Kutadgu Bilig
Tarih: 27 Temmuz 2013 | Bölüm: Kutadgu Bilig | Yorumlar: 8 Yorum var.
Türk dilinin, edebiyatının, kültür tarihinin kaynağı olan Kutadgu Bilig adlı eser / kitap Yusuf Has Hacib tarafindan, 462 (1069/1070) yılında Kâşgar’da tamamlanarak Karahanlılann hakanı Sulaymân Arslan Hakan oğlu Abü ‘Alî Hasan’a sunulmuştur. Eserin yazan ve bilinen ilk İslam-Türk şairi Yûsuf Hâss Hâcib ya da Uluğ Hass Hâcib’in adma eserde yalnız bir kez rastlanmaktadır.
Bu kişi hakkındaki bütün bilinenler biri mensur, öbürü manzum olmak üzere esere sonradan ayrı devirlerde eklenmiş olan iki eklemede bulunan malûmata inhisar etmektedir. Bu malûmata göre, şair Balasagun (Kuz-Ordu)’da dünyaya gelmiş olup soylu bir ailedendir. Memlekette bilimi, erdemi, züht ve takvası ile temayüz eden şair eserini Balasagun’da yazmağa başlamış ve bir buçuk yılda tamamlayarak Türk hakanına sunmuştur.
Şairin kudretim takdir eden hakan, kendisine has-hâciblik mansıbını vermiştir. Bu, vazifelerin en incesi olarak tavsif edilen hâciblik, teşrifat bakanlığının vazifeleri ve bunu üzerine alacak kimsede aranılan vasıflar hakkında eserde, hakan, vezir ve kumandandan sonra, ayrı bir bahis bulunmaktadır.
Yazarın çağdaşı al-Kâşgarî tarafindan Türkçesinin tayangu olduğu ifade edilen hacib kelimesinin Türkçe karşılığı kullanılmamakla birlikte adı Türkçe olan belki tek kitaptır.
Kutadgu Bilig / Örnek Metinler
Tarih: 25 Temmuz 2013 | Bölüm: Kutadgu Bilig | Yorumlar: 1 Yorum var.
Kılıçla Kalem
Kılıç teper erkentağı tepremez,
Kılıç kanga kirse bey inçlik yemez.
Kılıç deprenirken düşman deprenemez,
Kılıç kına girince beyin içi rahat edemez.
Kılıç til tüzer, hem budun kazganur,
Kalem il tüzer hem hazine urur.
Kılıç hem yurdu düzenler hem de halkı kazanır,
Kalem yurdu düzeltir ve hazineyi korur.
Kılıç kan tamarsa beyi alur,
Kalemdenkara tamsa altun kelür.
Kılıç kan damlattıkça, bey Fetihler yapar,
Kalemden kara (mürekkep) damlasa altın gelir.
Karışık Beyitler
Kurugmış yığaçlar tonandı yaşıl,
Bezendi yibül, al sarıg, kök, kızıl.
Kuru ağaçlar, yeşile donandı.
Mor, al, mavi, kızıl (çiçeklerle) bezendi.
Kişi könli tüpsüz teniz tek durur,
Bilig yinçü sanı tüpinde yatur.
İnsangönlü, deniz gibidir.
Bilgi, inci misali ( o denizin) altındadır.