Belli bir konudaki duygu ve düşüncelerimizi, düzenli ve anlamlı bir bütün hâlinde farklı türlerde ifade ettiğimiz ifade şekline “kompozisyon” denilmektedir. Türk Dil Kurumu kompozisyonu, “1. Ayrı ayrı parçaları bir araya getirerek bir bütün oluşturma biçimi ve işi; 2. Öğrencilere duygu ve düşüncelerini etkili ve düzgün bir biçimde anlatmaları için yaptırılan yazılı veya sözlü çalışma, tahrir, kitabet.” olarak açıklamaktadır.
Aşağıdaki başlıklara dokunarak, kompozisyonun tanımı ve özellikleri üzerine ayrıntılı bilgiler edinebilir; yüzlerce kompozisyon konusunu görebilir; kompozisyonda plan yapma ve örnekleri üzerindeki çalışmaları inceleyebilir ve kompozisyonun anlatım biçimlerini görebilirsiniz.
Kompozisyon Nedir?
Kompozisyon Yazmanın İncelikleri
Kompozisyon Nasıl Yazılır?
Kompozisyon Planı
Hikaye Planı – Metin İnceleme Örneği
Kompozisyonda Paragraf Planı
Kompozisyonda Konu
Kompozisyon Konuları
Kompozisyon Başlığı
Kompozisyonda Bilgi Birikimi
Kompozisyon Yazmanın Kuralları
Herhangi bir konu üzerinde konuşurken veya bir konu üzerine yazarken, belli bir gayeyi gerçekleştirmek isteriz. Bu gaye, bizi dinlemekte veya okumakta olanlara bilgi vermek, onların da bizim gibi düşünmelerini, belirli bir olay içinde yaşamalarını sağlamak olabilir. Duygu ve düşüncelerimizi, maksadımıza uygun olarak dil ve imlâ kuralları içersinde ifade etmeye “anlatım” adını vermekteyiz.
İşte, herhangi bir konu üzerinde konuşan veya kompozisyon yazan kişi, gayesine ve işlediği türe göre birtakım anlatım türlerinden yararlanır. Anlatımda, anlatmak istediğimiz her ne ise, ifademizi açık, sade ve duru (*) olarak kullanmamız gerekir. Ancak bu özellikleri taşıyan bir anlatım, okuyucu veya dinleyici nazarında başanlı olur. Her yazarın bir üslûbu vardır ki, yazarın damgası olan bu üslûp çok uzun bir zaman içinde ve uzun denemeler neticesinde kazanılır.
Sözlü veya yazılı kompozisyonda kullanılan belli başlı anlatım türleri şunlardır:
Hikaye Etme (Tahkiye)
Tasvir Yoluyla Anlatma
Şiirsel (Manzum) Anlatım
Emredici Anlatım
Söyleşmeye Bağlı Anlatım
Kanıtlayıcı (İspatlayıcı) Anlatım
Bu konuda “anlatım biçimleri” ve “düşünceyi geliştirme yolları” başlıkları altında işlenen bazı konular, tekrara düşmemek için verilmemiştir. Bunun için aşağıdaki başlıklara dokunarak, ilgili konuları da incelemenizi tavsiye ediyoruz: