Kafiye (Uyak) Türleri
1- Yarım Kafiye:
– Tek ses benzeşmesine dayanan kafiyeye yarım kafiye denir.
– Genellikle Halk Edebiyatında kullanılır.
Benim çektiğimi kim çeker,
Gözlerinden kanlı yaş döker.
Bulanık bulanık akar,
Dağların seliyim şimdi.
(“-er“: Redif | “-k“: Yarım Kafiye)
2- Tam Kafiye:
– İki ses benzeşmesine dayanan kafiyeye tam kafiye denilir.
Orhan zamanından kalma bir duvar
Onunla bir yaşta ihtiyar çınar
(“-ar“: Tam Kafiye)
Zamanla nasıl değişiyor insan,
Hangi resmime baksam ben değilim.
Nerde o günler, o şevk, o heyecan,
Bu güler yüzlü adam ben değilim.
Yalandır kaygısız olduğum, yalan…
(“-an“: Tam Kafiye | “-ben değilim“: Redif | “-am“: Tam Kafiye)
Not: Dilimize yabancı dillerden geçmiş “â, î, û” gibi uzun sesler iki ses değerine sahiptirler. Dizeler arasında sadece bu seslerden oluşan bir benzeşme varsa bu tam kafiyedir.
3- Zengin Kafiye:
– İkiden fazla sesin benzeşmesiyle oluşan kafiyeye denir.
– Daha çok Divan şiirinde kullanılır.
Çok sürse ayrılık, aradan geçse çok sene,
Biz sende olamazsak bile sen bizdesin gene.
(“-ene“: Zengin Kafiye)
Bin bahçeli beldemizi yâd ellere bıraktık,
Gölgesinde barınacak tek ağacım yok artık.
(“-tık“: Zengin Kafiye)
4- Tunç Kafiye:
– Kafiyedeki kelimelerden birinin, diğerini içinde aynen bulunması yani tekrar edilmesiyle oluşan kafiyeler tunç kafiye denir.
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım,
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.
(“-aşarım“: Tunç Kafiye)
Bursa’da bir eski cami avlusu,
Mermer şadırvanda şakırdayan su.
(“-su“: Tunç Kafiye)
Bir eşek var idi zâif u nizâr,
Yük elinden katı şikeste vü zâr.
(“-zâr“: Tunç Kafiye)
5- Cinaslı Kafiye:
– Yazılışları ve okunuşları aynı anlamı farklı olan kelimelerle yapılan kafiyeye cinaslı kafiye denir.
– Cinaslı kelimeler daha çok manilerde kafiye olarak kullanılır.
Niçin kondun a bülbül,
Kapımdaki asmaya.
Ben yârimden vazgeçmem,
Götürseler asmaya.
(“-asmaya“: Cinaslı Kafiye)
Kararmış kara gözler,
Dermanım kara gözler,
Gemim deryada kaldı.
Yelkenim kara gözler.
(“-kara gözler“: Cinaslı Kafiye
Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç,
Bu son fasıldır ey ömrüm, nasıl geçersen geç.
(“-geç“: Cinaslı Kafiye)
Redif:
– Şiirde kafiyeden sonra gelen yapı ve anlam bakımından benzerlik taşıyan eklere, kelimelere veya kelime gruplarına redif denir.
– Halk şiirimizde redife kafiyeden daha çok önem verilmiştir.
– Redif kelimesinin sözlük anlamı “arkadan gelen”dir.
Aşk bir şem-i ilahîdir benim pervânesi, –si: Redif
Şevk bir zincirdir gönlüm ânın divânesi. –vâne: Zengin kafiye
Efendimsin cihânda itibârım varsa sendendir – ım varsa sendendir: Redif
Meyân-ı âşıkânda iştihârım varsa sendendir –âr(aar olduğundan): Zengin Kafiye
Şeyh Galib
Bizim elde bahar olur, yaz olur, – olur : Redif
Göller dolu ördek olur, kaz olur. – az: Tam Kafiye
Sevgi arasında yüz bin naz olur,
Suçumu bağışla, ben sana kurban.
|» “Uyak ve Ölçü“ sayfasına dön! «|
BENZER KONULAR
Bu Yazıya 21 Kişi Yorum Yazmış!
Yorum Yaz! | Görüş Bildir!
- Yazının Bağlantısı: Kafiye (Uyak) Türleri
- Yazının Bölümü: Uyak ve Ölçü
- Diğer kaynaklarda arayın:
- Etiketler: Bulunmuş Kafiyeler, Cinaslı Kafiye, Cinaslı Uyak, Kafiye Biçimleri, Kafiye Çeşitleri, Kafiye Örnek Cümleler, Kafiye Örnekleri, Kafiye Türleri, Kafiyeli Şiirler, Kafiyeli Sözler, Redif, Redif Çeşitleri, Şiir Üzerinde Kafiye, Tam Kafiye, Tam Uyak, Tunç Kafiye, Tunç Uyak, Uyak, Uyak Çeşitleri, Uyak Çeşitleri Türleri Örnek Cümleler, Uyak Türleri, Yarım Kafiye, Yarım Uyak, Zengin Kafiye, Zengin Uyak
- Rastgele 10 Yazı:
Aradığımı buldum nihayet.
Çok güzel ve faydalı oldu.
Emeğinize sağlık.