Ünlü ve Ünsüz Benzeşmeleri
Kelime içindeki seslerin nitelikçe birbirine benzemesine benzeşme (asimilasyon) denir. Benzeşme, yan yana gelen sesler arasında olabileceği gibi uzakta olan sesler arasında da gerçekleşebilir. Hem ünlülerde hem ünsüzlerde görülür.
Ünlü benzeşmeleri, önlük-artlık ve düzlük-yuvarlaklık uyumlarını doğurur. Uyumlar konusu yukarıda anlatıldığından burada yalnız ünsüz benzeşmelerinden söz edilmiştir. Ünsüz benzeşmelerini, benzeşmenin yönüne göre ilerleyici ve gerileyici; benzeşmenin yerine göre yakın ve uzak; benzeşmenin derecesine göre tam ve yarım benzeşmeler olarak sınıflandırmak mümkündür:
İlerleyici Benzeşme: Önce gelen ünsüz, sonraki ünsüzü kendisine benzetir: anlatmak>[annatmak], onlar> [onnar], yanlış> [yatmış], samanhk> [samanmk], alsınlar>[alsınnar].
Gerileyici Benzeşme: Kelimede sonraki gelen ünsüzün, önceki ünsüzü kendisine benzetmesidir: tuzsuz> [tııssuz]gözsüz>gössüz, olmazsa>[olmasa], anbar>ambar, onbaşı >[ombaşı], penbe>pembe, tütsü>[tüssü], yatsı >[yassı].
Tam Benzeşme: Ünsüzlerin aynılaşmasıdır. Söz gelişi yanlış>[yannış] benzeşmesinde yan yana gelen -nl- ünsüzleri aynılaşarak -nn- olmuştur.
Yarı Benzeşme: Kelime içinde yan yana bulunan ünsüzlerden birinin diğerini kendi oluşum noktasına çekmesidir. Söz gelişi penbe kelimesinde /b/ sesi yanındaki /n/ sesini kendi oluşum noktasına çekerek /m/ yapmış ve kelime ambar olmuştur. Ancak oluşum noktaları aynı olsa da /m/ ve /b/ farklı seslerdir. Bu nedenle benzeşme yarım kalmıştır. Eğer kelime “abbar” veya “annar” olsaydı tam benzeşme gerçekleşmiş olacaktı.
|» “Ses Bilgisi“ sayfasına dön! «|
BENZER KONULAR
- Yazının Bağlantısı: Ünlü ve Ünsüz Benzeşmeleri
- Yazının Bölümü: Ses Bilgisi
- Diğer kaynaklarda arayın:
- Etiketler: Benzeşme, Benzeşme Açıklama Örnek, Benzeşme Konu Anlatımı, Benzeşme Nedir, Benzeşme Örnek Kelime, Benzeşme Örnekleri, Benzeşme Özellikleri, Benzeşmenin Tanımı, Gerileyici Benzeşme, İlerleyici Benzeşme, Ses Bilgisi, Ses Olayları, Tam Benzeşme, Türkçe Ses Bilgisi, Yarı Benzeşme
- Rastgele 10 Yazı:
- Kandil Sözleri (Mesajları) / 2 – (Güzel Sözler)
- Tenafûr (Kakofoni) / Dil Yanlışları
- Kadı Burhaneddin
- Türk Ahşap (Ağaç) Sanatı
- Nefi’nin Hayatı
- Aşk ve Sevgi Sözleri / 2 – (Güzel Sözler)
- Türkçe ve Edebiyat Dersi Çalışma Teknikleri – 1
- İngilizcenin Söz Varlığındaki
Türkçe Kökenli Kelimeler - Öz Şiiri Savunan Şairler
- Veysel Karani
Ben çok beğendim. Resimlerle çok tatlı olmuş keşke örneklerle anlatılsaydı çok daha iyi olcaktı. Ama emeğiniz için sağolun. :)
Benim işime pek yaramadı nedenini sorarsanız bununla ilgili örnek cümleler yazıp anlatsalar daha çok anlaşılır olurdu.
Bu siteyi yeni keşfettim.Ve sanırım gerçekten çok işime yarayacak.Şidmiden sık kullanılanlara ekledim.Lisede TM okumayı düşünüyorum.En çokta ”yazım yanlışları,da-de ekleri ve ses bilgisi”nde takılıyordum.Ama sayenizde bunlara da takılmayacağımı umuyorum.Çok işime yaradı.Gerçekten çok teşekkürler.
Aramıza hoş geldiniz, sizler için yararlı bir kaynak oluşturma çabamız devam edecektir.
Çok güzel yaaa. çok işime yaradı.
İlerleyici gerilyici tam ve yarı benzeşme nedir? Lise sona geldim nerdeyse hala bize böyle birşey verilmedi.
Bana biraz saçma geldi.
Çok güzel anlatılıyor.