Okuyucu, okuduğu metnin özelliklerinin farkında olmak durumundadır. Çünkü okuma, kodlarla örülmüş bir sistemi çözmek gibi yazı örüntüsünü zihinde anlamlandırma çabasıdır. Bu nedenle, okuyucu, bir okumayı yaparken belli niteliklere sahip olmalıdır.

Bu nitelikleri taşıyan bir okur, verimli ve etkili okumalar gerçekleştirebilecektir. Aksi hâlde okuma, zihinde kalıcı bir iz bırakma –yani öğretme– edimini gerçekleştiremeyecektir.

İyi bir okuyucunun belli başlı özellikleri şunlardır:

1. Okuma belli bir amaca yönelik olmalıdır. Neyi niçin okuduğunu iyi bilmelisin.
2. Her şeyi aynı okuma biçimiyle okumamalıdır, kendince bir okuma plânı olmalıdır. Kitap, dergi, gazete ve ansiklopedilerin okumaları farklı farklı olmalıdır.
3. Okuduklarından faydalanabilmesi için gerekli yerlerde not almalıdır.
4. Okuduklarımızla bilgi havuzumuzu doldurur, kültürel birikimimizi artırırız.
5. Okuma geçmişle kültür bağımızı kurmanın yanında kişinin sosyal alanda belli bir yer edinmesini de sağlar. Hiç okuyanla okumayan bir olur mu?

6. Bir metni okurken kendimizi metinle bütünleştirmeliyiz.
7. Okurken belli türlerden zevk alır hâle gelmişsek o tür kitapları daha bir sıklıkla okumalıyız.
8. Meslek bilgisini genişletme ve meslekte ilerleme imkanı elde eder.
9. Araştırmaya yönelik okumalarda tarafsızlık ön plâna çıkmalıdır; yani okuyucu tarafsız olmalıdır.
10. Okuma şartlarına uymak zorundayız. Bu şartlar şunlardır:

– Seçme,
– Anlama,
– Zevk alma,
– Değerlendirme,
– Okuma ortamı,
– Okuma hızı,
– Zihni toplama,
– Kaynak bilgileri öğrenme,
– Kalıcı olma.

Yukarıda sıralanan özellikler, okumanın kalitesini ve okuyucunun kişisel gelişimini olumlu yönde etkileyecektir. Böylece okuyucunun, “okur” niteliğini kazanması veya metnin iletisinin tüm yönleriyle kavranması sağlanacaktır.

İyi bir “dinleyicinin“, “konuşmacının” ve “yazarın” özelliklerini, aşağıdaki başlıklara dokunarak görebilirsiniz.

İyi Bir Konuşmacı | İyi Bir Dinleyici | İyi Bir Yazar