Başlıkta okuduğunuz gerçekten ilginç olan bu haber üzerinde dil bilimsel bir inceleme yapmaya çalışacağız. Öncelikle haberi kısaca özetleyelim: Avustralyada yaşayan 22 yaşındaki Benjamin McMahon adındaki bir genç, bir trafik kazası geçiriyor. Anadili İngilizce olan bu genç, yaklaşık on gün komada kalıyor. Komadan uyandığında oldukça akıcı ve güzel bir şekilde Çince konuşmaya başlayan genç, daha ilginç bir şekilde anadilini unutuyor!
“Bu nasıl olur? Kesinlikle yalan haber!” sözlerini içinizden geçirdiğinizi tahmin edebiliyorum. Aslında ilk bakışta gerçekten imkânsız gibi bir olay. Fakat olayın ayrıntılarını inceleyince, aslında bu olayın gerçekleşmesi mümkün. Zira geçmiş yıllarda buna benzer başka haberler de okumuştuk. 25 yıl İngilizce öğretmenliği yapan 64 yaşındaki bir Amerikalının, komadan anadilini tamamen unutup İsveççe konuşarak uyanması gibi.
Haber olan tüm olayların ortak bir yönü var: Bu kişiler hayatlarının bir döneminde, uyandıkları dille az ya da çok meşgul olmuş, çevresinde o dili konuşan insanlar olmuş veya o ülkelerde çok kısa da olsa zaman geçirmiş. Yani beyin, gerek bilinçli gerekse de gizil olarak bu dillere aşinalık kazanmış. Mesela Avustralyalı genç lise yıllarında Çince öğrenmek istemiş; fakat pek başarılı olamamış. Doğru düzgün cümle bile kuramıyormuş. Aynı şekilde İsveççe konuşarak uyanan Amerikalı, üç ay kadar İsveç’te yaşamış; fakat oranın dilini bir türlü öğrenememiş.
Peki bilinçli iken Çinceyi veya İsveççeyi öğrenemeyen bu iki kişi, komada nasıl olur da cümle kuramadıkları bu dilleri bülbül gibi şakıyacak hâle gelir? Üstelik anadillerini tamamen unutarak? Pek tabiki bu kişiler, komaya girmeden önce yaptıkları kazalarda beyin travması geçirmişlerdir. Yani kafalarına aldıkları çok şiddetli darbelerden, beynin dille ilgili olan “broca alanı” zarar görmüştür. Bu alan, alnın sol arka kısmında, şakak kemiğinin üst tarafında bulunmaktadır. Bu alana alınan bir darbe, kişinin dil becerisini tamamen alt üst edebilir.
Muhtemeldir ki bu kişiler, bu alana aldıkları şiddetli darbeler sonucunda ana dillerini konuşamayacak duruma gelmişlerdir. Kendini ifade etmek isteyen genç, daha önce gizil olarak öğrendiği bir yabancı dili kullanma gayreti içerisine girer. Kim bilir belki bu süreç daha uyanmadan günler, aylar, yıllar önce başlamıştır. Ve bir rüya hâli içinde o yabancı dilin tüm kurallarına ait taşlar, söz varlığı canlanmış ve taze belleğe alınmıştır. Böylece komaya girmeden o dille kendini ifade edemeyen biri, uyandığında gayet akıcı bir şekilde konuşuyor olabilir.
Kişilerin anadilini belli bir süre sonra hatırlamaya başlaması, bunun broca alanına alınan bir darbenin sonucu olduğunu da doğrulamaktadır. Fakat ilginç olan, Avustralyalı genç McMohan’ın uyanır uyanmaz hemşirenin verdiği kağıda “Annemi ve babamı çok seviyorum, iyileşeceğim.” yazısını Çince yazabilmesidir. Ayrıca Benjamin’in konuşurken ve yazarken kullandığı Mandarin, Çincenin en zor lehçesidir. Üstelik anadilini hatırladıktan sonra Çinceyi unutmamış ve Şangay’da üniversite okumaya başlamış, kariyerini Çince sayesinde kazanmıştır.
Beynin bu sır dolu başarısına mucize demek yerine, biraz beyin fırtınası da yapmak gerekir. Acaba koma hâlindeyken, kişi rüya görüyor gibi bir dil eğitimi almış olamaz mı? Veya bu kişilerin ataları, uyandıklarında konuştukları dille konuşuyorlar olamaz mı? Dil genlerle aktarılan bir beceri olabilir ve kişi özünü bulmuş kabul edilebilir mi? Acaba reenkarnasyon var ve bu kişiler başka birinin bedeninde mi hayat buldu?
Bu konuda siz neler düşünüyorsunuz? Bu olayı bilimsel olarak ifade etmek yerine mucize diyip hayretle yenisini mi bekleyeceğiz?
Orkun KUTLU
