- Çokbilgi.com - https://www.cokbilgi.com -

Hangi Balık Hangi Mevsimde Yenir?

hangi balık hangi mevsimde

Hangi balık hangi mevsimde yenir, hangi ayda daha lezzetli ve taze olduğu için tüketilmelidir konusuna değineceğiz. Balık, kırmızı ete göre protein yönünden çok daha zengin olan bir besindir. İçerisinde barındırdığı B12 ve Omega yağları, iyot, fosfor, çinko, kalsiyum sayesinde, sayılmayacak kadar çok yararı bulunmaktadır. Özellikle kroner kalp hastalıklarında, tansiyon rahatsızlığı olanlarda, alzheimer riski taşıyanlarda, mineral ve vitamin eksikliği olanlarda, unutkanlık sorunu olanlarda balık gerçekten bir şifa kaynağıdır.

Balığın hastalıkların tedavisinden çok, hastalıklara yakalanma riskine bir önlem olarak yararı inanılmaz düzeydedir. İçerdiği A vitamini ile göz sağlığının cilasıdır. Kadınların ciltlerini güzelleştirir, içerdiği fosfor sayesinde erkeklik gücünü arttırır. Vücudun ihtiyacı olan iyotu en doğal yoldan almamızı sağlar. İnsanı dinçleştirir, enerji verir ve daha sayılmayacak onlarca güzel etkisi bulunmaktadır. Millet olarak balık tüketimi konusunda çok bilinçli davranmasak da, uzmanlar haftada en az iki kez balık yememiz gerektiğini vurgularlar.

Balık yemenin dönemlerine mutlaka dikkat etmemiz gerekir. Her mevsimin kendine göre taze olan bir balık türü bulunmakla birlikte, balık sezonunun açıldığı ve balıkların denizlerimize akın ettiği dönemlerde yemek daha sağlıklı ve ucuzdur. Türkiye’de balığın en bol olduğu aylar kasım, aralık ve ocaktır. Özellikle hamsinin kilosunun 2 TL’ye düştüğü dönemlerde, balık inanılmaz yağlı ve protein deposudur. Bu dönemlerde aşağıdaki listemizde gösterilen balıkları bolca tüketmek gerekmektedir.

Türkiye’de balık sezonunun kapalı olduğu ve bu nedenle balık piyasasının en cansız olduğu dönem haziran, temmuz ve ağustos aylarıdır. Bu aylarda lezzetli ve yağlı olan birkaç balık türü olmakla birlikte, genel olarak taze balığın yok denecek kadar az olduğu bir mevsimdir. Bu nedenle genellikle dondurulmuş balıklar satılır ki bu olay balığın lezzeti ve yararı açısından ciddi bir sıkıntı yaratmaktadır. Bunun için her balığı mevsiminde, ucuz ve sağlıklı olduğu dönemde tüketmek güzeldir.

Aşağıda her ay için hangi balığın taze ve yenilebilir olduğu gösterilmiştir. Verilen bilgilerden yararlanarak taze balık tüketmek sağlığımız ve aile bütçemiz açısından oldukça yararlıdır.



OCAK: Lüfer, palamut, kefal, hamsi iyice yağlıdır; çinekop, kofana, mezgit, berlam, minakop, dere pisisi, tekir, kırlangıç boldur; mercan, sinarit az da olsa çıkar. Eskiden kılıç da yakalanırmış. Çipura lezzetini muhafaza eder. Midye sezonu başlamıştır. Tatlısı bile yapılan Karadeniz’in yıldızı hamsi bu ayın gözdesi. Zira bu ayda tam yağlı durumda oluyor. Nispeten kefal de. Yanı sıra uskumru, lüfer, palamut, istavrit lezzetini koruyor. Çinekop, kofana, mezgit de rahatlıkla bulabilirsiniz. Tekir ve kırlangıç da tavsiye ediliyor.

ŞUBAT: Çinekop, kofana, mezgit, berlam, minakop, dere pisisi, tekir, kırlangıç boldur; mercan, sinarit az da olsa çıkar. Kalkan ve tekirin sahneye çıktığı ay. Gümüş de tavsiye ediliyor. Uskumru, lüfer, palamut yağını kaybetmeye başlıyor. Mayıs sonuna kadar sürecek Kalkan sezonu başlar. Tekir’ in sezonu devam eder. Gümüş (varsa), kefal, dere pisisi, minakop, midyenin lezzetli dönemidir. Lüfer, palamut yağını kaybeder. Hamsi yağını ve lezzetini kaybedip sakal bırakmaya başlayınca bizim de ona olan ilgimiz azalmaya başlar. Bunu hisseden hamsi tekrar Azak Denizi’ne yol almaya başlar. Bunun yerini kalkan balığı doldurur. Çipura devam eder.

MART: Kefal, levrek ve kalkanın lezzetine lezzet kattığı zaman. Uskumru çiroz olma yolunda ilerleyedursun siz şimdilik tavası ve pilakisiyle yetinin. Bu ayda barbunya bol miktarda çıkar ve çok lezzetlidir. Mart ayrıcı, Gümüş balığının da bollaştığı dönem. Gümüş artar lezzetlidir. Lüfer, palamut yağını kaybetmiştir, tava veya malzemeli pilaki yapmaya daha uygundur. Kofananın hala ızgarası yapılabilir. Çipura hala lezzetlidir.

NİSAN: Mercan, levrek, kırlangıç bollaşır. Gümüş, mezgit, kefal, berlam, tekir, barbunya lezzetlidir. Eşkinanın sezonu başlar, çok lezzetlidir. Midye bu ay sonuna kadar lezzetini korur. Zargana bu ayda da devam eder. Kalkan bu ayın da favori balıklarından. Mercan, levrek, kılıç ve kırlangıç yine bol oluyor. Kalkan ve barbunyanın en bol ve en lezzetli ayıdır. Eskina, karagöz, mezgit, istavrit yine bol çıkar. Eşkinanın en az kalkan kadar lezzetli olduğu dönemdir.

MAYIS: Levrek, barbun, tekir, iskorpit lezzetiyle masalarınızı şenlendirecek. Fakat bu mevsimde dil balığının tadına doyamayacaksınız. Özellikle de şişte yapılmışsa. Istakoz, pavurya, karides de bulunabilirse lezzetlidir. Palamut, torik, hamsi, istavrit artık yağsızdır.

HAZİRAN: Verimsiz bir aydır. Geçici balıklar Karadenize çıkmıştır. Bu ayda balığa biraz mola verin zira balıkçılık açısından verimsiz bir dönem. Balıktan ziyade deniz ürünlerini tüketebilirsiniz. Tekir, barbun, mercan, levrek gibi balıklar bulunsa da epey pahalı. Taş ve dip balıkları yumurta döktüğünden hem dağınık hem de lezzetsizdir. Meran, levrek, sinarit, barbun, tekir, eşkina az da olsa vardır. Istakoz, pavurya lezzetini korur. Mezgit, levrek, az da olsa barbunya çıkar. Ancak bu ayda en güzel balık karagözdür. Karagöz haziran ayında yağlanıp lezzetlenmiştir.

TEMMUZ: Kolyoz ve sardalya başlar; izmarit, istavrit tavaya gelir. Sardalyanın tüm balıkları elinin tersiyle bir kenara ittiği bir ay. Kolyoz, istavrit, uskumru ise daha çok tava ve haşlama yapmaya uygun halde. Tekir, barbun lezzetini sürdürür. İstakoz, pavurya çıkar. En verimsiz aylardandır. Kefal artık lezzetini kaybeder.

AĞUSTOS: Lüfer ve çingene palamudu ayın ikinci yarısında başlar. Çingene palamudu mevsime merhaba diyedursun sardalya en lezzetli zamanıyla damaklarınız şenlendirecek, kılıç balığı ise parmaklarını yedirtecek. Sardalya çok lezzetlidir, kırlangıç devam eder. Kolyoz, izmarit lezzelenmiştir. İstavrit tavaya gelir.

EYLÜL: Haydi vira bismillah! Kalksın balık yasağı, yaşasın istavrit dönemi. Sardalya ve kılıç lezzetli, palamut ise iri oluyor. Lüfer severler biraz daha sabredin zira lüfer bu dönem biraz cep yakıyor. Palamut hem artar hem irileşir; lüfer artarak devam eder çok lezzetlidirler. Kolyoz, izmarit, istavrit lezzetlidir. Kırlangıç boldur. Kılıç lezzetlidir.

EKİM: Balığın bereketlenmeye başladığı dönem. Lüfer çok lezzetli, istavrit yağına yağ katmış, palamut ise bolca çıkıyor. Palamut ve lüferin yağlanıp lezzetlendiği dönemdir. Ayrıca çinekop, eşkina, levrek, mezgit, barbunya, istavrit, zargana balıkları da bol miktarda çıkar. Tekir, barbunya, kılıç, levrek, mercan, sardunya, torik ve izmarit de tercih edilebilir. Karadenize çıkan gezici balıklar artık hızla inişe başlar. Lüfer, palamut, istavrit lezzetlidir. Tekir, barbun, izmarit, sardalya, levrek, mercan, torik, sinarit, eşkina bol ve lezzetlidir.

KASIM: Ekim ayı gibi verimli ve bol balıklıdır. Uskumru ve pisinin en nefis olduğu, torik akışının başladığı ay. Tüm balıklar özellikle geçici olarak Karadenize çıkanlar bol ve lezzetlidir. Torik artmıştır. Pisi ve hamsi de çok lezzetlidir. Sofraların gülü, balıkların şahı, gönüllerin sultanı, güler yüzlü hamsi çıkmaya başlar. Ayrıca lüfer, eşkina, çinekop, palamut, torik, zargana, levrek, mezgit ve istavrit bol miktarda çıkar ve çok lezzetli durumdadır.

ARALIK: Uskumru, lüfer, palamut ve torik epey büyümüş ve lezzetlenmiş oluyor. Bu yüzden her şekilde pişirilebilir. Hamsinin en çıtır zamanı. Tekirin de bereketli ayı. Lüfer, kofana, palamut, torik, istavrit, izmarit, hamsi boldur. Taş ve dip balıkları lezzetlidir.

Aşağıdaki balık iş günü takvimi, Türkiye’de hangi balığın hangi ayda taze olduğunu göstermektedir. Takvimin en altındaki açıklamadan yararlanarak, sevdiğiniz balığın hangi aylarda taze ve ucuz olduğunu öğrenebilirsiniz.

balık takvimi

“Ahtapot, akya, alabalık, barbunya, çinekop, çipura, dil balığı, hamsi, iskorpit, istavrit, izmarit, kalkan, karagöz, kefal, kılıç balığı, kırlangıç, kolyoz, küpes, lahos, levrek, lüfer, melanur, mercan, mezgit, mürekkep, orfoz, palamut, pisi balığı, sardalya, sazan, sinarit, torik, trança, turna, uskumru…” gibi Türkiye’de bolca balık türü çıkması, gerçekten şanslı bir millet olduğumuzu göstermektedir. Bu balıkların yalnızca bir ya da birkaç çeşidini taze yeme imkânı bulunmayan ülkelerin varlığı, cennet gibi bir ülkede yaşadığımızı anlamamıza ayrıca bir vesiledir.

Denizden babam çıksa, onu da yerim.” sözü belki biraz abartı kaçacak; ama balığın her türünü ayrı ayrı seven ve kış aylarının gelmesini bunun için çok seven biri olarak, sezonunda, dondurulmamış lezzetli ve sağlıklı balığı tüketmenizi öneririm. Herkese afiyet ve şifa olsun.

Orkun KUTLU

Orkun Kutlu