Sözcük Türleri

Batılı dil bilimciler tarafından yapılan çalışmalarda, kelime türleri  genellikle sekiz gruba ayrılır. Bu tür sınıflandırmalar Türkçeye aşağı yukarı aynı şekilde uyarlanmıştır. Kelime çeşitlerinin sınıflandırılmasında dikkate alınan birtakım özellikler kelime çeşitleri arasındaki farkı daha da keskinleştirir. Buna göre kelimelerin hangi sınıfa ait oldukları anlamsal özelliklerinden ziyade daha çok biçim bilgisel özellikleriyle belirlenir.

Dilbiliminin geleneksel anlayışı, kelime çeşitlerini anlamlı kelimeler ve görevli kelimeler olmak üzere ikiye ayırır. Her bir sınıfa ait kelime çeşitleri kendi içlerinde de alt gruplara ayrılmaktadır. İsim, sıfat, zarf ve fiil anlamlı kelimeler sınıfının birer üyesi olurken edat, bağlaç, zamir ve ünlemler de görevli kelime sınıfının birer üyesi durumundadır.

Lütfen aşağıdaki tablodan ayrıntılarını görmek istediğiniz sözcük türünü seçiniz.

Anlamlı ve görevli kelimeler arasındaki farklar kısaca aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Anlamlı kelimeleri görevli kelimelerden ayıran özelliklerin başında, anlamlı kelimelerin sayı bakımından çok fazla olması gelir. Buna karşın görevli kelimeler dilde sayıca sınırlıdır ve dilin bütün konuşanlarınca –ağız farklılıkları bir kenara bırakılacak olursa– aynıdır. Sayı açısından yaklaşıldığında görevli kelimelerin sayılarının belirlenebileceği veya tahmin edilebileceği muhakkaktır. Bu açıdan isim, sıfat, zarf ve fiiller anlamlı kelimeler grubunda; zamir, bağlaç, edat ve ünlemler de görevli kelimeler sınıfında yer almaktadır.

İkisi arasındaki diğer bir fark ise anlamlı kelimelerin dilin yapısı gereği, türetime, yeni kelime yapımına oldukça elverişli olmasıdır. Bu gruptaki kelime yapım şekilleri iki şekilde gerçekleşir:

a) Dilin sunduğu türetim yoluyla.
b) Başka dillerden kelime ödünç almakla.

Görevli kelime çeşitleri, kelime yapımına ve kelime türetimine elverişli değildir. Var olan şahıs zamirleri düşünüldüğünde, benimse-, bencileyin, onca türemiş kelimeleri dışında kalanların hepsinin yalın kelimeler olduğu söylenebilir.

Kelimelerin zaman içindeki değişmeleri de anlamlı ve görevli kelimeler ayrımını daha da kuvvetlendirir. Görevli kelimelerdeki değişim anlamlı kelimelerle karşılaştırıldığında daha yavaştır . Anlamlı sınıfa ait kelimelerin anlam değiştirmeleri, ortaya çıkış ve farklılaşmaları daha kolaydır. Anlamlı sınıfın kelimeleri daha çok anlamlı kelimeler olarak karşımıza çıkar. Görevli kelimeler ise anlamlı kelimeleri birbirine bağlayan, onlarla ilişki kuran kelimelerdir. Bu açıdan görevli kelimeler dil bilgisel, anlamlı kelimeler ise sözlüksel kelimeler olarak değerlendirilir. Anlamlı sınıfla görevli sınıf arasındaki bu farklılık dönüşlülük zamirinin kullanımı dikkate alındığında daha da belirginleşir.

Aşağıdan istediğiniz sözcük türünü seçebilirsiniz:

A. İSİM SOYLU SÖZCÜKLER

1. İsim

– İsim Çekim Ekleri

2. Sıfat

3. Zamir

4. Zarf

 

B. EDAT SOYLU SÖZCÜKLER

1. Edat

2. Bağlaç

3. Ünlem

 

C. FİİLLER

1. Fiil

– Ek Fiil

– Birleşik Fiil

– Fiilimsi

– Birleşik Zamanlı Fiil

– Anlam Kayması