Tezat – Karşıtlık Sanatı / Edebi Sanatlar
Aralarında ilgiden dolayı, birbirine zıt kavramları bir arada kullanmaktır. Birbirine karşıt düşüncelerin, kavramların, duyguların bir arada kullanılmasıdır. İki karşıt düşüncenin bir arada söylenmesidir. Ancak “Gece uyurum, gündüz çalışırım.” demekle tezat sanatı olmaz. Gece ile gündüz zıt iki kavramdır, düşünce değildir. Oysa tezat, kavramların zıtlığında değil, düşüncenin zıtlığındadır.
Örnekler:
– Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz.
– Neden böyle düşman görünürsünüz,
Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?
– İçimde kar donar, buzlar tutuşur,
Yağan ateş midir, kar mıdır bilmem.
– Sana çirkin dediler, düşmanı oldum güzelin.
– Yükseğinde büyük namlı karın var,
Alçağında mor sümbüllü bağın var.
– Gülmek ol, goncaya münasiptir,
Ağlamak bu, dil-i hazine gerek.
– Karlar etrafı bembeyaz bir karanlığa gömdü.
– Ne siyah eylemiş bu nasiyeyi
Saçımı bembeyaz eden bahtım.
Abdülhak Hamit
– Ne efsun-kâr imişsin âh ey didâr-ı hürriyet
Esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esâretten
Namık Kemal
(Ey özgürlük ne kadar büyüleyiciymişsin, tutsaklıktan kurtulduk ama bu kez de senin tutsağın olduk).
ÖRN: Meyhâne mukassi görünür taşradan ammâ,
Bir başka ferah başka letâfet var içinde.
Nedim’in bu beytinde meyhanenin hem sıkıntılı hem de ferah ve latif olduğu söyleniyor. Akla ve mantığa uygun bir şekilde, bir varlığın birbirine zıt özellikleri bir arada söylenmiş oluyor.
Karışık örnekler:
– Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz.
– Karlar etrafı beyaz bir karanlığa gömdü,
Kar değil gökyüzünde yağan beyaz ölümdü.
– Ben de gördüm güneşin doğarken battığını,
Esrarlı bir bakışın gönlü kapattığını.
– İbadet eylerim,namaz kılmam,
Temizlik severim,lekemi silmem,
Ömrümde zararsız günümü bilmem,
Her senede yüz milyonluk kârım var.
– Görmediğim şeyi asla sezemem, /Korku bilmem hiç yalnız gezemem,
İcap etse kendi adımı yazamam, / Kâtiplikte gayet iştihârım var.
Bilinmeyen sözcükler: İŞTİHÂR : meşhur olmak,ün salmak
– Gülen çehremi görüp, / Sanmayın beni bahtiyârdır,
Her kahkahanın içinde, / Bir damla gözyaşı vardır.
– Bir kız vardı yok gibi öyle güzel!
– Lâkin ben hiç bu kadar mahzun olmadım
Ölümü hatırlatan ne var bu resimde?
Halbuki hepimiz hayattayız.
– Nedir benim bu çilem,
Hesap bilmem,
Muhasebe memuruyum.
– Ne efsûnkâr imişsin âh ey didâr-ı hürriyet,
Esîr-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten.
– Rüzgâr eser dallarımız atışır,
Yas ile sevincim yıkışır dağlar.
– Kara gözlerinin beyaz feneri olayım.
– Bin bir başlı kartalı nasıl taşır kanarya?
– Ben de gördüm güneşin doğarken battığını.
|» “Edebi Sanatlar“ sayfasına dön! «|
BENZER KONULAR
- Yazının Bağlantısı: Tezat – Karşıtlık Sanatı / Edebi Sanatlar
- Yazının Bölümü: Söz Sanatları
- Diğer kaynaklarda arayın:
- Etiketler: Edebi Sanatları, Edebiyat, Karşıtlık, Karşıtlık Nedir Örnekler, Karşıtlık Sanatı, Konu Anlatımı, Lys, Sbs, Söz Sanatlari, Tezat, Tezat Açıklaması, Tezat Cümleleri, Tezat Konu Anlatımı, Tezat Nedir, Tezat Örnekleri, Tezat Sanatı, Ygs
- Rastgele 10 Yazı:
- Üç Boyutlu Resimler | Şaşı Bak Şaşır! (: / 2
- Sad Planı ve Atatürk
- Letrizm / Harfçilik
- İpek Yolu’nun Türk Tarihindeki Yeri
- Çelişki Nedir?
- Türk Lehçelerindeki Sözcüklerin Yazımı
- Eski Türklerde Hakanlık / Devlet Başkanlığı
- Makale Türünün Özellikleri
Tarihsel Gelişimi ve Temsilcileri - Garabet Nedir? / Dilde Tuhaflık
- Türk Savaş Teknikleri
İşime sadece anlatım kısmı yaradı. Örnekleri sadece edebiyatçılar anlar.
Size çok katılıyorum bence daha iyi olabilirdi.
Ben pek beğenmedim daha çok örnek olabilirdi.
Ben bundan bir şey anlamadım ama yinede teşekkürler.
Çok sağolun işimi gördü.
Çok işime yaradı sağolun.