türkçe, edebiyat, dil ve anlatım, roman özetleri, özlü sözler, çok bilmiş günlük
  • Ana Sayfa
  • Hakkımda
  • Türkçe Konuları
  • Edebiyat Konuları
  • Türk'çe Kalem
  • Geçmiş Kayıtlar
  • Reklam
  • İletişim
  • Türkçesi Varken
      Türk Dili
      Ağeli/Ağ sayfası : Website (İng.)



  • Türk Dili
      türk dili
    • Türkçenin Tarihi
    • Alfabeler
    • Türk Dilleri Ailesi
    • Türk Lehçeleri
    • Göktürkçe
    • Önemli Türkologlar
    • Dil Devrimi
    • Türkoloji
    • Türkçe Öğretimi
    • Terimler
    • Deyimler
    • Atasözleri
    • Yazım Kılavuzu
  • Dil - Anlatım
      Dil ve Anlatım
    • Sözcükte Anlam
    • Cümlede Anlam
    • Yazım Kuralları
    • Noktalama İşaretleri
    • Ses Bilgisi
    • Sözcük Türleri
    • Fiil Çatısı
    • Çekim ve Yapım Ekleri
    • Cümlenin Öğeleri
    • Cümle Türleri
    • Anlatım Bozuklukları
    • Dil Bilgisi Sunuları
    • Kompozisyon
    • Hızlı Okuma
    • Rehberlik
  • Türk Tarihi - Kültürü
      Türk tarihi ve kültürü
    • Atatürk
    • Türk Adının Anlamı
    • Türklerin Ana Yurdu
    • Türk Soyu
    • Göktürkler
    • Eski Türk Yaşamı
    • Gök Tanrı Dini
    • Türk Dünyası
    • Türk Boyları
    • Türklük Bilginizi Sınayın!
    • Türkler Kardeştir!
    • Nihal Atsız
      • Bozkurt
      • Kültür
      • Türkçülük
      • Ön Türkler

Deyim Aktarmaları

deyim aktarmaları nedir, örnekTürkçede sözcük düzeyinde aktarmalar olarak bilinen, deyim aktarmaları karıştırılan bir konudur. Fakat sınavlarda kelimede anlam konu başlığı altına ait birçok soruda bu konuya ait kavram ve terimleri görmeniz mümkündür. Aslında kelimelerin anlamlarından hareketle bile bunların ne ifade ettiklerini anlamak mümkündür; fakat yine de aralarındaki nüansı ayrıntılı olarak açıklamak istedik.

Deyim aktarmaları belli başlı altı başlık altında incelenebilir. Bu başlıklar aşağıda sıralanmış ve kısa açıklamaları verilmiştir. Konular hakkında ayrıntılı bilgi ve örnekler almak için, konu başlıklarına tıklayabilirsiniz.

1) İnsandan Doğaya Aktarım: İnsana ait bir özelliğin, doğadaki bir varlığa aktarılması olayıdır. Bu tür kullanımın en yaygın örneklerini, insana ait baş, burun, göz gibi organların doğadaki bazı varlık ve kavramları karşılayacak şekilde kullanılmasında görebiliriz. Doğada yalnızca insanlarda görülen “sevinç, neşe, keder, yorgun, alçakgönüllü, düşünceli” gibi hâllerin doğadaki başka varlıklara verilmesi işte bu aktarımı özetler.

Örnek: – Bahçemizdeki neşeli kavakların sesiyle uyandık.
– Bugün Güneş çok düşünceli görünüyor.
– Karşıda bizi uzun uzun seyreden bir kaya vardı.

2) Doğadan İnsana Aktarım: Doğaya ait bir özelliğin, adın veya niteliğin insanlar için kullanılmasına doğadan insana aktarım denilmektedir. İnsandan doğaya aktarımın tersi olarak düşünülebilir. Bunda doğaya ait özelliğin, insana aktarılması söz konusudur. Bu genellikle övgü veya yergi için kullanılan bir deyim aktarmasıdır.

Örnek: – Ezik insanlarla muhabbet etmeyi sevmem.
– Yanımda böyle pişkin hareketler yapmanı istemiyorum.
– Sıcak ilgisi sayesinde hemen kaynaştık.



3) Doğadan Doğaya Aktarım: Adından anlaşılacağı üzere doğadaki varlıkların özellikleri arasında yapılan aktarmadır. Bir aslanın kükremesinin, dalgaların çıkardığı sese aktarılması bunu örnekleyen bir kullanım olabilir.

Örnek: – Rüzgar uludu sabaha kadar penceremin önünde.
– Yırtılan dağların ardından gün ışıdı.

NOT: İnsan ve doğa arasındaki aktarımlar; edebi sanatlardan kişileştirme, benzetme ve istiare ile çok yakın benzerlik göstermekte ve edebi sanat olarak bu şekilde ifade edilmektedir.

4) Duyular Arası Aktarma: Beş duyu organımızdan birine ait bir kelimenin, başka bir duyuyu ifade etmek için kullanılması olayıdır. Mesela acı kelimesi, “tatma” duyusuna ait bir kelime olmasına rağmen “acı bir çığlık” ifadesinde bu kelime artık “duyma” duyusuna ait olacak şekilde kullanılmıştır. İşte bu olaya duyular arası aktarım denilmektedir.
» Ayrıntılı bilgi… »

Örnek: – Resminde sıcak renkler kullanmanı sevdim.
– Tatlı konuşması herkesi güldürüyordu.

5) Soyutlaştırma: Somut anlam ifade eden bir kelimenin, soyut bir kavramı veya durumu karşılayacak şekilde kullanılmasıdır. Soyutlama şeklinde de kullanılmaktadır. Bu en yaygın olarak deyimlerde görülmektedir. Çünkü deyimlerde soyut mesajlar, somut olaylar üzerinden verilmeye çalışılır. » Ayrıntılı bilgi… »

Örnek: – Alıp başımı buralardan gitmek istiyorum.
– Karşında bu kadar ezileceğimi mi zannediyordun?
– Ayağını yorganına göre uzatmak, gözüne girmek, başından aşağı kaynar sular dökülmek…

6) Somutlaştırma: Soyut anlam ifade eden bir kelimenin, somut bir kavramı veya durumu karşılayacak şekilde kullanılmasıdır. Soyutlaştırmanın tersi diyebiliriz. Somutlama şeklinde de kullanılmaktadır. » Ayrıntılı bilgi… »

Örnek: – Seher vakti bir güzele vuruldum.
– Valizine koyduğu birkaç parça mutlulukla yollara düştü.
– Bu düşünceler, zamanla çürüyecektir.

UYARI: Deyim aktarması ile ad aktarması birbirine karıştırılmamalıdır. Deyim aktarmasında kelimeler arasında benzerlik dışında bir anlam ilgisi kurulur. Ad aktarmasında ise benzerlik ilgisi vardır ve bir kelimenin genellenerek o kelimeye ait kapsamlı bir kavramı karşılamasıdır. Ad aktarması ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için sayfamıza bakabilirsiniz.

Orkun KUTLU

Orkun Kutlu

| Yorum Yap! | Yazı Ayrıntıları... | Yazdır! | Bu Yazıyı Paylaşın! |

BENZER KONULAR

Bu Yazıya 4 Kişi Yorum Yazmış!

  1. Resul
    18 Haziran 2018, 02:19

    Asıl anlatılmak istenen tabağı gerçek anlam da yediği değil iki tabak yemek yediği ifade ediliyor yani ad aktarması.

    Cevapla
  2. Ali Hoca
    06 Mart 2018, 15:27

    Sayın hocam, ad aktarmasında benzerlik ilgisi vardır, demişsiniz. Tanımı, ‘bir sözün benzetme ilgisi olmadan başka bir sözcük yerine kullanılması’ şeklinde değil miydi?

    Cevapla
  3. Edebiyat öğretmeni
    28 Kasım 2016, 23:53

    Tabaktaki yemekten bahsederken tabağın içindeki yemeği yeriz ad aktarmasında da iç dış ilgisi vardır tabağı gerçekten yemiyoruz tabağın içindekini yediğimiz için bu ilişki kurulur…

    Cevapla
  4. Edebistan
    01 Ekim 2016, 11:08

    Sayın hocam ad aktarmasında nasıl bir benzetme ilgisi olduğunu somut örnekle ifade edermisiniz. “iki tabak yedi doymadı.” cümlesinde tabakla içindeki yiyecek arasında nasıl bir benzerlik var. Aklıma yatmadı.

    Cevapla

Yorum Yaz! | Görüş Bildir!

Cevabı iptal etmek için tıklayın.

→ Lütfen yorumunuzu yazmadan önce buraya dokunarak uyarıları okuyun!

Güvenlik Sorusu: Türkiye'nin başkenti neresidir?  

  • Yazının Bağlantısı: Deyim Aktarmaları
  • Yazının Bölümü: Dil-Anlatım
  • Diğer kaynaklarda arayın:
  • Etiketler: Deyim Aktarmaları, Deyim Aktarmaları Nelerdir, Deyim Aktarması, Deyim Aktarması Nedir, Doğadan Doğaya Aktarım, Doğadan Doğaya Aktarım Nedir, Doğadan Doğaya Aktarım Örnekleri, Doğadan İnsana Aktarım, Doğadan İnsana Aktarım Nedir, Doğadan İnsana Aktarım Örnekleri, Duyular Arası Aktarma, Duyular Arası Aktarma Nedir, Duyular Arası Aktarma Örnekleri, İnsandan Doğaya Aktarım, İnsandan Doğaya Aktarım Nedir, İnsandan Doğaya Aktarım Örnekleri, Somut, Somut Kelimeler, Somutlama, Somutlaştırma, Soyut, Soyut Kelimeler, Soyutlama, Soyutlaştırma
  • Rastgele 10 Yazı:
    • Atatürk’ün İmzaları ve Mührü
    • Birleşik Sözcüklerin Yazımı
    • Altay Dilleri Teorisi
    • Göktürkçe Türk Nasıl Yazılır?
    • İçinde Yaşadığımız Kültürün Özellikleri
    • Ahmed-i Dâi
    • Yazılı Anlatımla Sözlü Anlatım
      Arasındaki Farklar
    • Azgınlaşan Türkçülük Düşmanları / Nejdet Sançar
    • Eski Kırgız – Oğuz Bağlantıları
    • Ünlü Türemesi
  • Arama
      arama
      Ayrıntılı Arama


  • Türk Edebiyatı
      Edebiyat
    • Edebiyat Nedir?
    • Halk Edebiyatı
    • Divan Edebiyatı
    • Tanzimat Edebiyatı
    • Edebiyat Akımları
    • Edebi Sanatlar
    • Uyak ve Ölçü
    • Anlatım Biçimleri
    • Anlatımın Özellikleri
    • Düşünceyi Geliştirme Yolları
    • İstiklal Marşı
    • Edebiyatımızda İlkler
    • Pratik Edebiyat Bilgileri
    • Çocuk Edebiyatı
    • Edebiyat Sunuları
  • Yazınsal Eserler
      yazınsal eserler
    • Roman Özetleri
    • Yüz Temel Eser
    • Türk Efsaneleri
    • Türk Destanları
    • Şiir
    • Hikaye
    • Efsane
    • Deneme
    • Biyografi
    • Özgeçmiş
    • Mani
    • Ninni
    • Mektup
    • Eleştiri
    • Söyleşi
    • Günlük
    • Roman
    • Destan
    • Makale
    • Anı
    • Ağıt
    • Tekerleme
    • Dilekçe
    • Gezi Yazısı
    • Haber
    • Fıkra
    • Rapor
    • Nutuk
  • Karışık
      Dil ve Anlatım
    • Özlü Sözler
    • Dünyanın Enleri
    • Bunları Biliyor musunuz?
    • Üç Boyutlu Resimler
    • Dünyanın Yedi Harikası
    • Hazır Cevaplar
    • Güzel Sözler
    • İlginç Bilgiler
    • Bilmeceler
    • Kim Kimdir?
  •   Yukarı çık!
© Çokbilgi.Com - 2009 | Tüm hakları saklıdır, izinsiz alıntı yapılamaz.
| Sitemap | İletişim | Reklam | RSS | Gizlilik & Kullanım |