Tahmin veya sezgi cümleleri, bir olayın veya durumun yönü, şekli, zamanı veya sonucu hakkında bazı bilgi ve deneyimlere dayanılarak yapılan kestirmeleri ifade eder. Kişi bu tür cümlelerde, kendi fikir penceresinden bir sezgi ifade eder. “Akla, sezgiye veya bazı verilere dayanarak olabilecek bir şeyi, bir olayı önceden kestirme, kestirim” olarak tanımlanan tahmin cümlelerinde, kesinlik yoktur ve bilinmeyen durumlar hakkında sezgiler dile getirilir. Örneğin “Milli takımın bu maçı 3-2 kazanacağını düşünüyorum.” cümlesinde, kişinin bilgi ve deneyimlerine dayanarak yaptığı bir tahmin söz konusudur.

Bir olayın, durumun, sonucun kesin olarak bilinmediği şartlarda kullanılan cümlelerdir. Kesinlik taşımayan, öznel yargılardır. Cümleyi söyleyen kişinin kendi fikrince ulaşmış olduğu bir sonuçtur. Tahmin cümleleri genellikle “belki, galiba, sanırım, sanıyorum ki, zannederim, sanki” gibi kelimelerle olışturulur. “Abim şu anda Ankara’ya varmış olmalı.” cümlesinde bir yargıya varılmış; fakat bu yargının olup olmadığı henüz tam bilinmiyor. Bu cümlede olduğu gibi bir kanıt olmaksızın olmuş ya da olacak bir şeyi anlamaya, hissetmeye sezgi ya da tahmin denir.

Örnek: – Aldığımız kek bu kadar insana yetmeyecek bence.
– Çeyrek altın bence yıl sonuna kadar 200 TL’yi bulacak.
– Ablam şimdi meraktan ölmüştür.
– Kara bulutlar birikiyor, fırtına çıkabilir.
– Sanırım Gökçe de bizimle gelmek isteyecek.
– Ders şimdiye çoktan başlamıştır.
– Kapıyı çalan arkadaşlarım olabilir.
– Her gün yanıma uğradığına göre, işi düşmüş olmalı.
– Bu bölümü kazandığına göre çok çalışmış olmalı.
– Dün gördüğümde ağlamış gibiydi, çok üzüldü sanırım.
– Ayşe bugün çok süslenmiş, herhalde dışarı çıkacak.

Örnek Sorular

(1) Her yaz güller için bir şeyler karalamak isterim. (2) Çünkü gül, dünyaya sunulmuş güzelliklerin başında gelir. (3) Gülleri isim isim, renk renk, koku koku tanırım. (4) Ben baharı, yazı gülle anarım, herhâlde siz de öylesinizdir.
1. Parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde “tahmin” söz konusudur? (OKS / 2007)
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

Çözüm: İlk üç cümlede mevsimler ve çiçekler hakkında kişisel düşünceleri içeren cümleler sıralanmış, herhangi bir tahmin yapılmamıştır. Fakat son cümlede, “herhalde” kelimesinden de anlaşılacağı üzere başka kişilerin de baharı ve yazı gülle andığını tahmin etmiştir. Doğru yanıt “D” seçeneğidir.

(1) Üniversiteden beri onunla görüşmemiştik. (2) Geçen gün sokakta rastladığım birkaç ortak arkadaşımızdan, başının darda olduğu haberini aldım. (3) Bana anlatılanların onu ne hâle getirdiğini hayal edebiliyordum. (4) Hiç düşünmeden telefon numarasını istedim arkadaşlarımdan ve onu aradım.
2. Yukarıdaki metinde yer alan numaralandırılmış cümlelerin hangisinde “tahmin” anlamı vardır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

Çözüm: Üçüncü cümlede kendisine anlatılanlar yüzünden karşısındaki kişinin çok üzüldüğünü tahmin etmiş ve onu arama ihtiyacı hissetmiştir. Bunun için doğru yanıt “C” seçeneğidir.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “sezgi, tahmin” söz konusudur?
A) Onunla yeterince ilgilenilmediğini sanıyorum.
B) Durumumda kaygılanacak hiçbir şey olmadığını söylüyor.
C) Düşümde kendimi piyano sınavında görüyorum.
D) Beni kıskıvrak yakalayıp daktilomu elimden aldılar.

Çözüm: “A” seçeneğinde, “sanıyorum” cümlesi, tahmin anlamına işaret etmektedir. Diğer cümlelerde böyle bir anlam olmadığından, doğru yanıt “A” seçeneğidir.

Orkun KUTLU