Soru İşareti (?) / Noktalama İşaretleri
Tarih: 24 Aralık 2011 | Bölüm: Noktalama İşaretleri | Yorumlar: 54 Yorum var.
1. Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna konur.
Örnek: Yalnız Tanrılar mı akla gelmez cezalar uygulayacak? (Ayla Kutlu)
– Beni avutmak için daha derli toplu bir yalan bulamadın mı? (Cenap Şehabeddin)
Gümrükteki memur başını kaldırdı:
— Adınız?
– Nereye doğru gidiyorsun?
Not: İçinde soru eki olduğu halde soru anlamı vermeyen cümlelerde bu işaret kullanılmaz.
– Bu semtin güzel mi çirkin mi olduğuna bir türlü karar veremedim.
2. Bazen çekimlenmediği hâlde, konuşma cümlesi olarak kullanılabilen –yani bir yargı ifade eden– sözcüklerin sonuna soru işareti gelebilir.
Örnek: – Kim var orada?
– Asteğmen Orkun.
– Parola?
– Bora…
Üç Nokta (…) / Noktalama İşaretleri
Tarih: 24 Aralık 2011 | Bölüm: Noktalama İşaretleri | Yorumlar: 154 Yorum var.
1. Herhangi bir nedenle tamamlanmamış, eksik bırakılmış cümlelerin sonuna konur.
Örnek: Ey kimsesiz, avare çocuklar, hele sizler, hele sizler… (Tevfik Fikret)
– Güneşin altına uzanmış pencereler, kapılar, parıltılı teller, boyalı elektrik direkleri, otomobiller… (Adnan Özyalçıner)
2. Kaba sayıldığı için veya açıklanmak istenmeyen sözcük veya bölümleri göstermek, kurmaca metinlerde duraklı, kesik kesik süren bir anlatımı yansıtmak için kullanılır.
Örnek: Kılavuzu karga olanın burnu b…tan çıkmaz.
– Olaya … Hanım ‘ın da adı karışmış.
– Üç ay oldu geleli… Komşulardan biri anlattıydı ama… Gene de… Siz… Ne de olsa…
(Adnan Özyalçıner)
İki Nokta (:) / Noktalama İşaretleri
Tarih: 24 Aralık 2011 | Bölüm: Noktalama İşaretleri | Yorumlar: 73 Yorum var.
1. Kendisinden sonra açıklama yapılacak ya da örnek verilecek cümlenin sonuna konur.
Örnek: Şimdi başka bir açıdan aynı noktaya bakalım: Bana, düşüncelerini şiir yoluyla okuyucularına bildiren bir toplumbilimci, tek bir filozof gösterebilir misiniz? (Suut Kemal Yetkin)
– Yeni harfler alındıktan sonra eski yazı ile bir tek sözcük bile yazmayan iki kişi görmüşümdür: Atatürk ve İnönü! (Falih Rıfkı Atay)
– İnce sesli harflerimiz şunlardır: e, i, ü, ö.
Not: İki noktadan sonra gelen bölüm, bağımsız bir cümle ise bu cümlenin ilk sözcüğü büyük harfle, yalnızca örnekler sıralanıyorsa ilk örnek küçük harfle başlar.
2. Edebî metinlerde konuşma çizgisinden önce kullanılır.
Örnek: Yoluma devam ederken:
– Hişt, hişt, dedi. (Sait Faik Abasıyanık)
Not: İki noktadan sonra gelen açıklama bağımsız bir cümle ile başlıyorsa, cümlenin ilk kelimesi büyük yazılır:
– Annesi merak ederek sordu: Bu çalışmadan kırık mı aldın?
Noktalı Virgül (;) / Noktalama İşaretleri
Tarih: 24 Aralık 2011 | Bölüm: Noktalama İşaretleri | Yorumlar: 123 Yorum var.
1. Öğeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır.
Örnek: Doluya koydum, almaz; boşa koydum, dolmaz.
Trenin sesini işitmiştik; sen bir yana, ben bir yana gitmiştik (Selim İleri).
2. Virgülle ayrılmış örnekleri farklı örneklerden ayırmak için konur.
Örnek: İtalya, İngiltere, Fransa; Roma, Londra, Paris.
Not: Kendisinden sonra açıklama yapılacak veya örnekler sıralanacak sözcüklerin sonuna noktalı virgül konulmaz. Bu görev iki nokta’nındır:
– İçeri girince karşısında gördüğü kardeşine şöyle dedi: (buraya noktalı virgül gelmez)
– Neler yaşadığını hemen anlatacak mısın?