Kutadgu Bilig Nasıl Bir Kitaptır?
Kutadgu bilig, adından da anlaşıldığı gibi (kut+ad-gu bil-g “mesut olma bilgisi“), insana her iki dünyada, tam anlamı ile, saadete ermek için takip edilecek yolu göstermek maksadı ile kaleme alınmış bir eserdir.
Birbirine çok sıkı bir surette bağlı bulunan fert, cemiyet ve devlet hayatının ideal bir biçimde tanziminde zaruri olan zihniyet, bilgi ve faziletlerin nelerden ibaret olduğu ve bunların nasıl elde edilebileceği ve nasıl kullanılacağı üzerinde duran şair-mütefekkir bunun ile kendi devrinin gündelik hayatm üstüne yükselen düşüncelerine tercüman olmuştur.
Kutadgu bilig, birçoklannın ısrar ile iddia ettikleri gibi, mansıp sahiplerine iyi olmalan için, ahlâk dersi veren, kuru bir öğüt kitabı değildir. Yusuf, bu eseri ile, insan hayatinin anlamını tahlil ve onun cemiyet ve dolayısı ile devlet içindeki vazifelerini tayin eden bir felsefe, bir hayat felsefesi sistemi kurmuştur. Kutadgu Bilig’in ne gibi saiklerin etkisi ile kaleme alınmış olduğu hakkında eserde her hangi bir kayda tesadüf olunmamaktadır.
Bu devirde orta Asya Türk çevresinde, siyasî ve içtimaî nizamın oldukça mühim bir değişiklik geçirmiş olmasının ve birçok anane esaslarının sarsılmış bulunmasının şairi böyle bir eser içinde ahlâk ilkelerini yeniden ele almağa sevk etmiş olduğu düşünülebilir. Yusuf, kuşkusuz, eserin ayn bir bâbında (bk. LVI. beyit 4392-4399) tavsif ettiği şairler zümresine dahil değildir, öyle olsa idi, Kutadgu Bilig‘de bir methiye mecmuasından başka bir şey olamazdı.
Hâlbuki burada ayn fertlerden tahakkuku her devirde güç olan fazilet ve fedakarlıklar istenilmekte ve geçmiş günlerdeki ideal bir cemiyetin tasviri yolu ile, şairin kendi çevresi tenkit edilmektedir (bk. örn. 6565 v. dd.). Şahsî ihtiraslar ve geçici menfaatler arkasından koşan insanlar arasında şair-mütefekkirin ortaya koyduğu fikirlerin savunması kolay olmamış, etrafındakilerin Yûsuf ‘u zaman zaman acı şikâyetlere sevk eden “dikenleri” onu rahat bırakmamıştır (bk. beyit 6601).
Kolayca tasavvur edebileceğimiz öyle bir çevrede değil, bugün bile böyle bir tez ile ortaya çıkacak bir mütefekkirin karşılaşacağı müşküller göz önünde tutulursa, eserin içten gelen bir duygu ve içinde bulunduğu bir çevreye karşı derin bir mesuliyet hissi ile kaleme alınmış olduğu düşüncesi kuvvetlenir ve şair bir mücahit mertebesine yükselir.
|» “Kutadgu Bilig“ sayfasına dön! «|
BENZER KONULAR
Yorum Yaz! | Görüş Bildir!
- Yazının Bağlantısı: Kutadgu Bilig Nasıl Bir Kitaptır?
- Yazının Bölümü: Kutadgu Bilig
- Diğer kaynaklarda arayın:
- Etiketler: 12. Yüzyıl Edebiyatı, Edebiyat, Eski Türk Edebiyatı, Kutadgu Bilig, Kutadgu Bilig Açıklama, Kutadgu Bilig Edebiyat, Kutadgu Bilig hakkında bilgi, Kutadgu Bilig Kitabı, Kutadgu Bilig Konu Anlatımı, Kutadgu Bilig Nasıl Bir Kitaptır, Kutadgu Bilig Ne Demektir, Kutadgu Bilig Nedir, Kutadgu Bilig Özellikleri, Kutadgu Bilig Özet, Kutadgu Bilig Yusuf Has Hacip, Mutluluk Veren Bilgi, Mutluluk Veren Bilgi Ne Demektir, Türk Edebiyatı, Yusuf Has Hacip
- Rastgele 10 Yazı:
- Çekim Ekleriyle Yapım Ekleri Arasındaki Farklar
- Moğolların Ergenekon Efsanesini Uyarlaması
- Özür Sözleri – (Güzel Sözler)
- Hun – Oğuz Destanı / Türk Destanları
- Tabu Nedir, Nasıl Oynanır? – Tabu Kartları
- Yıldıray Çınar
- Kürşad İhtilali / Baskını
- Aşık Oyunu: “Tarihi TÜRK Eğlencesi”
- Mehmet Fuat Köprülü’nün Hayatı ve Eserleri
- Metin Türü Nedir?