Alıntı Sözcüklerde Kesme İşaretinin Kullanımı
Tarih: 25 Temmuz 2012 | Bölüm: Yazım Kuralları | Yorumlar: Yorum yok.
1. Bazı Arapça kelimeler gırtlak ünsüzü taşıdıkları, Türkçede de bu özelliği anlaşılacak şekilde telâffuz edildiği için kesme işreti barındırırlar:
Örnek: an’ane, an’anevî, bid’at, cür’et, cür’etkâr, cüz’î, iz’an, kat’î, kat’iyen, kat’iyet, kıt’a, kur’a, Kur’an, mel’un, mes’ul, mes’uliyet, mes’ut, meş’ale, sun’î, sür’at, şer’î, vak’a.”
2. Alıntı olup da kesmesiz kullanılan bu yapıda kelimeler de vardır.
Örnek: defa, defetmek, heyet, menetmek, mesele, neşe, neşet, sanat…
3. Aşağıdaki kelimelere iyelik ekinin getirilmesi, aslında kelimenin sonunda bulunup da dilimizde eriyen gırtlak ünsüzünü ortaya çıkarır ve kesme işaretini gerektirir. (Bu kelimelerdeki ekler iyelik ekidir.)
Örnek: cem>cem’i, cüz>cüz’ü, kat>kat’ı, men>men’i, nev>nev’i, tab>tab’ı…
Ses Değişikliği Olan Kelimelerin Yazımı
Tarih: 25 Temmuz 2012 | Bölüm: Yazım Kuralları | Yorumlar: 5 Yorum var.
1. Ünlü daralması görülen Türkçe kelimeler:
Örnek: söyle-yor>söylüyor,
anla-yor>anlıyor,
yaşa-yor>yaşıyor,
de-yor>diyor
de-e>diye
de-en>diyen,
de-e-lim>diyelim,
ye-en>yiyen,
ye-ince>yiyince,
ye-ecek>yiyecek,
kork-ma-yor>korkmuyor,
gel-me-yor>gelmiyor…
NOT: Birden çok heceli olan kelimelerde de sadece söyleyişte daralma vardır:
Örnek: atlayarak (>atlıyarak), başlayan (>başlıyan), yaşayacak (>yaşıyacak), atlamayalım (>atlamıyalım), gelmeyen (>gelmiyen), gizleyeli (>gizliyeli)…
2. Ünlü düşmesi olan kelimeler:
Örnek: ağız>ağzı, burun>burnu, koyun (bağır, döş)>koynuna, alın>alnı, oğul>oğlu, gönül>gönlüm, beniz,>benzi, ömür>ömrüm, cürüm>cürmü,
hüküm>hükmü, fikir>fikri…
Örnek: ileri-le-mek>ilerlemek, koku-la-mak>koklamak, kavuş-ak>kavşak, uyu>uyku, devir->devril-…
Örnek: nerede>nerde, burada>burda, şurada>şurda…
Örnek: kayıp>kaybolmak, emir>emretmek, keşif>keşfetmek, sabır>sabretmek…
NOT: Gönülden gönüle, ağıza, buruna, babadan oğula örneklerindeki gibi ekte geniş ünlü varsa hece düşmesi olmayabilir.
NOT: oyunu, koyunu vb. hece düşmesi olmayan kelimelerdir.
NOT: Özel isimlerde -hâliyle- hece düşmesi olmaz:
Örnek: Gönül’e, Ömür’ü…
İki Şekilde Yazılabilen Kelimeler
Tarih: 25 Temmuz 2012 | Bölüm: Yazım Kuralları | Yorumlar: Yorum yok.
1. Bazı kelimelerin söylenişinde “ğ“nin “v“ye dönüştüğü görülür. Bunları iki şekilde yazılması ve okunması doğrudur.
Örnek: döğmek>dövmek; göğermek>gövermek; oğmak>ovmak; öğmek>övmek; söğmek>sövmek, öğün>övün…
2. Söyleyişte ğ>v değişimi görülen bu kelimeleri “v“li yazmak daha uygundur.
|» “Yazım Kuralları“ sayfasına dön! «|
Pekiştirmeli Sözcüklerin Yazımı
Tarih: 25 Temmuz 2012 | Bölüm: Yazım Kuralları | Yorumlar: 9 Yorum var.
1. Pekiştirmeli sıfatlarda pekiştirici hece bitişik yazılır:
Örnek: apaçık, büsbütün, çepeçevre, çırılçıplak, düm¬düz, düpedüz, gömgök, güpegündüz, kapkara, kupkuru, paramparça, sapasağlam, sapsarı, sırılsıklam, sipsivri, yemyeşil…
2. Pekiştirme sıfatları ve zarfları bitişik yazılır:
Örnek: dümdüz, sapsarı, mosmor, kapkara, apaçık, tertemiz, çepeçevre, sapasağlam, darmadağınık, yapayalnız, çırılçıplak, çepeçevre