Tiyatro ile sinema, her ne kadar benzerlik gösterse de aralarında farklar bulunmaktadır. Bu farkları bilmeyen kişiler, tiyatro ve sinema kelimelerini birbirlerinin yerine kullanarak hata yapabilmektedir. Aslında tarihsel gelişimi, hazırlanışı, sergilenişi vs. birbirinden çok farklı olmasına rağmen, ikisinde de bir sahne veya perde olduğu için kişiler bu farkı görmezden gelerek ikisi için de tiyatro veya sinema diyebilmektedir.
Öncelikle tiyatro ve sinemayı ayrı ayrı tanımlayalım. Tiyatro, “Komedi veya dram gibi edebiyat eserlerinin, önceden hazırlanmış bir sahnede, çeşitli dekor ve kostümler kullanılarak, rollerini ve konuşmalarını ezberlemiş oyuncular tarafından sahnelenmesi sanatı” olarak tanımlanabilir. Sinema ise, “Herhangi bir hareketi düzenli aralıklarla parçalara bölerek bunların resimlerini belirleme ve sonra bunları gösterici yardımıyla karanlık bir yerde, bir ekran veya perde üzerinde yansıtarak hareketi yeniden oluşturma işi” olarak tanımlanmıştır.
Tanımlara dikkatle bakıldığında, tiyatroda sahne bulunmaktadır. Bu sahnede rollerini ve konuşma metinlerini önceden ezberlemiş olan canlı oyuncular vardır. Bu oyuncular, oyunu sahnede sergileyebilmek için önceden defalarca tekrar yaparak hazırlanmışlardır. Sahnede kullanılan dekor ve kostümlerin tamamı gerçektir. Bunların değiştirilmesi için oyun bölümlere ayrılır ve perde kapanarak tiyatronun bir sonraki bölümüne geçilir.
Sinema ise tiyatro kökenli olarak ortaya çıkmış; fakat senaryonun özel kameralar ve aletler tarafından kayıt altına alınarak perdeye yansıtılması şeklinde uygulanmıştır. Yani sinemada oyuncular canlı değildir. Film herhangi bir ortamda çekilir ve üzerinde teknik efektler yapılabilir. Bunun için sinema gerçekçi değildir. Ayrıca sinemada hata payı yoktur, yanlışlar düzeltilerek yeniden çekilir ve film en güzel haliyle izleyici ile buluşturulur.
Tiyatro ile Sinema Arasındaki Farklar
- Tiyatroda oyuncular canlıdır, kostümler ve dekor gerçektir. Sinema ise kayıttan izletilir, canlı değildir.
- Tiyatroda görüntü efektleri kullanılamaz; ama sinema fimlerine bilgisayar ortamında müdahale edilerek efektler uygulanır.
- Tiyatro gerçek oyuncular tarafından canlandırıldığı için gerçekçidir. Sinemalar ise bilim-kurgu özelliği taşıyabilir.
- Tiyatroda oyuncular önceden hazırlık yaparlar, metinleri ezberlerler. Sinema ise canlı olmadığı için buna gerek yoktur.
- Tiyatroda oyuncular şaşırabilir; fakat sinema canlı olmadığı için hata yapılsa bile bölüm tekrar çekilir.
- Tiyatroda unutulan kelimeleri hatırlatmak için suflör vardır. Sinemada buna ihtiyaç yoktur.
- Tiyatroda sahne kavramı varken, sinema perdede gösterilir.
- Bazen tiyatroda sahne ile izleyici etkileşime açıktır. Ama sinemada böyle bir şans yoktur.
- Tiyatro evde izlenemez; fakat sinema filmi evde de izlenebilir.
- Aynı sinema binlerce farklı salonda aynı anda gösterilebilir. Fakat aynı tiyatro, sadece bir yerde sergilenebilir.
- Tiyatroda zaman ve mekan sınırlaması vardır. Ama sinema filmleri uzun zaman dilimlerini, farklı coğrafyaları içerebilir.
- Tiyatroda kısıtlı bir oyuncu kadrosu vardır. Sinemada ise çok daha fazla oyuncu kullanılabilir.
- Tiyatro daha basit olayları sahneler; fakat sinemada olay örgüsü daha karışık ve zor olabilir.
- Tiyatro en eski medeniyetler zamanında bile vardır. Sinema ise çok yeni bir sanattır.
- Sinema filmi yapmak çok büyük maddi yatırım gerektirir. Tiyatroda buna ihtiyaç yoktur.
- Tiyatroda maddi kaygılar ikinci planda, sanat ön plandadır. Sinema filmi ise genellikle maddi kaygılarla yaratılır.
Tiyatro ile Sinema Arasındaki Bemzerlikler
- İkisi de izlemeye dayalı bir sanat dalıdır.
- İkisi de genellikle topluluk hâlinde izlenir.
- İkisinde de oyuncu kadrosu, senaryo, yer ve zaman bulunmaktadır.
- İkisinin de dram, komedi, trajedi… gibi türleri vardır.
- İkisi de evrensel özellik gösterir, dünyanın her yerinde görülebilir.
- Oyuncuların performansı ikisinde de önem taşır ve ortaya çıkan eserin kalitesini belirler.
Orkun KUTLU
