Biyografi Türleri
Tarih: 2 Ekim 2011 | Bölüm: Biyografi | Yorumlar: Yorum yok.
Ansiklopedik Yaşam Öyküsü
Ansiklopedilerde, özel bir alanla ilgili başvuru kaynaklarında yer alan kısa yaşam öyküleridir. Söz konusu kişinin yaşamının önemli kesitleri, belli başlı eserleri, ulusal ve uluslararası ödülleri hakkında bilgi yer alır; kişisel yaşamına dair bilgi aktarılmaz. Amaç, okurun bilgiye en hızlı ve kesin biçimde ulaşmasını sağlamaktır; daha çok genel bilgileri içerir, ayrıntılara pek yer verilmez. Aziz Çalışlar’m Türk ve Dünya Edebiyatçıları Sözlüğü’nü, Behçet Necatigil’in Edebiyatımızda İsimler Sözlüğffm, Meydan Larousse, Ana Britannica gibi temel başvuru ansiklopedilerindeki madde başlarını örnek olarak verebiliriz.
Belgesel Yaşam Öyküsü
Tanınmış bir kişinin yaşamını bütün yönleriyle aktarırken akademik bir tavrın egemen olduğu çalışmalardır. Genellikle akademik tez (yüksek lisans, doktora, doçentlik gibi) düzeyinde yapılan araştırmalar ve bazı makaleler buna örnek olarak verilebilir. Bu tür araştırmalarda yazar, kendini tamamen geri planda tutarken yaşamını aktardığı kişi hakkında son derece nesnel ve belgesel bir tutum içindedir. Çalışmanın odak noktasını sadece o kişinin hayatı oluşturmaz; eserleri hakkında derinlemesine bir incelemeyi de içeren bu tür araştırmalarda ele alınan kişinin yaşamı eserlerinin anlaşılmasını sağlamaya yardımcı olur.
Yeni Türk edebiyatı araştırmacılarından Prof. Dr. Mehmet Kaplan’in Namık Kemal ve Teyfik Fikret, Devir Şahsiyet Eser, Prof. Dr. Kenan Akyüz’ün Teyfik Fikret, Prof. Dr. Niyazi Akı’nın Yakup Kadri Karaosmanoğlu. Prof. Dr. Bilge Ercilasun’un Ahmet İhsan Tokgöz, Prof. Dr. Şerif Aktaş’ın Refik Halit Karay ve Ahmet Rasim, Prof. Dr.İsmail Parlatır’ın, Recaizade Mahmut Ekrem, Prof. Dr. Nazan Bekıroglu’nun Şair Nigâr Hanım başlıklı çalışmaları akademik tarzda kaleme alınmış yaşam öykülerine örnek verilebilir. Beşir Ayvazoğlu’nun Ömrüm Benim Bir Ateşti: Ahmet Hâşim ‘in Hayatı, Sanatı, Estetiği, Dramı ve Yahya Kemal: Eve Dönen Adam adlı kitapları, akademik olduğu kadar yazınsal zevk de veren eserlerdir. Üniversitedeki araştırmacıların dışında da edebiyat ve tarih araştırmacıları tarafından kaleme alınmış yaşam öyküleri vardır. Sennur Sezer’in Türk Sapho’su Mihri Hatun: Divan Edebiyatının Tek Kadın Şairinin Yaşam öyküsü adlı eseri, Asım Bezirci’nin Orhan Veli, Abdülhak Hamil Tarhan gibi araştırmalarını buna örnek verebiliriz.