Türkçenin Türetme Gücü
Türkçe, dünya dilleri arasında matematiksel bir düzenlilikle oluşturulmuş, sistemli ve işlek ekleriyle türetmeye çok uygun bir dildir. Bu nedenle dış dünyaya ait somut ve soyut kavramları, oluş, kılış ve durumları ifade ederken Türkçenin bu özelliği güçlü bir söz varlığının ortaya çıkmasını sağlamıştır.
Max Müller, Türkçenin türetme gücü ve eğilimini “Türkçenin bir dilbilgisi kitabını okumak, bu dili öğrenmek niyetinde olmayanlar için bile gerçek bir zevktir. Türlü dilbilgisel biçimlerin belirtilmesindeki ustalık, ad ve eylem çekimi sistemindeki düzenlilik ve bütün dil yapısındaki saydamlık ve kolayca anlaşılabilme yeteneği, insan zekâsının dil aracıyla beliren üstün gücünü kavrayabilenlerde hayranlık uyandırır… Türk dilinde her şey saydamdır, açıktır. Dilin iç ve dış yapısı, billur bir arı kovanı yapısını seyrediyormuşuz gibi ortadadır… Türk dili, seçkin bir bilginler kurulunun uzun bir çalışma ve oylaşmasıyla yapılmış sayılacak düzgünlüktedir” (Dilaçar, 1964: 39). sözleriyle ifade etmiştir.
Türkçe sondan eklemeli bir dil olduğu için, fiil ve isim köklerine işlek yapım eklerinin getirilmesiyle sözcük türetme oldukça kolay ve anlaşılır biçimde gerçekleşmektedir. Örneğin, bir “göz” kökünden yetmiş beş, “sür-” kökünden de yüze yakın sözcüğün türetilerek bir kavram ve sözcük ailesinin oluşturulması, ayrıca birleştirme özelliğine dayalı olarak “bilgisayar, delikanlı, akarsu, ayçiçeği, karaciğer” gibi yüzlerce kavramın karşılandığı görülebilir. Bu durum Türkçenin zengin bir kavramlar dünyasına sahip olmasını sağlamıştır.
Yavuz TANYERİ
|» “Söz Varlığı” sayfasına dön! «|
BENZER KONULAR
Yorum Yaz! | Görüş Bildir!
- Yazının Bağlantısı: Türkçenin Türetme Gücü
- Yazının Bölümü: Söz Varlığı
- Diğer kaynaklarda arayın:
- Etiketler: Bir Dilin Söz Varlığı, Dil, Dil ve Kültür, Dilbilim, Eklemeli Diller, İsim Çekimi, Kelime Hazinesi, Kultur, Leksikoloji, Söz Varlığı, Türetme Gücü, Türkçede Ekleme Yöntemi, Türkçede Fiil Çekimi, Türkçenin Söz Varlığı, Türkçenin Türetme Gücü, Türkçenin Türetme Gücü Nasıldır, Türkoloji
- Rastgele 10 Yazı:
- Tasvir Yoluyla Anlatma / Portre Çeşitleri
- Hikayenin / Öykünün Unsurları ve Plan
- Alp Er Tunga Destanı / Türk Destanları
- Türkçe Evrensel Dil Olmalıdır!
- Dil Devrimi Tarihi
- Aşk ve Sevgi Sözleri / 8 – (Güzel Sözler)
- Mahallileşme Akımı / Türkî Basit
- İpek Yolu’nun Geçtiği Ülkeler
- Destan Nedir? / Özellikleri ve Tarihsel Gelişimi
- Eleştiri Nedir? – Tanımı ve Özellikleri