Kurallara Uygun Yazmanın Önemi
Tarih: 27 Ağustos 2011 | Bölüm: Türkçe | Yorumlar: 2 Yorum var.
Medya okuryazarı olan bir kişi, günlük yaşamında türlü iletişim ortamlarını kullanarak kendini ifade etme ihtiyacı duyar. Bazen ağ sayfalarını (web sitelerini) kullanarak yorum yapar ki bu yorumlar bazen ciddi bir içeriği ifade eden yazılara dönüşür. Anlık yazışma ortamlarını kullanarak kurduğumuz iletişimlerde pek çoğumuz her gün sayfalar dolusu metin yazdığımızın farkına bile varmayız. Yalnızca eşe dosta yazdığımız mektupların sayfa üzerinde ne kadar yer tuttuğunu görerek düzenleriz de, gündelik yazışmalardaki cümlelerimizden kaç kitap çıkacağını hesaplamayız.
Yazılı dili bu kadar sık kullandığımıza göre, bu dilin kurallarını bilmek ve uygulamanın ne kadar yararlı olduğunu bilmemizde yarar var diye düşünüyorum. Her şeyden önce yazım ve noktalama kurallarına uygun yazmak, o dilin kendisine saygı duymak demektir. Örneğin bir web site yaratma sistemini tanıtan şu sayfada (SMF), insanlar milli bir konuyu veya bilimsel gerçeklikleri tartışmadıkları hâlde İngilizceyi ne kadar özenli kullanıyorlar bir dikkat edin. Bu insanlar, birçoğunun anadili olan İngilizceye saygı duydukları için onu kurallarına uygun olarak kullanmaya çalışıyorlar.
Kurallara uygun olarak yazmanın ikinci yararı, kişinin kendisini ciddi ve saygın biri olarak tanıtmaya yaramasıdır. Herhangi bir kurum veya kuruluşa yazdığınız bir metinde veya sanal ortamdan ilk defa iletişim kurduğunuz bir kişiyle yazışırken kurallara uygun, düzenli bir dil kullanmanız karşınızdaki kişileri ciddi anlamda etkileyecektir. Bu, sizin eğitim ve kültür seviyenizin yüksek, sıradan insanlardan farklı bir kişi olduğunuz yönünde karşıdaki insanlarda bir önyargı uyandıracaktır. Aşağıda aynı anlamı karşılayan iki ifadenin, iki ayrı yazılışına dikkat edin:
Türkçenin Bugünkü Durumu
ve Yapılması Gerekenler
Tarih: 27 Ağustos 2011 | Bölüm: Türkçe | Yorumlar: 1 Yorum var.
Canlı bir varlık olarak dil, türlü etkilerle değişim göstermektedir. Doğal gelişim süreci içerisinde farklılaşıp, yabancı etkilerle bu değişimini sürdüren dillerin temellerine inildiğinde, günümüze dek ses ve şekil yapısında değişiklikler meydana geldiğini görmek mümkündür. Türkçe de, yaklaşık 10 bin yıllık bir süreç içerisinde gelişerek bugüne gelmiş köklü ve güçlü bir dil olarak yaşamaktadır.
Türk Ulusu dünya üzerinde oldukça geniş bir coğrafyaya yayıldığı için, Türkçe milyonlarca kilometre karelik bir alanda kullanılmaktadır. Yaklaşık 300 milyon Türk’ün iletişim aracı olan Türkçe, kuşkusuz yayılma alanının genişliği ölçüsünde farklılaşmış ve özellikle ses yapısında yerel özellikler taşıyan yeni lehçeler doğurmuştur. Bu, Türk dünyası arasındaki bağın zayıflamasına neden olmuş; fakat Türkçenin güçlü bir dil olarak kullanılmasının önüne geçmemiştir.
Anadolu coğrafyasında gelişen Türkiye Türkçesi de, Türkçenin doğurduğu lehçelerden biridir. Türkçenin Batı (Oğuz) kolundan olan Türkiye Türkçesi, henüz oluşmaya başladığı yıllarda Osmanlıcanın kullanılması nedeniyle çoğunlukla Arapça ve Farsçanın etkisinde gelişmiştir. Özellikle Tanzimat döneminden sonra Fransa ile ilişkilerin artması nedeniyle dilimizdeki Fransızcanın etkisi artmış ve günümüzde Türkiye’nin yüzünü Batı’ya dönmesiyle bu etki, yerini “İngilizce” eksenindeki batı dillerine bırakmıştır.
İstiklal Marşındaki Söz Sanatları
Tarih: 15 Ağustos 2011 | Bölüm: Türkçe | Yorumlar: 2 Yorum var.
Kahraman ordumuza yazılan şanlı İstiklal Marşı‘mızda, büyük şair Mehmet Akif Ersoy‘un yapmış olduğu söz sanatları aşağıda açıklanarak verilmiştir. İstiklal Marşı’nı iyi anlamak ve yazıldığı dönemde Türkler’in içinde olduğu psikolojik durumu iyi tahlil etmek gerekir. Çünkü İstiklal Marşı, bir ulusun bağımsızlık mücadelesini dünyada belki de eşi görülmeyecek bir güçle kazandıktan sonra, böylesine kutlu bir marşı hak etmiş olması dünya milletlerine örnek olmuştur.
Türk’ün bağımsızlık mücadelesi, tüm dünyada emperyalist güçlere karşı insanları harekete geçirmiştir. İşte kazanılan zaferlerin simgesi, Türk’ün bu marşında gizlenmiştir. Kahraman ırkımıza saldıran güçleri kanla boğup, parçalayan Türkler’in önünde 7 düvelin bile duramayacağını tarihe yazdıran gizil güç, İstiklal Marşı‘mızın her dizesine gömülmüştür.
İşte bu gizli anlamı çözebilmek için, ulusal marşımızın inceliklerini – söz sanatlarını iyice incelemek gerekmektedir. Yorumlarda konuklarımızın ısrarla istedikleri bu konuda yapılan açıklamalar, umarım İstiklal Marşı’nı daha iyi anlamamıza yardımcı olur.
1. Kıta
Yazar “Korkma!” sözüyle, Türk Ulusu’na seslenmektedir ve burada “nida” (seslenme) sanatı bulunmaktadır. “Ocak” sözü, ikinci dizede yurtta bulunan herhangi bir evi karşılamak için kullanılmıştır. Yani şairin ocak sözünden kastı, bir Türk’ün yuvasıdır. Bunun için bu dizede “mecaz-ı mürsel” (ad aktarması) sanatı vardır. “Tüten ocak” kelime grubunda, “mecaz” sanatı vardır; çünkü bir ocağın tütmesiyle bir evdeki yaşamın devam etmesi kastedilmiştir. Ocak, temel anlamda ateşi karşılamaktadır. Ev ise genellikle üstünden duman çıkan bir hane olarak tasvir edildiği için, ocağın tütmesiyle evin bacasının tütmesi arasında “mecaz” bağlantısı kurulmuştur. Aynı şekilde ocağın sönmesi de yaşamın bitmesine işaret ettiğinden “ocağın sönmesinde” de yine bir “mecaz” bağlantısı kurulmuştur.
Türkçe ve Edebiyat Dersi Çalışma Teknikleri – 1
Tarih: 14 Ağustos 2011 | Bölüm: Benim Kalemimden, Türkçe | Yorumlar: 7 Yorum var.
İlköğretimde Türkçe dersine; ortaöğretimde Türk edebiyatı ile dil ve anlatım dersine; yükseköğretimde ise Türk dil bilgisi ve edebiyatı ile ilgili onlarca derse çalışmak, bazı kişiler için çekilmez ve anlaşılmazdır. Bunun tam tersi biçimde, edebiyat ve dil derslerini dört gözle bekleyen, dil bilgisi konularıyla uğraşmayı bir zevk olarak algılayan kitap kurtları da var. Bu durum, aslında kişilerin dil gelişimi ve edebiyata olan ilgisi ile doğrudan ilgili olmakla birlikte, geliştirilebilir bir beceriyi de dikkate almamız gerektiğini göstermektedir.
Devamı gelecek birkaç yazı ile sizlere, Türkçe ve edebiyat derslerinde başarınızı arttırmak ve bu derslere çalışırken artık mutlu olmanızı sağlamak için farklı çalışma yöntemleri sunacağız. Kuşkusuz bu yöntemler, size sihirli bir çubuk vadetmeyecek. Burada anlatılanlar, kendi çalışma yönteminizi daha iyi hâle getirmeniz için verimli çalışma önerilerinden oluşacaktır. Böylece edebiyat ve Türkçe derslerine farklı bir yön kazandırmış, onları bütüncül bakış açısıyla kavramış olacaksınız.
Bu yazı serisinin her birinde, önce genel hatırlatma yapılacak, sonra bir Türkçe konusu üzerinde örnekleme yapılacak, sonra ise edebiyat konularından biri üzerinde farklı çalışma yöntemi örneklendirilecektir.
Genel Hatırlatma
Tüm derslerde olduğu gibi, Türkçe ve edebiyat derslerinde de bazı konularda parçadan bütüne, bazılarında ise bütünden parçaya çalışmak gerekir. Bazen bu iki yöntemi de sırasıyla uygulamak yararlı olacaktır. Bunu belirlemek için, çalışacağınız konunun ne kadar çok terim, kavram veya kuramsal (teorik) bilgi içerdiğine bakmanız gerekir. Eğer konular çok fazla ezber bilgi içeriyorsa, önce bunlar yeterince kavranmalı, daha sonra bütün hakkında zihinsel bir algı oluşturulmalıdır. Daha genel bir konu üzerinde çalışılacaksa, parçanın tamamı içselleştirilmeli, daha sonra onun hakkında yorum becerisi geliştirme yolu seçilmelidir.