Yanlış Bir Dünya İdeali
Tarih: 24 Ocak 2013 | Bölüm: Dilbilim | Yorumlar: Yorum yok.
“Açık ve basit İngilizce ile söyle” diyenleri, bilhassa bununla, âlimlik taslayıcı sözlerle yüklü ifadelere karşı çıkıyorlarsa çok iyi anlıyorum. Fakat düşünceyi İngilizce yapı şemalarıyla ve bilhassa, basitlik tacı taşıyan şemalarla sınırlamayı düşünmek, bir kere kaybedilince bir daha kazanılamayacak olan düşünme imkânlarına son vermek demektir.
Bu ‘en basit’ İngilizce tabiatla il-gili şuursuz kabullenmelerin en çoğunu ihtiva eder. Burada ‘Basic English‘ (Temel İngilizce) nin tasavvurlarının hatası da bulunur. Böylece, saf aklın esası diye inanılır bir dünyanın yerini, üstü örtülü ön şartların hâkim olduğu köpüklerden arınmış yıkanıp temizlenmiş bir Britanya İngilizcesi alır.
Daha üstün, çok dilli bir şuurdan hareket etmekle, basit İngilizcemizi de daha tesirli kullanabiliriz. Bu sebepten, inanıyorum ki müstakbel bir tek dünya dili isteyenlerin hepsi –bu ister İngilizce, ister Almanca, ister Rusça yahut da herhangi bir diğer dil olsun– yanlış bir ideale koşuyorlar. Böyle bir şeyin gerçekleşmesi insan kültürünün gelişmesi bakımından büyük bir talihsizlik olurdu.
Batı kültürü diliyle gerçeğin geçici bir tahlilini yaptı. Eğer artık düzeltici olmazsa, bütün dünya bu tahlile kesin gözüyle bakacaktır. Fakat, yegâne düzelticiler, asırlar boyunca, diğerlerinden bağımsız bir inkişafla, bambaşka ama aynı şekilde mantıkî ve geçici tahlillere ulaşmış olan bütün diğer dillerde bulunmaktadır.
HAROLD N. LEE ‘Modern Logic and the task of the natural sciences’ (Modern mantık ve tabiî bilimlerin vazifesi) adlı değerli makale,sinde şöyle der : ‘Konuları (araştırma alanları) kantitatif ölçülebilir ilimler, matematik örneğindekilerdcn farklı düzen sistemleri hakkında çok az şey bildiğimiz içindir ki, çok büyük gelişmeler katetmişlerdir. Fakat yine de baş düzen sistemlerinin de var olduklarını kesinlikle söyleyebiliriz.
Kimyasal ve Mekanik Cümle Oluşumları
Tarih: 24 Ocak 2013 | Bölüm: Dilbilim | Yorumlar: Yorum yok.
Kimya mühendisi olarak yetiştiğim için yeri geldikçe mukayeselerimi kimyaya kaydırıyorum. Shavvnee ve Nootka dillerinde cümle teşkili tarz ve türlerinin aşağı yukarı kimyasal bileşiğe tekabül ettiğini söylersem, okuyucular beni anlayacaklardır. İngilizce cümle teşkili ise daha çok mekanik bir karışıma benzer.
Bir türlü yemeği pişirilirken içine her şey atılabilir ve içine atılan yiyecekler belirli bir değişikliğe uğramazlar. Bir kimyasal bileşik ise, sadece uygun Ingredienzien ile meydana gelir, sonuç muhtemelen bir çorba değil, kristaller veya bir duman bulutu (Rauchwolke) olabilir.
Shavvnee ve Nootka’da tipik cümle teşkilleri, tek tek ve doğrudan bir nesneye işaret eden manalarına (reference) göre seçilmeyen, kabiliyetine göre yine ve ihtiyaç duyulan (brauchbare) tasavvurları davet edecek şekilde, çok yöne çekilebilen mana tarzlarına bağlanabilen terim lugatleriyle çalışmaya benzer görünüyorlar.