Metafor Nedir?
Tarih: 21 Eylül 2017 | Bölüm: Genel | Yorumlar: Yorum yok.
Edebiyatta metafor kavramı nedir, özellikleri nelerdir sorularının örneklerle açıklamasını bu yazımızda bulabilirsiniz. Bu kavram, bir söz sanatı olan mecaz ile karşılanmaya çalışılıyorsa da tek başına mecaz karşılığı bizce eksik kalmaktadır. Çünkü metafor, mecaz anlam üzerine kurulmuş bir benzetme ilgisine dayanmaktadır. Okuduğunuz roman veya şiirlerde, şairin bir kişiyi veya kavramı anlatmak için çeşitli benzetme ilgileri kurduğunu görmüşsünüzdür. Aslında metafor, bu ilginin mecaz üzerine kurulmuş hâlidir.
Türkçede “eğretileme” şeklinde de kullanılan metafor, bir konuyu açıklamaya çalışırken veya karşımızdakinde bir dugu uyandırmak amacıyla yazarın asıl anlatılmak istenen şeyi bir benzetme yoluyla gizlemesidir. Bunu yazar veya şair bir söz sanatı olarak kullanıyor olabilir veya açıklanmak istenen şeyi anlatırken bir soyutlama yapmayı tercih edebilir. Sonuçta yazarın kaleminden çıkan nesne, kişi veya kavramlar; okuyucu veya dinleyicinin zihninde çağrışım uyandıracak bir araca dönüşür. İşte mecazlı bu benzetme ilgisi, metafordur.
Daha çok eğitimde ve şiirlerde kullanılan metaforu daha iyi anlatabilmek için bir örnek üzerinden devam ediyoruz: Tasavvuf edebiyatında “ney” çalgısının hazin bir hikayesi vardır. Neyin yapılışını tarif eden sufîler, bir kamışın içinin ateşle yakılarak oyulduğunu ve bu işlem sırasında kamışın yüreğine bir kor düştüğünü söylerler. Bu yürek yangınını inleyerek dillendirdiği için neyin sesi bu kadar güzeldir. Aslında burada bir benzetme ilgisi vardır ve olayı anlatmak için böyle mecazlı bir benzetme ilgisi kurulmuştur. Yani kamışın yüreğinin yanması ve sesinin bundan güzel çıkması bir metafordur.