Entüisyonizm / Sezgicilik
Sezgicilik (Entüisyonizm), felsefi bir kavram olarak sezgiye akıl, zihin ve soyut düşünme karşısında hem öncelik, hem de üstünlük tanıyan felsefe akımıdır. Henri Bergson akımın kurucusudur, bu nedenle kimi zaman felsefe tarihinde Bergsonculuk olarak adlandırılması da sözkonusudur.
Sezgiciliğe göre bilginin, özellikle de felsefe bilgisinin kaynağı ve temeli sezgidir. Burada önemli olan sezgi kavramının içeriğidir. Felsefi anlamda sezgi, bir tür açılma, doğrudan doğruya keşfedilme ve dolaysız, aracısız birden bire kavranılma anlamında kullanılmaktadır. Buna göre, varlıkları bize oldukları gibi veren bilgi, sezgidir. Bergson’da bu kavram daha da özel bir anlamda gerçeği dolaysızca kavrama yetisi olarak belirtilmiş, algıların ve zihnin bir tür bireşiminden müteşekkil sayılmıştır. Bergson’da, kendi bilincine varmış içgüdüler sezgi olarak değerlendirilir ve bu kavram felsefenin merkezine oturtulur.
Ortaçağ felsefesinde önemli isimlerden biri olan İmam Gazali’de, 19. yüzyıl felsefesinde ise Hegelci aşırı sistematik ve soyut felsefelere karşı bir tepki olarak Henri Bergson’un felsefesinde görülür. Gerçeklik sezgi ile bir kerede ve tam olarak kavranır, akla dayanan bilgi ise asla tam ve kesin olamaz düşüncesi bu felsefelerin ana tezidir. Böylece hem rasyonalizme hem de materyalizme bir karşı çıkış sözkonusu edilmektedir.
Felsefe tarihinde bilginin kaynağı ve gerçeğin kavranması konusunda ortaya atılan sorunlar, birer dizge niteliği kazanmış, değişik düşünme yöntemlerine bağlanan çığırların doğmasına yol açmıştır. Bilginin duyularla sağlanan bir veri olduğunu ileri süren çığırlar, genellikle maddecilik, deneycilik ve onlara bağlanan öğretilerdir. Bilginin duyularla değil de yalnız düşünme yeteneğiyle oluştuğunu ortaya atan akımlar da idealizm adı altında toplanmıştır. Bu düşünce akımlarının bilgi konusunda ileri sürdükleri yöntemlerin iki temel kaynağı vardır. Biri içinde yaşanan ve duyularla algılanan doğa, öteki insandaki üretici ve yaratıcı nitelik taşıdığı söylenen us ve kavrayış yeteneği. Birincide ağırlık doğaya, ikincide düşünme yeteneğine verilmiştir, iki düşünme biçiminden de birçok öğreti doğmuştur.
Bu akımın başlıca temsilcisi, Henry Bergson‘dur.
|» “Edebi Akımlar“ sayfasına dön! «|
BENZER KONULAR
Yorum Yaz! | Görüş Bildir!
- Yazının Bağlantısı: Entüisyonizm / Sezgicilik
- Yazının Bölümü: Edebi Akımlar
- Diğer kaynaklarda arayın:
- Etiketler: Dünya Edebiyatı, Dünya Edebiyatı Edebi Akımlar, Dünya Edebiyatı Şiir Akımları, Dünya Edebiyatında Sezgicilik, Edebi Akımlar, Edebiyat, Edebiyat Akımları, Entüisonizm, Entüisonizm Akımını Savunan Sanatçılar, Entüisonizm Başlıca Özellikleri, Entüisonizm Dönemi, Entüisonizm Dünya Edebiyatı, Entüisonizm Edebi Akımlar, Entüisonizm Genel Özellikleri, Entüisonizm Hakkında Bilgi, Entüisonizm Konu Anlatımı, Entüisonizm Nedir, Entüisonizm Örnek Şiirleri, Entüisonizm Örnekleri, Entüisonizm Şairleri, Entüisonizm Sanat Akımı, Entüisonizm Temsilcileri, Entüisonizm Türk Edebiyatı, Entüisonizmin Özellikleri, Sezgi, Sezgicilik Akımı, Sezgicilik Akımı Temsilcileri, Sezgicilik Nedir, Sezgicilik Özellikleri, Türk Edebiyatında Sezgicilik
- Rastgele 10 Yazı:
- Zübeyde Hanım
- Dilekçe Nedir? – Nasıl Yazılır?
- Tiyatro ile Sinema Arasındaki Farklar ve Benzerlikler
- Prof. Dr. Muharrem Ergin
- Fuzuli’nin Türkçe, Farsça ve Arapça Divanı
- Prof. Dr. Ahmet Taşağıl
- Cumhuriyet Dönemi Marksist Şairler
- Duygusal Anlatım Nedir?
- Timur ve Edige Destanı / Türk Destanları
- Türk Ahşap (Ağaç) Sanatı