Özel Dil (Jargon) Nedir?
Tarih: 15 Aralık 2011 | Bölüm: Dil Bilimi | Yorumlar: 4 Yorum var.
Dilcilerin grup dili ya da özel dil adını verdikleri diller, bir toplumda, bireyin içinde bulunduğu sınıfa, yaşa, özellikle mesleğe göre belirlenen dillerdir. Son yılların çalışmalarında bu tür için sosyolekt (sociolecte, socioleet, Soziolekt) terimi kullanılmaktadır ki, tocial ve iialecte sözcüklerinin kısaltılarak bileşiminden oluşan bu terim, onun niteliğini de aşağı yukarı ortaya koyuyor.
HEIKE, sosyolekt’i “bireyüstü dil dizgesinin, bir dilbirliğinin üyelerinden bir grup tarafından karakteristik kullanılışı” olarak tanımlamakta, sesbilim açısından da “bireyi bir toplum kesimine ait kılan bütün belirtilerin toplamı” biçiminde görmektedir Daha kısa bir anlatımla sosyolekti “bir grubun bütün dil varlığı, bir grubun dili” olarak tanımlayabiliriz.
REICHMANN, söz konusu olan gruplan şualarken başta köylü, orta sınıf, okumuş yüksek katman olmak üzere toplum katmanlarını saymakta, ayrıca mezhepleri, cinsleri, yaş gruplarım, aile, akrabalık ve tamdık gruplarını, öğrenim, meslek ve siyasa gruplarım (örneğin belli bir partiye bağb olma) göstermektedir.
Aynı dilbirliği içinde, kültür açısından birbirinden ayrı düzeydeki kimselerin aynı dili kullanışı, birbirinden çok farklıdır. Ses özellikleri ve kurallara uyma konusu bir yana bırakılsa bile, kullanılan sözcüklerin seçimi ve çeşitliliği yönünden büyük ayrılıklar belirir. Kültürsüz kimsenin dili, genellikle daha küçük bir söz varlığından yararlanır; somut kavramlara, somutlaştırmalara fazla yer verir. İyi bir kültür almış olan kimsede kavram, sözcük zenginliği kendini belli eder. Küçük bir örnek üzerinde duralım: