Milli alfabemiz olan Göktürk (Orhun) harfleri ile Türk adının yazılışını ve dövme yaparken “TÜRK” nasıl yazılır diye soran yüzlerce konuğumuzun isteği üzerine ayrıntılı olarak bu konuda bir yazı hazırlamak istedim. Türk adının yazılışı hakkında internette çok fazla bilgi ve görsel olduğundan, bunu önemseyen kişiler “Acaba hangisi doğru?” diye tereddüt yaşamakta haklılar. Bu yazıda buna açıklık getireceğim.

Türk adı, Orhun Yazıtları’nda iki şekilde geçmektedir. Bu durumun birkaç nedeni olabilir. Bunlardan birincisi yazıtları yazan Yollug Tigin’in Göktürk yazısının yazım kurallarına yeterince hâkim olmaması olabilir. İkinci neden, Göktürkçenin imlâsının bir kelimeyi iki farklı şekilde yazmaya imkân tanıması olarak düşünülebilir. Bunlar, kelimeyi bilerek veya bilmeyerek iki farklı şekilde yazmanın nedenleri kabul edilebilir.

Bu konuda hatırlamak gereken bir başka durum ise, Türk adının o zamanlarda “Türük” biçiminde kullanılıyor olmasıdır. Bugün biz bu adı “Türk” olarak kısaltarak kullansak da, Göktürkler “türe-” (türemek) veya “törü” (töre) köklerine dayandırılan “Türük” adını kullanmışlardır. Bu kısaltmanın o dönemde başladığı düşünülürse, yazıtlarda hem “Türük” hem de “Türk” biçiminin var olduğu düşünülebilir.

Yukarıda ve aşağıda Göktürk yazısıyla TÜRK adının iki farklı yazılışı da, hangi harfin hangi sesi verdiği belirtilerek gösterilmiştir. Bu yazıların ikisi de doğrudur, ikisini de her yerde doğru olduğunu bilerek kullanabilirsiniz. Fakat üstteki yazılış, Türk adının köküne de vurgu yaptığı ve kurallara daha uygun olduğu için daha çok kullanılmaktadır. Fakat alttaki yazım da yanlış değildir, hatta Orhun Yazıtları’nda daha çok bu şekilde geçmektedir.

Göktürk alfabesiyle herhangi bir yazıyı yazmadan önce, Göktürk yazısının sağdan sola doğru yazıldığını bilmelisiniz. Yani bir kelimenin ilk harfi, en sağdaki harftir. Fakat eğer dövme yaptırmak veya bir tasarımda kullanmak üzere bu adı yukarıdan aşağı yazmanız gerekiyorsa, bunda da sakınca yoktur.

Yan tarafta Göktürk yazısıyla Türk adının yazılışı başka yazı türleriyle de gösterilmiştir. Bunların tamamı doğrudur, yazıtlarda geçtiği gibidir ve istediğiniz yerde kullanabilirsiniz. Ayrıca yazının başında paylaşılan görselde, Orhun Yazıtları’ndan alınan bir bölümün içerisinde geçen Türk yazısını orijinal hâliyle görmeniz mümkündür.

Orkun KUTLU