-ki” aitlik eki karşılar hâle gelmiştir. Eğer bir cümlede “-ki” ekinin yerine bir kelime koyduğumuzda anlam değişmiyorsa, orada aitlik eki var demektir.

Örnekler: – Bugün maçı kaçırdık, yarınkine gidelim.
– Her yerde tantuni yedim; ama Tarsus’unki bir başka.
– Bahçenizde domates kalmadıysa, bizimkinden alın.
– Akdeniz’in suyu, Ege’ninkinden daha tuzlu.
– Senin yemeğin, onunkinden daha güzel olmuş.

NOT: Aitlik eki, bağlaç olan ve sıfat yapan “-ki” ile birbirine karıştırılmamalıdır. Bağlaç olan “ki” her zaman ayrı yazılır; fakat aitlik eki her zaman birleşik yazılır. Sıfat yapan “-ki” bir ismin yerini tutmaz; ama aitlik eki olan “-ki” bir ismin yerini tutar.

Örnek: Bahçedeki kuşlar çok güzel ötüyor. (sıfat yapan)
– Bir dert ki ölsen bile kurtulamazsın. (bağlaç)
– Silgimi kaybettim, seninkini kullanabilir miyim? (aitlik eki)

Orkun KUTLU