İştikak – Türetme Sanatı / Edebi Sanatlar

Aynı kökten türeyen sözcükleri bir arada kullanmaya iştikak denir. Sözcük anlamı “türeme, türetme” olan “iştikak” sözcüğünün terim anlamı ise “aynı kökten türeyen birden fazla sözcüğü bir arada kullanmak” olarak açıklanmaktadır. Yani kökü aynı olan birden fazla sözcüğü aynı cümle içerisinde kullanmaya “iştikak” sanatı adı verilmektedir.

ÖRN: Ey beni lutfuyla yoktan var eden Rabb-i gafûr,
Mağfiret kıl eyledikte azm-i iklîm-i bekâ.
Enderunlu Vâsıf

(Ey beni iyiliğiyle, rahmetiyle yoktan var eden, bağışlayıcı merhametli Allah, sonsuzluk dünyasına, ahirete gittiğimizde bizi bağışla, bize merhamet et.)

Burada “gafûr” ve “mağfiret“, Arapça dil bilgisi  kurallarına göre aynı kökten türemiş iki sözcüktür.

Karışık Örnekler:

– Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler,
Bilmez ki giden sevgililer dönmeyecekler.

– Karşısında nice erbâb-ı denaât titrer,
Hâkim-i mahkeme-i hükm-i cezâdır kalemim.

|» “Edebi Sanatlar“ sayfasına dön! «|