Bir cümle ya da dize içindeki sözleri ters çevirerek söylemeye akis denir. “Akis” sözcüğünün, kelime –yani sözlük– anlamı, “geri dönme, yansıma”dır. Sözcüğün terim anlamı ise, “bir mısra içinde anlamlı bir ifadenin ters çevrilip, yine anlamlı bir ifadeye dönüştürülerek yerleştirilmesiyle yapılan sanat” olarak açıklanmaktadır.

Akis (yansıtma) sanatı, reklam sloganlarında da sıkça kullanılmaktadır. Tersten okunduğunda da anlamlı olan cümlelerde akis bulunmaktadır.

ÖRN: Dîdem ruhunu gözler gözler ruhunu dîdem,
Kıblem olalı kaşın kaşın olalı kıblem,
Nazmî

Birinci mısraın “Didem ruhunu gözler” ifadesi ters çevrilerek, “gözler ruhunu dîdem” anlamlı ifadesine dönüştürülmüş ve aynı mısrada yerleştirilmiştir. İkinci mısra da aynıdır.

– Her inişin bir yokuşu, her yokuşun bir inişi vardır.
– Yemek için yaşamamalı, yaşamak için yemelidir.

– Didem rûhunu gözler,gözler rûhunu didem.
Kıblem olalı kaşın, kaşın olalı kıblem.

– Gamzen ciğerim deldi / deldi ciğerim gamzen,
Bilmem nic’olur halım / Halim nic’olur bilmem.

– Cennet gibidir rûyin / rûyin cennet gibidir,
Âdem doymaz sana / sana doymaz âdem.

|» “Edebi Sanatlar“ sayfasına dön! «|