Ses Türemeleri / Ünlü – Ünsüz Türemesi
Tarih: 18 Ekim 2011 | Bölüm: Ses Bilgisi | Yorumlar: Yorum yok.
Kelimenin aslında mevcut olmayan bir sesin ortaya çıkmasıdır. Türeyen sesin ünlü veya ünsüz oluşuna göre ünlü türemesi ve ünsüz türemesi olmak üzere iki grupta incelenebilir.
Ünlü Türemesi: Kelimenin aslında mevcut olmayan bir ünlünün çeşitli nedenlerle ortaya çıkmasıdır. Genellikle yabancı kökenli kelimelerde görülür; Türkçe kelimelerde seyrek rastlanır. Söz başında veya söz içinde ortaya çıkabilir. Ölçünlü Türkçede söz sonunda ünlü türemesine rastlanmaz.
Ön türeme (protez): Söz başında bir ünlünün ortaya çıkmasıdır. Yabancı kökenli kelimelerin başında çift ünsüz bulunuyorsa kelime başında bir ünlü türer: station>istasyon, scala>iskele, scarta>ıskarta vb. Ağızlarda /r/ ve /l/ ünsüzleriyle başlayan yabancı kökenli kelimelerin ön sesinde ünlü türemesi görülebilir: limon>[ilimon], lazım>[ila:zım] reçel>[ireçel], Rus >[Urus]vb.