Soyutlaştırma Nedir?
Tarih: 8 Ekim 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 3 Yorum var.
Soyutlaştırma veya diğer bir adıyla soyutlama, deyim aktarmaları konusunun alt başlıklarından biridir. Normalde somut bir anlam ifade eden bir kelimenin, soyut bir kavram veya durumu ifade etmek için kullanılmasına “soyutlaştırma” denilmektedir. Bazı düşünceleri anlatmak için sıklıkla başvurduğumuz bu yöntemin amacı, zihnimizdeki soyut düşünceleri, kavramları ve duyguları daha anlaşılır hâle getirebilmektir.
Normalde bir olay karşısında çok üzüldüğümüzü düşünelim. Üzgünlüğümüzü ifade edecek kelime bulamayız, bunu nasıl anlatsam diye düşünürüz. İşte o anda, olayı somut kelimelerle ifade etmeyi seçeriz. Mesela “Yüreğim parçalandı.” deriz. Veya “İçim kan ağlıyor.” diye ifade ederiz duygu ve düşüncelerimizi. Hem kısa hem de betimleyici olur. İşte deyimlerde sıklıkla karşımıza çıkan bu olay, soyutlaştırmadır.
Örnekler: – Konferansta öğrendiklerim, tüm hayallerimi yıktı.
– Her şeyi içine atarsan, olacağı buydu!
– Bildiğim her şeyi yüzüne vurduğum için benimle konuşmuyor.
– Aklı bir karış havada geziyor.
– Bu kadar keskin fikirlerin olduğunu bilmiyordum.
Somutlaştırma Nedir?
Tarih: 8 Ekim 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 13 Yorum var.
Somutlaştırma veya diğer bir adıyla somutlama, deyim aktarmaları konusunun alt başlıklarından biridir. Normalde soyut bir anlam ifade eden bir kelimenin, somut bir kavram veya durumu ifade etmek için kullanılmasına “somutlaştırma” denilmektedir. Bazen farkında olmadan, soyut bir kavramı günlük hayatta karşılaştığımız bir somut kavramı veya durumu ifade etmek için kullanabiliriz.
Soyut ve somut kavramlar arasındaki bu aktarma sıklıkla birbirine karıştırılmaktadır. Onun için en basit yol, kelimenin önceki anlamına ve sonraki anlamına bakmaktır. Cümlede kazandığı yeni anlam hangisi ise, oradaki olayın adı da o olmalıdır. Örneğin “iyi” kelimesi, soyut bir kelimedir ve “İyiler çabuk ölür derler.” cümlesinde bu kelime bir insanı karşılayacak hâle geldiği için somut hâle gelmiştir. Demek ki bu cümlede somutlaştırma vardır.
Örnekler: – Dilek bugün okula gelmemiş.
– Kötüler için yaşasın cehennem!
– Bu fikirleri kafandan atmanı istiyorum.
– Çirkinin nazı hiç çekilmezmiş.
– Bu çorbaya sevgimi kattım.
– Bir parça huzur istiyorum bu gece.
– Bir güzele gönül verdim.
Özet Nedir? / Nasıl Çıkarılır?
Tarih: 21 Eylül 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 13 Yorum var.
Okuduğunuz metnin veya kitabın iyi bir özetini çıkarmak, kuşkusuz bazı şeylere dikkat etmenizle mümkündür. Özet çıkarma, her ne kadar ilkokul öğrencilerine bile verilen bir ödev / görev olsa da, aslında beynin analiz ve sentez yeteneğini kullanmayı gerektiren önemli bir iştir. Bunun için özet çıkarmada sorun yaşayan veya daha iyi bir özet çıkarmak için tavsiyelere ihtiyacı olan arkadaşlarımıza böyle bir yazı hazırlama ihtiyacı duyduk.
Özet kelimesi, “Bir yazı veya sözün anlamını daha kısa ve özlü biçimde veren yazı veya söz, hülasa, fezleke, ekspoze” şeklinde tanımlanır. Bu kelimenin etimolojik yapısına bakacak olursak, “öz” kelimesinden geldiğini söyleyebiliriz. Yani özlü yazı, yazının en öz hâli biçiminde düşünebiliriz. Bunun için özetler kısa, anlaşılır ve özlü olmalıdır. 150 sayfalık bir romanı, bazen bir paragrafta bazen ise üç sayfada özetlenmeniz istenebilir. Böyle bir durumda, özeti ana hatlarıyla özetlemek marifet gerektirdiği kadar, bazı ilkelere dikkat edildiği sürece hiç de zor değildir.
Özet çıkaracağınız metnin türüne ve uzunluğuna bağlı olarak dikkat etmeniz gereken şeyler değişebilir. Fakat aşağıda sıralayacağımız basit hatırlatmalar, her türlü metnin özetini çıkarırken işinizi kolaylaştıracaktır. Bunun için iyi bir özet çıkarmaya, aşağıda sıralanan adımları yerine getirerek başlayabilirsiniz:
Özne Nasıl Bulunur?
Tarih: 18 Eylül 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 5 Yorum var.
Özne nasıl bulunur, gerçek, gizli ve sözde özneyi cümlenin öğelerini bulurken hangi sorularla buluruz gibi soruların yanıtlarını bu yazıda bulabilirsiniz. Cümlenin öğelerinden özne, sık sık nesne ile karıştırılır. Ayrıca üç çeşit öznenin olması ve öznelerin bazen kelime gruplarından oluşması, öznenin bulunmasını zorlaştırabilir. Fakat küçük bir dikkatle cümlenin öğelerinden özneyi kolayca bulabiliriz.
Bir cümlenin öznesini bulmak için, öncelikle yüklemin bulunmuş olması gerekir. Çünkü yüklem, cümlenin temel öğesidir. Yüklemi bulduktan sonra yapılacak iş, “yüklemin ifade ettiği eylemi, hareketi, işi yapan kim veya kimlerdir?” sorusunun cevabını aramaktır. Cümlede özneyi bulduran iki soru vardır: “KİM?” ve “NE?”. Bu soruların gerçek, gizli veya sözde özneyi buldurabileceği akılda tutularak aşağıdaki örnek üzerinde inceleme yapalım:
“Deniz, bana her zamankinden daha tuzlu geldi.” cümlesinin öznesini bulmaya çalışalım. Öncelikle yüklemi belirliyoruz. “Yüklem nasıl bulunur?” konumuzda anlatılanların yardımıyla cümlenin yükleminin “geldi” çekimli fiili olduğunu anlıyoruz. Şimdi yükleme soruyoruz: “Tuzlu gelen, gelme işini yapan kim / ne?” Ve sorunun cevabının “deniz” olduğunu kolayca buluyoruz. O hâlde cümlenin öznesi “deniz” kelimesidir.