Örtülü anlam nedir, cümlede örtülü anlam nasıl bulunur, örnekleriyle 8. sınıf konu anlatımını bu yazıda bulabilirsiniz. Cümlede anlamın bir alt başlığı olan örtülü anlam, TEOG ve YGS / LYS deneme sınavlarındaki öğrencilerin en çok yanlış yaptıkları sorulardan biridir. Bunun nedeni, örtülü anlamın kelime anlamından hareket edilerek çözülmeye çalışıldığında gayet zor bir soru tipi olmasıdır. Cümlenin ifade ettiği genel anlama bakıp, örtülü anlamın ne olduğunu bilerek hareket edildiğinde aslında bu soru tipi çok kolaylıkla çözülebilir.
Tanımını yapacak olursak, “cümle içerisinde doğrudan söylenmek istenmeyen veya ima edilen bazı bilgi / düşüncelere” örtülü anlam denir. Bazı cümlelerin içerisindeki kelimeler, doğrudan anlatmadığı hâlde bazı anlamları çağrıştırır. İşte cümleden anlaşılabilecek bu diğer anlamlara örtülü anlam denilmektedir. Örtülü anlam, adından da hareketle üstü kapalı ifade edilen bilgilerdir. Bir cümledeki örtülü anlamın ortaya çıkması, okuyucunun cümleyi iyi yorumlaması ile mümkündür.
Örneğin, “Sen de sinemaya gelsene.” cümlesinden, bu kişinin zaten başka birileriyle sinemaya gittiğini ve arkadaşını da davet ettiğini anlayabiliriz. İşte bu kişinin sinemaya tek başına gitmediği bilgisi, örtülü anlamdır. “Hava sıcaklıkları mevsim normallerine dönüyor.” cümlesinden, hava sıcaklıklarının cümlenin söylendiği zamana kadar mevsim normallerinin üstünde seyrettiği anlaşılabilir. İşte bu bilgiler, aslında cümlede söylenmediği hâlde cümlenin anlamından çıkarılmaktadır.
Örnekler: – Bir türlü ısınamadım bu arkadaşına.
(Daha önce de pek sevmiyordum.)
– Dere kenarında olan evler heyelan nedeniyle yıkıldı.
(Dere kenarında olmayan evler zarar görmedi.)
– Doğum günüme seni de bekliyorum.
(Doğum gününe başkaları da gelecek.)
– Babam artık sigara içmiyor.
(Babam eskiden sigara içerdi.)
– Ahmet yine kaza yapmış.
(Ahmet daha önce de birkaç kez kaza yapmıştır.)
– Kitap, engin bir denize girmek isteyenler için kapıdır.
(Engin bir denize girmek istemeyenler kitap okumayabilir.)
– O çocuk konuyu daha güzel anlatıyor.
(Bu çocuk onun kadar iyi anlatamıyor.)
– Kazada bizim araç çok zarar görmüş.
(Diğer araç bizimkinden az zarar görmüş.)
– Benim de karnım acıktı.
(Başkalarının da karnı acıkmış.)
– Beni sadece sen anlayabilirsin.
(Beni senden başka kimse anlayamaz.)
– Kimsenin ele alamadığı konuları işlemiş.
(Özgün bir çalışma hazırlamış.)
– Muğla’nın bu şirin kasabasında, onların da şirin bir evi varmış.
(Başkalarının da evleri var.)
– Papatyayı diğer çiçeklerden daha fazla severim.
(Sevdiğim başka çiçekler de vardır.)
NOT: Örtülü anlam, mecaz anlam ile karıştırılmamalıdır. Örtülü anlam, cümleden çıkarılabilecek ikinci bir anlam demektir. Bir cümlede birden fazla örtülü anlam bulunabilir.
Örnek: “Eski eşim de güzel yemek yapardı.” cümlesinden şu örtülü anlamlar çıkarılabilir:
– Bu kişi en az iki kez evlenmiştir.
– Bu kişi güzel yemekleri sever.
– Bu kişinin önceki eşi de güzel yemek yapar.
UYARI: “De” bağlacının bulunduğu cümlelerde genellikle örtülü anlam vardır.
Örnek: “Sen de kötü bir sürücüsün.” cümlesinden “senin gibi başka kötü sürücüler de var” örtülü anlamı çıkarılabilir.
Orkun KUTLU
