Savaşın en zor ve çetin anlarında zaferler kazanmış, başarılarıyla halkın gönlünde taht kurmuş muzaffer bir generalin açıkta kalması, ordu içinde ve işten anlayan çevrelerde türlü dedikodulara yol açıyordu. Bu durum, hem Enver Paşa’nın itibarını zedeliyor hem de Mustafa Kemal’e karşı duyduğu kuşkuları arttırıyordu. Mustafa Kemal’e acilen bir iş bulmak ve onu İstanbul’dan uzaklaştırmak gerekiyordu.

1917 yılının Aralık ayında Keizer, Osmanlı Padişahı’nı Alman İmparatorluk Karargahı’nı ziyarete davet etmişti. Padişah hasta olduğu için yerine Veliaht Vahidettin Efendi’nin gitmesi kararlaştırıldı ve Mustafa Kemal Paşa’ya Osmanlı Ordusu’nun temsilcisi olarak Almanya’ya gitmesi önerildi. Tahta çıkması pek uzak olmayan Veliaht’la tanışmak, ona gerçekleri anlatmak, güvenini sağlamak ve Padişah olunca da devlet işlerinde söz sahibi olmak, hem Mustafa Kemal hem de ülke için çok yararlı olabilirdi.

O, bu düşüncelerle teklifi kabul etti. 15 Aralık 1917 ve 5 Ocak 1918 tarihleri arasında yapılan bu resmî gezide, savaşın gidişâtını, devleti bekleyen kaçınılmaz sonuçları bütün açıklığı ile Veliaht’a anlatmaya çalıştı. O’na V. Ordu Kumandanlığı ile Başkumandanlık Vekaleti’ni uhdesine alması hususunda telkinde bulundu.

Almanya’da Ordu Genel Karargahı’nı, cepheleri, İmparator Wilhelm’i, Mareşal Hindenburg’u ve General Ludendorff’u ziyaret ettiler. Dönüş yoluculuğunda Sofya’da istasyonda dostlarıyla görüşen Mustafa Kemal, “Almanya savaşı kaybetmiştir” sözleriyle savaşın sonucuna ilişkin kanaatini ifade etti. Alman cephelerini gezdikten ve Alman Generallerle konuştuktan sonra vardığı sonuç bu idi.

İstanbul’a döndüğünde hastalanan Mustafa Kemal’i muayene eden doktorlar, böbrek rahatsızlığı teşhisini koydular. Bir ay kadar yatağından çıkamadı. Doktorların tedavisi, çektiği ızdırabı dindiremiyordu. Tedavi için Viyana’ya gitmesini tavsiye ettiler. 13 Mayıs’ta yola çıkan Mustafa Kemal, Viyana’da muayene olduğu bir profesörün gerekli görmesi üzerine bir ay kadar sanatoryumda tedavi edildi. Sonra yine aynı profesörün tavsiyesi ile Karlsbat’a geçti. 5 Temmuz günü ziyaretine gelen bir arkadaşından Mehmet Reşat’ın vefat ettiğini ve Vahidüddin’in tahta çıktığını öğrendi. Mustafa Kemal Paşa, yaverinden aldığı bir telgraf üzerine tedavisini yarım bırakarak İstanbul’a döndü.

|» “M. Kemal Atatürk“ sayfasına dön! «|