Kitap okumak, dünyada modası geçmeyen en güzel bilgi edinme, kişisel gelişim ve kültür kazanma yöntemlerinden biridir. Toplumu ayakta tutan aydın insanlar, dünyada iz bırakan büyük liderler, bir şirketin beyin takımında bulunan kişiler veya isimleri tarihe altın harflerle kazınan bilim insanlarının ortak yönlerinin kitap okumak olduğunu bilirsiniz. Tıpkı bunlar gibi kitap okuma alışkanlığının, bir öğrencinin okuldaki akademik başarısını da dört katına çıkardığını duymuş muydunuz?
Genelde kitap okumanın yalnızca dil ve edebiyat dersleri için gerekli olduğu görüşü toplumda yaygındır. Bununla birlikte gerek yurt içinde, gerekse yurt dışında yapılan birçok araştırmada kitap okuyan öğrencilerin okul başarısının genellenerek arttığı ortaya konulmuştur. “Matematik veya fizik derslerinin, okuma alışkanlığıyla doğrudan nasıl bir ilişkisi olabilir?” şeklinde bir soru zihninizde belirebilir. Doğrudan değilse de dolaylı olarak öğrencilerin kavrama ve düşünme yetenekleri geliştiği için, tüm derslerdeki başarı da bu nispette artmaktadır.
Farklı okullardan ve kültür çevrelerinden yaklaşık 1.000 öğrenci üzerinde yapılan bir çalışmada, okuldaki ders başarılarıyla okuma alışkanlıkları arasında bir bağ kurulmaya çalışılmış. Araştırma, akademik başarısı yüksek öğrencilerin %60’ının düzenli kitap okuduğunu ortaya koymuş. Okul başarısı düşük öğrencilerin %80’inin ise kitap okuma alışkanlığına sahip olmadığı gibi çarpıcı bir sonuç ortaya çıkmış. Ve benzer bir çalışma, akademik başarısı düşük olan öğrencilerin, kitap okuma alışkanlığı kazandıktan sonra okul başarılarının yaklaşık dört kat arttığını ortaya koymuş. Şaşırtıcı ama gerçek!
“Kitap Okumanın Yararları” başlıklı bir yazımızda, özellikle bilimsel olarak kanıtlanmış faydaları kaleme almıştık. Orada bahsettiğimiz üzere düzenli kitap okuyan insanların –uluslararası literatürde ayda en az iki kitap okuyan insanlar okur olarak kabul ediliyor– zihinsel becerilerinde gözle görülür bir artış görülmektedir. Her şeyden önce sözcük dağarcığımızı zenginleştirmenin en iyi yöntemi olan kitap okuma ile çocukların hayal gücü, problem çözme, düşünme, kavrama, iletişim vb. yetenekleri inanılmaz bir şekilde gelişmektedir. Bu gelişim, öğrencinin birçok alandaki akademik yeterliliklerini arttırarak dil ve edebiyat dışındaki derslerde de başarılı olmasını sağlamaktadır.
Düzenli kitap okuma alışkanlığına sahip öğrencilerin, sözlü ve yazılı dil becerileri geliştiği için, bu öğrenciler daha kolay iletişim kurabilmektedir. Sosyal yönleri gelişen öğrenciler, daha dışa dönük ve girişken bir kişiliğe sahip oldukları için, çevrelerine enerji vermekte, grup çalışmalarına öncülük etmekte ve sürekli ön planda olmayı sevmektedirler. Parmak kaldırmaktan korkmayan, eleştirel düşünebilen, verilen bilgileri sorgulayabilen, soru sorma alışkanlığına sahip olan öğrenciler, genelde çok okuyan öğrencilerdir.
Bazı dil bilimciler matematik ile dil arasında çok yakın bir ilişki olduğunu düşünürler. Dildeki göstergelerin, matematiksel örüntüler olduğunu ifade eder ve aslında dil zekâsı ile sayısal zekânın birbirine paralel geliştiğinden bahsederler. Bir matematik problemini çözerken de, bulmaca çözerken de beynin sol lobu etkin olarak çalışır. Yani insanın dil zekâsı ile matematik zekâsı, beynin aynı bölümü tarafından yönetilir. Bunun için dil becerileri gelişen bir öğrencinin, matematik problemlerini daha iyi algıladığı, daha iyi akıl yürütebildiği ve işlem basamaklarını daha iyi kavradığı bilinmektedir.
Sözel mantık, günümüz sınav sisteminde çok büyük önem taşımaktadır. Sözel mantık becerisini geliştirmenin en güzel yollarından biri kitap okumaktır. Kitap okuyarak akıl yürütme, olayları ilişkilendirme, görsel zekâmızı etkin kullanma gibi çeşitli beceriler kazanırız. Bu beceriler, sözel mantık sorularını bir bütün olarak görebilme ve mantık ilişkileri kurarak çözüme ulaşmada bize yardımcı olurlar. Öğrencilerin mantığını kullanarak çeşitli bakış açıları geliştirme, bilgileri kullanarak yorum yapabilme gibi yeteneklerde de bu beceri esastır.
Geometri veya fizik gibi derslerde bizim parçayı, bütünü ve çeşitli ilişkileri görmemizi sağlayan görsel zekâ; kitap okuma sayesinde geliştirilebilmektedir. Göz kaslarımızı ve görsel zekâmızı geliştirdiğimiz zaman, baktığımız şekil, sembol, tablo veya grafikleri daha iyi anlamlandırabilir, onları parçalara ayırabilir veya onları farklı düzlemlerde düşünebiliriz. Okuduğumuz bir romanın kahramanının, maceralı hayatında karşılaştığı sorunları çözmek için ilginç ve yaratıcı çözümler ürettiğini gören okurun problem çözme yeteneği gelişmektedir. Okuma alışkanlığımız sayesinde öğrendiğimiz yeni kelimeler, bizim sosyal bilgiler, tarih veya felsefe gibi bir derste karşımıza çıkabilir. Bu kelimeleri bilen bir öğrencinin derse ve konuya yaklaşımı çok farklı olacaktır.
Kitap okuyan öğrenciler, belki de en önemlisi genel kültür kazanırlar ve derslerde gördükleri bazı konular hakkında, okudukları kitaplardan önceden bilgi edindikleri için konuyu diğer öğrencilerden daha hızlı ve iyi öğrenme şansına sahip olurlar. Yeni nesil sorularda genellikle tarihteki bilimsel araştırmalardan, ilginç çalışmaları olan insanlardan, iz bırakmış şahsiyetlerden veya edebî eserlerden bahsedilir. Bu sorularda bahsedilen bilgileri daha önce bilen bir öğrencinin o soruyu anlama ve çözme ihtimali ciddi oranda artacaktır.
Verilen bilgiler ışığında, kitap okumanın aslında sadece Türkçe ve edebiyat derslerine yardımcı olmadığı, okul başarısının genel olarak artmasında etkin rol aldığını göstermektedir. Matematikten felsefeye, tarihten müziğe kadar her ders için gerekli olan bir yönümüzde mutlaka kitaplar etki bırakmaktadır. Bu sebeple kitapların dünyasına adım atmak için bir gün daha kaybetmeyin, kendinizi bu güçten mahrum bırakmayın.
Orkun KUTLU
