Ünlü Düşmesi – Hece Düşmesi
Sözcüğün aslında bulunan bir ünlünün düşmesidir. İki heceli olup birinci hecesinde geniş (a, e, o, ö), ikinci hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü) bulunduran bazı Türkçe ve yabancı kelimelere ünlü ile başlayan veya tek ünlüden oluşan bir ek getirildiğinde kelimenin vurgusuz hâle gelen ikinci hecesindeki dar ünlünün düşmesine hece düşmesi denir. Buna orta hece düşmesi de denir:
ÖRN: “Yapraklar daha şimdiden sarardı.” cümlesinde sözcüğün aslı “sarı”dır; “-ar-” eki geldiğinde sözcüğün sonundaki “ı” düşmüştür.
Ünlü düşmesinin en yaygın kullanımı ise “Hece düşmesi” adıyla anılan kuraldır. Buna göre, sözcüğün son hecesinde bulunan dar ünlüler, ünlüyle başlayan bir ek sözcüğe eklendiğinde düşer. Bu özellik bazı organ isimlerinde, Arapçadan dilimize geçen bazı sözcüklerde, bazı Türkçe fiillerde görülür.
sabır – ı > sabrı
akıl – ı > aklı
burun – u > burnu
gönül – üm > gönlüm
Örneğin; “Kahvaltıya hazırlanın.” cümlesinde altı çizili söz “kahve altı” sözlerinin birleşmesinden oluşmuş, bu sırada “kahve” sözündeki “e” düşmüştür.
Karışık Örnekler: ağız>ağzı, burun>burnu, koyun(bağır, döş)>koynuna, alın>alnı, oğul>oğlu, gönül>gönlüm, beniz,>benzi, ömür>ömrüm, cürüm>cürmü, hüküm>hükmü, fikir>fikri, ileri-le-mek>ilerlemek, koku-la-mak>koklamak, kavuş-ak>kavşak, uyu>uyku, devir->devril-…
-Bazı durumlarda geniş ünlüler de düşebilir: nerede>nerde, burada>burda, şurada>şurda…
-Bazı Arapça kelimelere (isim) yardımcı fiil getirildiğinde de hece düşmesi görülür:
ÖRN: kayıp>kaybolmak, emir>emretmek, keşif>keşfetmek, sabır>sabretmek…
– Gönülden gönüle, ağıza, buruna, babadan oğula örneklerindeki gibi ekte geniş ünlü varsa hece düşmesi olmayabilir.
ÖRN: Oyunu, koyunu vb. hece düşmesi olmayan kelimelerdir.
-Özel isimlerde hâliyle hece düşmesi olmaz: Gönül’e, Ömür’ü…
|» “Ses Bilgisi“ sayfasına dön! «|
BENZER KONULAR
Bu Yazıya 60 Kişi Yorum Yazmış!
Yorum Yaz! | Görüş Bildir!
- Yazının Bağlantısı: Ünlü Düşmesi – Hece Düşmesi
- Yazının Bölümü: Ses Bilgisi
- Diğer kaynaklarda arayın:
- Etiketler: Hece Düşmesi, Hece Düşmesi Nedir, Orta Hece Düşmesi, Ses Bilgisi, Ses Olayları, Türkçe Ses Bilgisi, Ünlü Düşmesi, Ünlü Düşmesi Açıklama Örnek, Ünlü Düşmesi Konu Anlatımı, Ünlü Düşmesi Nedir, Ünlü Düşmesi Örnek Kelime, Ünlü Düşmesi Örnekleri, Ünlü Düşmesi Özellikleri, Ünlü Düşmesinin Tanımı
- Rastgele 10 Yazı:
Çok saolun sınavım olacak ama hocamız bize 5.sınıf imam hatip ortaokulu Türkçe kitabında 228.sayfanın reçete metnindeki ses olaylarını istiyor çok zor oluyor.
Çok sağolun yardımcı oldunuz.
Ben çok beğendim hem bir de açıklayıcı ifadelerde var.
Fazla örnek olsaydı iyi olurdu ama yinede teşekürler.
Bravvo size, çok güzel olmuş. Kutlarım. :)
Bende beğendim bu siteyi çok teşekkürler.