Örtülü Anlam Nedir?
Tarih: 19 Nisan 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 25 Yorum var.
Örtülü anlam nedir, cümlede örtülü anlam nasıl bulunur, örnekleriyle 8. sınıf konu anlatımını bu yazıda bulabilirsiniz. Cümlede anlamın bir alt başlığı olan örtülü anlam, TEOG ve YGS / LYS deneme sınavlarındaki öğrencilerin en çok yanlış yaptıkları sorulardan biridir. Bunun nedeni, örtülü anlamın kelime anlamından hareket edilerek çözülmeye çalışıldığında gayet zor bir soru tipi olmasıdır. Cümlenin ifade ettiği genel anlama bakıp, örtülü anlamın ne olduğunu bilerek hareket edildiğinde aslında bu soru tipi çok kolaylıkla çözülebilir.
Tanımını yapacak olursak, “cümle içerisinde doğrudan söylenmek istenmeyen veya ima edilen bazı bilgi / düşüncelere” örtülü anlam denir. Bazı cümlelerin içerisindeki kelimeler, doğrudan anlatmadığı hâlde bazı anlamları çağrıştırır. İşte cümleden anlaşılabilecek bu diğer anlamlara örtülü anlam denilmektedir. Örtülü anlam, adından da hareketle üstü kapalı ifade edilen bilgilerdir. Bir cümledeki örtülü anlamın ortaya çıkması, okuyucunun cümleyi iyi yorumlaması ile mümkündür.
Örneğin, “Sen de sinemaya gelsene.” cümlesinden, bu kişinin zaten başka birileriyle sinemaya gittiğini ve arkadaşını da davet ettiğini anlayabiliriz. İşte bu kişinin sinemaya tek başına gitmediği bilgisi, örtülü anlamdır. “Hava sıcaklıkları mevsim normallerine dönüyor.” cümlesinden, hava sıcaklıklarının cümlenin söylendiği zamana kadar mevsim normallerinin üstünde seyrettiği anlaşılabilir. İşte bu bilgiler, aslında cümlede söylenmediği hâlde cümlenin anlamından çıkarılmaktadır.
Türkçenin Enleri / Rekor Kelimeler
Tarih: 12 Nisan 2015 | Bölüm: Türkçe | Yorumlar: 10 Yorum var.
Türkçenin en uzun kelimesi, cümlesi veya Türkçedeki rekor kelimeler hep merak edilmiştir. Ortaokul sıralarından itibaren neredeyse tüm öğrencilerin eğlenceli bir oyunu hâline gelen Türkçedeki kelime rekorları, Guinness rekorlar kitabına girmeye aday olarak karşımıza çıkıyor. Aslında eğlenmek için üzerinde düşündüğümüz bu konu, Türk’ün dil becerisinin yüksekliğini de göstermesi bakımından önemlidir. Çünkü Türkçenin sondan eklemeli yapısı sayesinde inanılmaz uzun kelimeler; anlatım gücü sayesinde de sayfalar dolusu bir cümle ortaya çıkabilir.
Belki dünyanın en uzun insanı, dünyanın en yüksek köprüsü, dünyanın en kalabalık şehri gibi konular daha çok ilginizi çekiyor olabilir. Bu türde enleri görmek için “Dünyanın Enleri” sayfamıza bakabilirsiniz. Türkçenin enlerine bakınca, hepsini gölgede bıracak türden bir akıl karmaşası yaşayacağınızı garanti edebilirim. Diksiyon tekerlemelerinde kullanmak için üretilmiş gibi, söylenmesi resmen dil cambazlğı gerektiren kelimeleri özenle sizler için seçtik, derledik, topladık…
Daha önce “Çekoslavakyalılaştıramadıklarımızdan mısınız?” olarak hafızamıza kazınan en uzun kelimenin, yerini “Afyonkarahisarlılaştıramadıklarımızdan mısınız?” kelimesine bıraktığını zannederken, son tahlilde sivri zekâlı bir Türk’ün ürettiği “muvaffakiyetsizleştiricileştiriveremeyebileceklerimizdenmişsinizcesine” kelimesi, akıllara durgunluk verebilecek cinsten. İçerisinde tamı tamına 22 tane ek bulunan bu kelime toplam 70 harften oluşuyor. Türkçenin en uzun kelimesini elinden alacak bir rakip henüz ortada yok; fakat aklınıza gelecek adayı yorum ile paylaşırsanız listeye ekleyebiliriz.
Birleşik Zamanlı Fiil Nedir?
Tarih: 7 Nisan 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 11 Yorum var.
Birleşik zamanlı fiiller nedir, birleşik zamanlı eylemlere örneklerle 7. sınıf konu anlatımını bu sayfada bulabilirsiniz. Birleşik yapılı fiillerle sıkça karıştırılan bu konu, fiillerin almış oldukları kip ekleriyle çekimlenirken birden fazla kip eki alıp almadığı durumları ifade eder. Fiiller, bilindiği üzere cümle içerisinde yüklem olarak kullanılırken bazı kip eklerini alırlar. Bu kip ekleri çekimli fiiller ortaya çıkarır. İşte bir fiilin, çekimlenirken birden fazla kip eki alma durumu “birleşik zamanlı (çekimli)” şeklinde ifade edilir.
Bu dil bilgisi terimini daha ayrıntılı biçimde tanımlayacak olursak, “Türkçede bir fiilin çekimlenirken birden fazla haber veya dilek kipi alması durumuna” birleşik çekimli / zamanlı fiil denir. Bir fiil, haber veya dilek kiplerinden birini almışken, ikinci bir kip eki olarak görülen geçmiş zaman (hikâye), duyulan geçmiş zaman (rivayet) veya şart kiplerinden birini alırsa, işte bu fiile birleşik çekimli fiil denilmektedir.
Örnek: “Bugün doğum günün olduğunu bilmiyordum.” cümlesinde geçen “bil-mi-yor-du-m” çekimli fiili, hem “-yor” şimdiki zaman ekini hem de “-du” görülen geçmiş zaman ekini almıştır. İşte bu fiil, birleşik zamanlı bir fiildir.
Yan Anlam Nedir?
Tarih: 6 Nisan 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 19 Yorum var.
Yan anlam nedir, cümle örnekleriyle 5. sınıf konu anlatımını bu açıklayıcı yazımızda bulabilirsiniz. Yan anlam, kelimelerin uzun yıllar içerisinde yüklendikleri farklı anlamları ifade etmek için kullanılan bir dil bilgisi terimidir. Bu konu, aslında tanımı ve örnekleri akılda kodlandığı sürece çok kolay hatırlanacak basit bir konu olmakla birlikte; sözcükte anlamın diğer başlıkları ile karıştırılabilmektedir. Yapılması gereken, kelimenin “yan anlam” adından hareketle, gerçek anlamına ek olarak yüklendiği diğer anlamları çağrıştırmalıdır.
Daha iyi bir tanım yapacak olursak yan anlam, “kelimenin uzun yıllar içerisinde, gerçek anlamından tam olarak uzaklaşmadan yüklenmiş oldukları başka anlamlara verilen isimdir” diyebiliriz. Tanımdan anlaşıldığı üzere, kelimenin gerçek anlamından uzaklaşmaması gerekir. Eğer kelime gerçek anlamdan tamamen uzaklaşırsa, bu mecaz anlam olur. Bunun için yan anlam, kelimenin temel anlamına benzerlik veya yakınlık ilgisi ile ortaya çıkan farklı anlamlardır.
Örneğin “dil” kelimesinin akla gelen ilk anlamı, yani gerçek anlamı, “tat alma organı“dır. Bu kelimenin yan anlamıyla kullanılması için, benzerlik veya yakınlık yoluyla gerçek anlamından biraz farklılaşırsa, “Kapının dili bozulunca, içeride kaldık.” cümlesindeki anlam ortaya çıkar. Bu kelime TDK tarafından “birçok aletin uzun, yassı ve çoğu hareketli bölümleri” şeklinde tanımlanmıştır. İşte görüldüğü üzere “dil” kelimesi temel anlamından çok fazla uzaklaşmadan yeni bir anlam yüklenmiştir. İşte bu şekilde sonradan yüklenen anlamlar yan anlam örneğidir.