Deyim Aktarmaları
Tarih: 8 Ekim 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 4 Yorum var.
Türkçede sözcük düzeyinde aktarmalar olarak bilinen, deyim aktarmaları karıştırılan bir konudur. Fakat sınavlarda kelimede anlam konu başlığı altına ait birçok soruda bu konuya ait kavram ve terimleri görmeniz mümkündür. Aslında kelimelerin anlamlarından hareketle bile bunların ne ifade ettiklerini anlamak mümkündür; fakat yine de aralarındaki nüansı ayrıntılı olarak açıklamak istedik.
Deyim aktarmaları belli başlı altı başlık altında incelenebilir. Bu başlıklar aşağıda sıralanmış ve kısa açıklamaları verilmiştir. Konular hakkında ayrıntılı bilgi ve örnekler almak için, konu başlıklarına tıklayabilirsiniz.
1) İnsandan Doğaya Aktarım: İnsana ait bir özelliğin, doğadaki bir varlığa aktarılması olayıdır. Bu tür kullanımın en yaygın örneklerini, insana ait baş, burun, göz gibi organların doğadaki bazı varlık ve kavramları karşılayacak şekilde kullanılmasında görebiliriz. Doğada yalnızca insanlarda görülen “sevinç, neşe, keder, yorgun, alçakgönüllü, düşünceli” gibi hâllerin doğadaki başka varlıklara verilmesi işte bu aktarımı özetler.
Örnek: – Bahçemizdeki neşeli kavakların sesiyle uyandık.
– Bugün Güneş çok düşünceli görünüyor.
– Karşıda bizi uzun uzun seyreden bir kaya vardı.
Somutlaştırma Nedir?
Tarih: 8 Ekim 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 13 Yorum var.
Somutlaştırma veya diğer bir adıyla somutlama, deyim aktarmaları konusunun alt başlıklarından biridir. Normalde soyut bir anlam ifade eden bir kelimenin, somut bir kavram veya durumu ifade etmek için kullanılmasına “somutlaştırma” denilmektedir. Bazen farkında olmadan, soyut bir kavramı günlük hayatta karşılaştığımız bir somut kavramı veya durumu ifade etmek için kullanabiliriz.
Soyut ve somut kavramlar arasındaki bu aktarma sıklıkla birbirine karıştırılmaktadır. Onun için en basit yol, kelimenin önceki anlamına ve sonraki anlamına bakmaktır. Cümlede kazandığı yeni anlam hangisi ise, oradaki olayın adı da o olmalıdır. Örneğin “iyi” kelimesi, soyut bir kelimedir ve “İyiler çabuk ölür derler.” cümlesinde bu kelime bir insanı karşılayacak hâle geldiği için somut hâle gelmiştir. Demek ki bu cümlede somutlaştırma vardır.
Örnekler: – Dilek bugün okula gelmemiş.
– Kötüler için yaşasın cehennem!
– Bu fikirleri kafandan atmanı istiyorum.
– Çirkinin nazı hiç çekilmezmiş.
– Bu çorbaya sevgimi kattım.
– Bir parça huzur istiyorum bu gece.
– Bir güzele gönül verdim.