Televizyon Bağımlılığı

Özellikle gençlerde ve çocuklarda görülen televizyon bağımlılığı nedir, televizyon bağımlılığından kurtulma yolları nelerdir, çok televizyon izlemenin zararları, televizyonun Türk insanı üzerindeki yıkıcı etkileri nelerdir gibi soruların cevaplarını bulabileceğiniz bu yazımız; daha önce yazdığım “Bilgisayar Bağımlılığı” konusuna paralel olarak günümüzde yaygınlaşan aptal kutusu bağımlılığına bir eleştiri olması amacıyla kaleme alınmıştır.

Yaklaşık bir aydır Türkiye’nin gündeminde “Türksat 4/A” uydusuna geçişle ilgili yapılması gerekenler ve insanların yaşadıkları sıkıntlar yer aldı. Uydu değiştiği için bütün frekansların güncellenmesi gerekti. Teknoloji ile arası iyi olanlar bu ayarları kendileri halledebilirken, birçok insan uyducuların önünde uzun kuyruklar oluşturdu. Bu süre zarfında insanların yakınma sözleri, gerçekten inanılmazdı: “Evimizde bir televizyon bile izleyemiyoruz, çoluk çocuk perişan olduk, yapacak bir şey bulamayınca gün boyu evde uyuyoruz, dizilerimizi kaçırdık sorumlulara bunun hesabı sorulmalı…”

Yukarıdaki sözleri duyunca, “Hadi ordan, şaka yapıyorsunuz.” diyebilirsiniz Fakat gerçekten haberlerde izlediğim insanlardan derlediğim bu sözlerin hepsi gerçek! İnsanların ellerinden yaşam alanları, ekmeği suyu alınmışçasına, televizyonsuz kaldıkları için isyan etmeleri sizce de çok acı bir tablo değil mi? Aynı insanlar günlük hayatlarında ne büyük sıkıntılarla baş etmeye çalışıyorlarken, bu feryat figan baştan sona ziyan olan bir aptal kutusu için yapılıyor. Bu da ayrı bir vahim tablo.

Şimdi gelelim televizyon bağımlılığının ciddiyetle tanımlanmasına. Televizyon bağımlılığı, fiziksel olduğu kadar, insanın sosyo-kültürel ve psikolojik yapısını da baştan sona etkileyen bir bağımlılık türüdür. Sadece çocuklarda değil, birçok yaş grubunda görülebilir ve etkileri madde bağımlılığından farksızdır. Çünkü az televizyon izlemek veya takip ettiği programları kaçırmak durumunda kalan televizyon bağımlıları, tıpkı uyuşturucuyu vücuduna alamayan madde bağımlıları gibi sinirlenme, dikkat eksikliği, stres, anksiyete ve buna benzer vücudun ortaya koyduğu fizyolojik tepkiler göstermektedir.

Televizyon bağımlılığı, tıpkı akıllı telefon veya bilgisayar bağımlılığı gibi teknolojik ürünlere aşırı duyarlılık ve zamanının büyük vaktini ona ayırma şeklinde çok masum bir tanımla geçiştirilmeyecek kadar ciddi bir konudur. Çünkü doktorların televizyon bağımlısı insanlar üzerinde yaptıkları araştırmalarda görüldüğü üzrtr, bu aptal kutusu artık insanın yaşam enerjisini, hayattan aldığı zevki doğrudan etkileyebilecek önemli bir etken hâline gelmiştir.

Televizyon Bağımlılığının Belirtileri

Birçoğumuz televizyona aşırı vakit ayırdığımız hâlde, bağımlı olduğumuzu kabul edemeyiz. Bunu bir hastalık olarak başka insanların sorunu olarak düşünürüz. Hâlbuki, eğer aşağıdaki belirtileri gösteriyorsanız, televizyon bağımlısı olmuş veya olmaktasınız demektir:

– Eve gelir gelmez ilk işiniz televizyonu açmak oluyorsa,
– Televizyonun karşısındaki koltuğu eskitecek kadar çok kullanıyorsanız,
– Televizyon seyrederken araya giren birilerine sinirleniyorsanız,
– Daha iyi ve büyük ekranlı bir televizyon, evinizde huzur demekse,
– Yemeklerinizi yerken televizyon seyrediyorsanız,
– Arkadaşlarınıza sürekli televizyon programlarından bahsediyorsanız,
– Televizyon programını kaçırmamak için arkadaşlarınızla buluşmayı veya ailecek yapılacak işleri erteliyorsanız,
– Pek çok programın kanalını ve başlama saatini ezbere biliyorsanız…

Televizyonun insanlar üzerinde ne kadar etkili bir kitle iletişim aracı olduğunu hepimiz biliyoruz. Bir haberi anında alabilmek, belgesel gibi programlardan bilgi edinebilmek, sinema kültürünü yaygınlaştırmak, bir ürünü veya gelişmeyi topluma tanıtabilmek gibi hayatımıza olumlu etkileri olan televizyon, ne yazık ki kullanım amacını ve dozunu aşması sonucunda psikolog ve psikiyatrların üzerinde ciddiyetle kafa yordukları bir hastalık hâline geldi. Çizgi film karşısında donuk ve anlamsız bakışlarla saatler geçiren bebekler, okuldan gelir gelmez televizyonun karşısına geçen çocuklar, yanlış karakterleri rol model alarak sokaklarda şiddet uygulayan gençler veya televizyon karşısında uyumayı alışkanlık hâline getiren yetişkinler, hep bu hastalığın pençesinde olduklarından bihaber yaşıyorlar.

Televizyon Bağımlılığının Zararları

– Televizyon karşısında saatlerce hareketsiz oturmak dolaşım ve sindirim bozukluklarına yol açmaktadır.
– Saatlerce gözlerini ayırmadan –özellikle yakından– ekrana bakmak, gözlerin bozulmasına yol açmaktadır.
– Hareketsiz duruş, kalp hastalığı, şeker, kireçlenme gibi sağlık sorunlarına davetiye çıkarır.
– Dizi / film izlerken abur cubur yeme alışkanlığı, özellikle çocuklarda obeziteye yol açar.
– Aile içerisindeki iletişim azalır, aile bağları zayıflayınca çatışma ortaya çıkar.
– Arkadaşlarıyla bir etkinliğe katılmak yerine televizyonda dizi izlemeyi tercih eden kişiler asosyal hâle gelir.
– Genellikle sigara, alkol, uyuşturucu gibi kötü alışkanlıklara imrendirilen gençler, kötü insanları rol model alır.
– Çocukların ödevini yapmalarına veya başka sorumluluklarını yerine getirmelerine büyük bir engeldir.
– Kitap okuma gibi önemli etkinliklerin yerine hep televizyon tercih edildiği için insanları bilgiden uzaklaştırmaktadır.
– İzlenen programlar genellikle beyni pasif hâle getirdiği için, kişilerde algılama bozukluğu, dikkat eksikliği ve donuklaşma etkileri ortaya çıkabilir.
– Televizyondan edinilen bir bilgiyi sorgulamadan kabul eden insanlar, kendi hayatlarına uyguladıkları bazı şeylerden ciddi zararlar görmektedirler.
– Televizyon izleme süresi sosyal sorunlar, suça yönelik davranış, saldırgan davranış, dışlaştırma ve toplum sorunları ile doğrudan ilişkilidir.
– Analitik düşünme, okuma ve dil gelişimi için gerekli olan beynin sol yarısının uyarılması azalmaktadır.
– Televizyonu uzun süre izleyerek büyüyen çocuklarda dil ve zekâ gelişimi sorunları yaşanmaktadır.
– Çocukları hayal dünyasında birer kahraman hâline getirdiği için, televizyonda gördüğü karakterler gibi davranma temayülü göstertir.
– Kolay sıkılma, isteksizlik, sinirlilik, dikkat azlığı, diğer insanlarla beraber olmaktan memnun olmama, kendilerini kontrol etmede güçlük, spor yapmama ve şişmanlığa eğilim…

Daha birçok zararını sıralayabileceğimiz televizyona / aptal kutusuna bu kadar bağımlı hâle geldiğimiz için, televizyon toplumumuz üzerinde bazı kötü emelleri olan siyasetçilerin, misyonerlerin veya algılarımızı yönetmek isteyen kimi kişilerin aracı hâline gelmiştir. Para kazanma hırsıyla hareket eden bazı kanal sahiplerinin reklamlarla sağlığa zararlı ürünleri tanıtmaları veya insanları kötü davranışlara yönlendirmeleri aşikârdır. RTÜK‘ün kontrol mekanizmasını aşarak kişileri pornografik görüntülerle ahlaksızlaştıran veya terör destekçisi hâline getiren kanallar da haberlere konu olmaktadır.

Türk milletinin kültürel, ahlâki yapısını bozmak isteyen dizi ve filmleri allayıp pullayarak kanallarda yayınlatan insanlar, milli benliğimizi ayakta tutan bağları yıkmaya çalışmaktadırlar. İnsanımızı uyuşturucu, yalan, zina, şiddet ve devlete zarar vermeye yönlendiren / özendiren birçok programda, aynı zamanda Hristiyanlık, Yahudilik propagandası veya bir ırka sempati / düşmanlık uyandırma da amaçlanmaktadır. İlluminati, bunun en iyi örneklerinden biridir.

Televizyon Bağımlılığından Kurtulma Yolları

Her ne kadar belirtileri ve etkileri madde bağımlılığı kadar ciddi olsa da, televizyon bağımlılığından kurtulmanız hiç de zor değildir. Televizyona bağımlı olduğunuzu yukarıdaki belirtilere bakarak anlayabiliyorsanız, şu adımları izleyerek bu bağımlılıktan kurtulabilirsiniz:

– Öncelikle televizyon bağımlısı olduğunuzu kabul edin. “Yok canım, ben sadece biraz fazla izliyorum.” demeyin, gerçekten eve geldiğinizde üstünüzü çıkarıp hemen kendinizi televizyonun karşısına atmak istiyorsanız, bağımlısınız demektir.

– Televizyona bir günde, bir ayda, bir yılda ve bütün ömrünüzde ne kadar zaman ayırdığınızı gösteren küçük bir hesaplama yapın ve bunu sık baktığınız bir yere asın. Hayatının dörtte birini televizyonla geçirdiğini sürekli gören bir insan, televizyonun karşısına oturmadan önce iki kere düşünecektir.

– Kendinize haftada bir gün televizyon izlemeden geçirme gibi basit hedefler koyun. O güne yapmaktan çok mutlu olduğunuz etkinlikler sıkıştırın ki psikolojik olarak televizyonsuz geçen günler size daha cazip gelmeye başlasın.

– Televizyonda izlemek istediğiniz programların listesini yapın ve bunlara ne kadar zaman ayıracağınızı hesaplayın. İzleyeceğiniz programların saatlerini not edin ve yalnızca bu saatler arasında televizyonu açın. Program bitince televizyonu kapatın.

– Sırf zaman geçirmek için veya şöyle bir bakınayım diyerek televizyonun karşısına geçmeyin. Zap yaparken ömrünüzden kaç saat gittiğini düşününce çılgına dönebilirsiniz! Ayrıca kumandayı elinize aldığınızda televizyona hükmettiğinizi düşünmeyin, televizyon sizi yönetir.

– Kitap okurken, yemek yaparken veya misafir ağırlarken “ses olsun” diye televizyon açmayın. Bunun yerine radyo veya kasetçalar dinlemek daha mantıklı olacaktır.

– Evde eşiniz ve çocuklarınızla birlikte zaman geçirebileceğiniz güzel etkinlikler oluşturun. Genel kültür ve bilgi oyunları, karagöz hacivat gibi kukla canlandırmalar zamanınızı renklendirebilir. Ayrıca günlük, haftalık veya aylık gazete / dergi takip etmek, bulmaca çözme yarışmaları yapmak televizyonu aklınıza getirmeyecektir.

– Balık tutma, bisiklet sürme, yüzme gibi maliyeti düşük ve eğlenceli ev dışı etkinlikleri de sizi televizyon başına bağlamaktan kurtarabilir. Ailenizin şartlarına göre bu etkinlikleri çeşitlendirebilirsiniz.

Gün içerisinde televizyonla harcadığınız zamanı, aileniz ve sosyal çevrenizle olan ilişkilerinize ayırdığınızı gördükçe mutlu olacak ve asosyal biri olmaktan çıkıp daha zinde, yararlı işlere zaman ayıran bir kişi olacaksınız. Beyninizi uyuşturarak size hükmetmeye, düşüncelerinizi yönlendirmeye çalışan insanların malzemesi olmayacak; hayattaki en büyük servetiniz olan zamanı daha anlamlı hâle getireceksiniz.

Aptal kutusuna esir olmayın ve yakın çevrenizi bu bağımlılıktan kurtarmak için geç kalmadan harekete geçin!

Orkun KUTLU