Ünsüz Türemesi
Bazen sözcüklerde ünsüz de türeyebilir. Arapçadan dilimize geçen his, af, zan gibi sözcükler ek ya da yardımcı fiil aldıklarında, sonlarındaki sessizler çiftleşir.
his – etmek > hissetmek
af – etmek > affetmek
zan – etmek > zannetmek
Yukarıdaki örneklerde bu görülüyor. Burada aslında bir ses türemesinden çok sözcüğün Arapçadaki aslında bulunan şeklinin ortaya çıktığını söyleyebiliriz. Ancak sözcükler Türkçe kurallara göre incelendiğinden, bu, türeme olarak alınagelmiştir.
Ünsüz türemesinin görüldüğü yerler:
1. Türkçe kelimelerde, kökte aynı ünsüz yan yana bulunmaz. Ama af, his, zan, ret, hal, şık, gibi Arapça asılları çift ünsüz barındıran (afv, redd, hiss, zann, hall, şıkk) ve Türkçede tek ünsüzle kullanılan kelimelere ünlüyle başlayan ek veya yardımcı fiil getirildiğinde asıllarındaki ikinci sessiz ortaya çıkar. Buna ünsüz türemesi denir.
hiss>his>hissetmek, hissi
zann>zan>zannetmek ,zannı
redd>ret>reddetmek, reddi
şıkk>şık>şıkkı,
zemm>zem>zemmetmek,
hall>hal>halli, halletmek…
afv>af>affetmek, affı
2. “Türkçede iki ünlü yan yana bulunmaz” kuralına uymayan bazı Arapça kelimelerde:
fiat>fiyat, faide>fayda, zaif>zayıf,
repertuar>repertuvar, lâboratuar>lâboratuvar,
konservatuar>konservatuvar, tual>tuval, tualet>tuvalet…
– Bu kelimelere benzeyip de ünsüz türemesi görülmeyen kelimeler: dua, duayen, fail, faiz, fuar, fuaye, kuaför, lâik, puan, suare…
|» “Ses Bilgisi“ sayfasına dön! «|
BENZER KONULAR
Bu Yazıya 24 Kişi Yorum Yazmış!
Yorum Yaz! | Görüş Bildir!
- Yazının Bağlantısı: Ünsüz Türemesi
- Yazının Bölümü: Ses Bilgisi
- Diğer kaynaklarda arayın:
- Etiketler: Ses Bilgisi, Ses Olayları, Türkçe Ses Bilgisi, Ünsüz Türemesi, Ünsüz Türemesi Açıklama Örnek, Ünsüz Türemesi Konu Anlatımı, Ünsüz Türemesi Nedir, Ünsüz Türemesi Örnek Kelime, Ünsüz Türemesi Örnekleri, Ünsüz Türemesi Özellikleri, Ünsüz Türemesinin Tanımı
- Rastgele 10 Yazı:
- Deneme ve Sohbet (Söyleşi) Arasındaki Farklar
- Düşünceyi Geliştirme Yolları
- Osmanlı Türkçesinin Söz Varlığı
- Zarf – Belirteç
- Dostluk Sözleri / 2 – (Güzel Sözler)
- Ünlü Türemesi
- Hazır Cevaplar / Ünlü Zekice Sözler – 1
- Uygurların Bölgesi – Türk Şehirleri
- Teknolojinin Yararları ve Zararları Nelerdir?
- İsim-Fiil Nedir?
Sınıf kurallarını madde madde yazdık.
Sınav yarın geç kalmadık galiba umudunuzu yitirmeyin.