Bir gün insan “virgülü ” kaybetti; o zaman zor cümlelerden,
Korkar oldu ve basit ifadeler kullanmaya başladı.
Cümleleri basitleşince, düşünceleri de basitleşti.

Bir başka gün ise, “ünlem ” işaretini kaybetti.
Alçak bir sesle ve ses tonunu değiştirmeden konuşmaya başladı.
Artık ne hiçbir şeye kızıyor ne de bir şeye seviniyordu.

Bir süre sonra “soru ” işaretini kaybetti ve soru sormaz oldu.
Hiçbir şey, ama hiçbir şey onu ilgilendirmiyordu…
Ne kâinat, ne dünya ne de kendisi umurundaydı.

Birkaç sene sonra “iki nokta ” üst üste işaretini kaybetti ve
Davranış sebeplerini başkalarına açıklamaktan vazgeçti.

Ömrünün sonuna doğru elinde yalnız “tırnak” işareti kalmıştı.
Kendine has tek düşüncesi yoktu.
Yalnız başkalarının düşüncelerini tekrarlıyordu.

Sıra “noktaya“geldiğinde, düşünceyi ve,
Okumayı çoktan unutmuş vaziyetteydi.

A. Kanevsky

Noktalama İşaretleri Şiiri

NOKTA .
Benim adım nokta.
Her zaman yerim var cümle sonunda.
2.(ikinci) sırada ve kısaltmalarda,
Sakın beni unutma.

VİRGÜL ,
Adımı sorarsan bana,
Virgül derim.
Sıralanan kelimeler arasında yerim.
Mesela dersen,
Bugün elma, armut, erik yedim.
Görürsün ben nerdeyim.

ÜNLEM !
Bana derler ünlem
Ne zaman üzülsen,
Şaşırsan veya sevinsen,
Beni bulursun cümle sonunda.
Uzun bir çizgiyim, altında noktasıyla
Sakın bunu unutma!

SORU İŞARETİ ?
Aslında bilirsin beni.
Tüm işaretlerin en güzeli.
Biri sorarsa sana,
Bu şekeri kim yedi?
Tanımaz mısın cümle sonunda beni?

KISA ÇİZGİ –
Diyelim ki bir cümle yazdın.
Satırın en sonuna vardın.
Sığmadıysa kelimen,
Telaşlanma hemen.
Kısa bir çizgi çekip,
Devam et cümlene kal-
dığın yerden…

Noktalama işaretleri, bir yazıdaki anlamı en doğru biçimde verebilmek için vurgu ve tonlamanın nasıl yapılması gerektiğini belirten, bu konuda okuyucuyu yönlendiren işaretlerdir. Türk Dil Kurumu, noktalama işaretini “Cümle veya yan cümledeki türlü ögeleri birbirinden ayırmaya yarayan, nokta, virgül, noktalı virgül, iki nokta, üç nokta, soru işareti, ünlem işareti, parantez vb. işaretlerden her biri.” olarak tanımlamaktadır.

Noktalama işaretlerinin olmadığı bir metinde, okuyucu metni okurken zorlanacak; dinleyici de metni anlamlandıramayacaktır. Çünkü konuşma dilindeki durakların, vurgu ve tonlamaların yazılı dildeki karşılığı noktalama işaretleridir. Bu işaretler kimi zaman cümlenin coşkulu ve lirik bir tarzda, kimi zaman düşünceli bir edaya bürünerek okunmasını gerektirir. Duygulu, soru soran tarzda cümleleri yaratan bu işaretler, yazı dilinin tuzu biberi olarak adlandırılabilir.

Aşağıda belli başlı noktalama işaretleri hakkında bilgi edinebileceğiniz sayfaların bağlantıları bulunmaktadır. Hem noktalama işaretinin resmine hem de adına dokunarak, içeriğe ulaşabilirsiniz.

1. Yazılışları bir, anlamları ve okunuşları ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için, okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine konur.
Örnek: adem (yokluk), âdem (insan);
adet (sayı), âdet (gelenek, alışkanlık);
alem (bayrak), âlem (dünya, evren);
alim (her şeyi bilen), âlim (bilgin);
aşık (eklem kemiği), âşık (vurgun, tutkun);
hakim (hikmet sahibi), hâkim (yargıç);
hal (pazar yeri), hâl (durum, vaziyet);
hala (babanın kız kardeşi), hâlâ (henüz);
şura (şu yer), şûra (danışma kurulu).

UYARI: Katil (< katl = öldürme) ve kadir (< kadr = değer) kelimeleriyle karışma olasılığı olduğu hâlde katil (ka:til = öldüren) ve kadir (< ka:dir = güçlü) kelimelerinin düzeltme işareti konmadan yazılması yaygınlaşmıştır.