Türkçede sözcüğün anlamı konusunda kelimelerin somut ve soyut anlamlı olma özellikleri bulunmaktadır. Genellikle isimler için bu özellikler ön plana çıkmış olmakla birlikte, fiillerin veya sıfatların da somut ya da soyut olabildikleri görülmektedir. Sınavlarda karşımıza çıkan bu konuyu öğrenmek, konu anlatımımız sayesinde beş dakikanızı almayacaktır.

Yukarıdaki görselde de gördüğünüz üzere, bu konu aslında beş duyu organımızla ilgilidir. Beş duyumuz; görme, işitme, koklama, tatme ve dokunmadır. Bu duyularımızın en az biriyle algılayabildiğimiz herhangi bir canlı, varlık, eşya veya nesne “somut” anlamlıdır. Örneğin bilgisayar; görülür, dokunulur veya sesi işitilebilir. O hâlde bu somut bir kelimedir. Bunun tam tersi olan ve beş duyumuzun en az biriyle algılayamadığımız kavram veya eylemler de “soyut” olarak tanımlanır. Mesela sevgi; görülemez, tadılamaz, duyulamaz…

Bu şekilde konuyu özetledikten sonra, somut ve soyut anlamlı kelimeler hakkında hazırladığımız örnekli konu anlatımlarına aşağıdaki bağlantılardan göz atabilirsiniz.

Somut Anlam
Soyut Anlam

UYARI: Somut ve soyut anlam, sadece kelime düzeyinde değil bazen cümle düzeyinde de karşınıza çıkabilir. Mesela “Bugün denizin suyu çok sıcak.” cümlesinde somut anlam ön plandadır. “Düşünceler içinde yapayalnız kalmıştı.” cümlesinde ise soyut anlam daha baskındır.

ÖNERİ: Eğer somut ve soyut kelimeleri size çok yakın geliyor ve anlamlarını karıştırıyorsanız, söyleyeceğim yöntem sayesinde bu konuyu kolayca aklınızda tutabilirsiniz. “Somun ekmek” ile “somut” kelimeleri birbirine çok benziyor. Somun ekmek, sonuçta duyularımıza hitap ettiğinden somut anlamlıdır. O hâlde somut anlamı, somun anlam gibi aklınızda tutabilirsiniz. Tam tersinin de karıştırmadan soyut olduğunu hatırlayabilirsiniz.

Yukarıdaki açıklamalardan görüldüğü üzere somut kelimeler dış dünyaya ait anlamları karşılar; soyut kavramlar ise iç dünyamıza ait anlamı ifade etmektedir.

Orkun KUTLU