Nesne Nasıl Bulunur?
Nesne nasıl bulunur, belirtili ve belirtisiz nesneyi cümlenin öğelerini bulurken hangi sorularla buluruz gibi soruların yanıtlarını bu yazıda bulabilirsiniz. Cümlenin öğelerinden nesne, sık sık özne ile karıştırılır. Özellikle belirtisiz nesne ile öznenin soruları aynı olunca, bazen cümle içerisinde bulmak zorlaşabilir. Hâlbuki küçük noktalara dikkat edilirse, belirtili ve belirtisiz nesneleri hem anlamlarından hem de dil bilgisel özelliklerinden anlamak hiç zor değildir.
Belirtili Nesne
Cümledeki nesneyi bulmak için, öncelikle tüm ögelerde olduğu gibi yüklemi bulmak gerekir. Yüklem bulunduktan sonra, belirtili nesneyi bulmak için yükleme “neyi, kimi” soruları yöneltilir. Bu soruların yanıtı, belirtili nesneyi verir. Örneğin, “Her akşam haberleri izlerim.” cümlesinde “neyi izlerim?” sorusunun cevabı olan “haberleri” kelimesi, belirtiyi nesnedir.
Örnekler: – Dün yapılan ihaleyi, en güçsüz aday kazandı.
– Sokakta köpeğimi gezdirdim.
– Ağaçtaki elmaları kim topladı?
– Bilgisayarımı tamirciye gönderdim.
– Kış temizliği için perdeleri makineye attım.
NOT: Yukarıdaki cümlelerde altı çizili olan kelime ve kelime grupları, belirtili nesnedir ve hepsi, yükleme sorulan “Neyi?” sorusunun cevabıdır. Dikkat edilirse, bazı tamlamalar birleşik alınmıştır. Çünkü cümlenin ögeleri bulunurken tamlamalar, kelime grupları ve deyimler ayrılmaz. Bunun için nesneleri de bulurken, mutlaka buna dikkat etmek gerekir.
Belirtisiz Nesne
Cümledeki belirtisiz nesneyi bulmak için, yükleme “ne, kim” soruları sorulur. Bu soruların cevabı her zaman belirtisiz nesneyi göstermeyebilir. Özneyi de bu sorularla bulduğumuz için, şuna dikkat etmek gerekir. “Ne / kim?” soruları, cümlede “işi yapan kişiyi” mi gösteriyor; yoksa “işten etkilenen varlığı / kişiyi” mi gösteriyor? Eğer işi yapanı bulduruyorsa, bu öznedir. İşten etkilenen ise “belirtisiz nesne” kabul edilir.
Örneğin, “Dün kardeşim yurt dışına gitti.” cümlesinde “kim gitti?” sorusunu sorduğumuzda, “kardeşim” yanıtını alırız. Fakat bu bize belirtisiz nesneyi değil, özneyi verir; çünkü bu soru işi yapan kişiyi gösterir. Fakat “Tatile çıkarken yanıma kitap da aldım.” cümlesinde “ne aldın?” sorusunun cevabı olan “kitap” kelimesi, cümlenin nesnesidir; çünkü işi yapan değil, işten etkilenendir.
Örnekler: – Oturacak yer kalmayınca sandalye getirdik.
– Orhan Bey güzel bir ev almış.
– Burada hiç kuş görmedim.
– Her sabah sütlü kahve içerim.
– Eşime doğum gününde çiçek aldım.
– Kasaba iki kilo kıyma siparişi verdim.
Orkun KUTLU
BENZER KONULAR
Bu Yazıya 27 Kişi Yorum Yazmış!
Yorum Yaz! | Görüş Bildir!
- Yazının Bağlantısı: Nesne Nasıl Bulunur?
- Yazının Bölümü: Dil-Anlatım
- Diğer kaynaklarda arayın:
- Etiketler: Belirtili Nesne, Belirtili Nesne Örnekleri, Belirtili ve Belirtisiz Nesne, Belirtisiz Nesne, Belirtisiz Nesne ile Özne Farkı, Belirtisiz Nesne Örnekleri, Cümlede Nesneyi Bulmak, Cümlenin Öğeleri, Ne Kim Soruları, Nesne Bulma, Nesne Cümle Örnekleri, Nesne için Yükleme Sorulan Sorular, Nesne ile Özne Farkı, Nesne Konu Anlatımı, Nesne Nasıl Bulunur, Nesne Nedir, Nesne Örnekleri, Nesne ve Özne Farkları, Nesneyi Bulduran Sorular, Neyi Kimi Soruları, Türkçe Nesne Konu Anlatımı
- Rastgele 10 Yazı:
Öncellle merhabalar. Örnekler çok güzel ama açıklamalar yoktur mesela bu yüklem bu özne bunlar açıklanmamış sadece belirtli nesne ve belirtisiz nesne. Okuyucu anlayabilir ama açıklamalar koyarsanız daha iyi olur iyi günler dilerim.
Bence gayet güzel olmuş. Soru çözmeye yardımcı oluyor.
Bunu tüm cümlenin ögeleri için yaparmısınız? Ben haftalarca çalıştım ama bir türlü böyle güzel anlamamıştım.
“Dün kardeşim yurt dışına gitti.” cümlesindeki örnekte o halde nesne yok mu? Bunu mu anlamalıyız? Çünkü etkilenen yok.
Şahsen çok beğendim yazı dolu görünsün diye boş cümleler eklenmemiş güzel.
Peki özne ile belirtsizi nesneyi nasıl ayıracağız?
Bayıldım çok güzel olmuş ellerinize kollarınıza yüreginize saglık teşekkür ederiz.