Roman ve Hikâye Arasındaki Farklar Nelerdir?
Tarih: 9 Ağustos 2020 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 5 Yorum var.
Edebiyatın vazgeçilmez iki metin türü olan roman ve hikâye, gerek yapıları gerekse anlatım biçimleri gereği sıklıkla birbirine karıştırılmaktadır. Her ne kadar ele aldıkları konular ve o konuları işleme biçimleri birbirine benziyor olsa da, roman ve hikâye aslında bambaşka iki edebi türdür. Bu farklılığı ortaya çıkaran en belirgin özellik eserin kapsamıdır. Bu yazımızda roman ve öykünün (hikâyenin) benzer ve farklı yönlerini ayrıntılı bir şekilde açıklamaya çalışacağız.
Genellikle roman ve hikâyenin farkı “Uzun olan kitap roman, kısa olan hikâyedir.” şeklinde ifade edilir fakat bu eksik ve yanlıştır. Çünkü kısa romanlar olabileceği gibi, uzun hikâyeler de vardır. Bunun için romanın ve hikâyenin kapsamının geniş ve dar olması üzerinden hareket etmek gerekir. Yani eserdeki kişi sayısı, yer ögeleri, zaman dilimleri ve olay örgüsünün daha çok şeyi kapsıyor olması romanı; kişi, yer, zaman ögelerinin az ve olay örgüsünün daha yalın olması ise hikâyeyi çağrıştırmalıdır. En temel fark budur. Şimdi sırayla benzerlik ve farklılıkları madde madde ele almaya çalışalım.
Roman ve Hikâyenin Benzerlikleri
– İkisi de olay yazısı türüne örnektir, bir olay örgüsü etrafında gelişir.
– İki edebi türde de gerçek ya da gerçekleşmesi mümkün konular ele alınır.
– Anlatmaya bağlı edebi türe dâhildir ve yazarları bellidir.
– Olay yazısı oldukları için serim, düğüm ve çözüm bölümlerinden meydana gelirler.
– Şahıs kadrosu, zaman ve mekân (yer) her ikisinde de açıkça bellidir.
Birinci ve Üçüncü Ağızdan Anlatım
Tarih: 30 Temmuz 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 42 Yorum var.
Hikaye veya roman gibi olay yazılarında birinci (1.) veya üçüncü (3.) ağızdan anlatım, olayların yazarın başından geçip geçmemesine göre yapılan bir sınıflandırmadır. Özellikle son yıllarda Türkçe ve edebiyat sorularında çok yerde karşımıza çıkan bu kavramlar, aslında çok basit bir şekilde çözümlenebilir. Bunun yolu, metinde anlatılan olaylarda yazarın var olup olmadığını kontrol etmektir.
Daha kapsamlı bir şekilde tanımlayacak olursak; “birinci ağızdan anlatım” yazının olay örgüsünde yazarın bizzat bulunduğu ve genellikle fiillerin “gördüm, yaptık, başlıyoruz” gibi yazarın da içinde bulunduğu kiplerle çekimlenen anlatım türüdür. Bu anlatım türünde yazar, anlatılan olayın bizzat kahramanlarından biridir. Yani yazar kendi başından geçen olayı anlatmaktadır.
Örnek: “Kapıdan çıkarken soluk yüzlü, sert bakışlı, iri yarı bir adam karşımda dikildi ve gözleri benden hesap sorar gibiydi. Aldırmadan yoluma devam etmeye çalıştım. Çirkin suratını aklıma kazıdım ve onun bakışlarındaki derin anlamı çözme gayretiyle saatlerce yürüdüm.”
Roman
Tarih: 28 Eylül 2011 | Bölüm: Roman | Yorumlar: Yorum yok.
Batı Edebiyatında Roman
Tarih: 28 Eylül 2011 | Bölüm: Roman | Yorumlar: Yorum yok.
Kimi görüşlere göre, roman kurmaca anlatı olarak kaynaklarını İlk Çağ’da bulur. Diğer yandan romanın bir tür olarak bağımsızlaşması Rönesans’la köklü bir değişime uğrayan Batı’nın yeni dünya görüşüne bağlanır ve bunun bir yansıması olarak görülen Rabelais’nin Gargantua ve Pantagruel eserleri ilk romanlar kabul edilir. Ancak gerçekten modern anlamda romanın ilk olgun örneğinin Cervantes’in Don Quijote’u olduğu da roman kuramcılarının ortak olduğu bir yargıdır. Hatta bu görüşe dayanarak, diğer türlere göre daha yakın bir tarihte ortaya çıkan romanın henüz çocukluk çağında, gelişmesini tamamlamamış bir tür olduğunu düşünenler de vardır. Bu görüşlerin ikisi de kısmen doğrudur. Romanın, tahkiyeye dayanan kurmaca anlatı olarak kaynağı çok eskilerde aranabilir. Ancak, tarihsel süreç içinde Batı’nın tümüyle kendine özgü gelişimi sonucunda ortaya çıkan bir tür olarak roman modern Avrupa’nın, modernitenin eseridir.
Avrupa’nın çok yönlü, siyasal, ekonomik, toplumsal ve bilimsel değişimlerinin kesişme noktası Rönesans’tan sonra yeni toplum yapısının yeni ifade aracı olmaya başlayan romanın edebî bir tür olarak ciddiye alınması zaman almıştır. Roman feodalitenin yıkılışı ile aristokrasinin ortadan kalkma sürecinde, burjuva toplumunun dayandığı tüm bireysel çabaların, toplumsal hiyerarşiye karşı çıkışının aşamalarına paralel olarak bir yükseliş göstermiştir. Öte yandan modern Avrupa düşüncesinin (felsefesinin) kaynağı olan ve düşüncenin dinamizmini sağlayan eleştirel akıl, roman türünün de dinamiği olmuştur. Böylece, Don Quijote’dan bugüne roman, modernitenin ruhuna uygun olarak değişimci ve esnek karakterini korumuştur. Öyleyse romanın henüz gelişimini tamamlamamış olduğunu söylemek yerine hiç yaşlanmayacak bir tür olduğunu söylemek yerinde olur. Çünkü romanın nesnesi doğrudan doğruya insanın kendisidir. İnsanın karmaşık, gizemli varlığı, her bireye göre farklılaşan psikolojik dünyası, bu farklılıktan dolayı bir diğer hemcinsine merak konusu oluşu ve bu farklılıkta yaratıcılığının kaynaklarının bulunduğu düşünülünce romanın insanla birlikte, sürekli biçim değiştirerek yaşayacağını öngörmek hiç de yanlış olmaz.