Dünyanın en köklü ve güçlü milletlerinden biri olan Türkler, yeryüzünün muhtelif bölgelerine yayılmışlar ve buraları yurt edinmişlerdir. Yüzyıllar alan bu yayılma hareketi sonucunda, önceleri Orta Asya‘da hep birlikte yaşayan Türk milleti ne yazık ki birbirinden ayrı düşmüştür. Bu ayrılıklar neticesinde, iletişim ve aradaki bağlar zayıflamış; bunun doğal sonucu olarak da Türkçenin farklı konuşma / yazma biçimleri (lehçeler) doğmuştur.

Yukarıdaki haritada gördüğünüz yerler, Türkiye’nin yüzölçümünü ve  bulunduğu yeri düşündüğünüz zaman olağanüstü büyüklükte bir alanı kaplamaktadır. 2 milyon km²‘den daha fazla bir alanda konuşulan Türkçe, buralarda yerleşik olarak yaşayan Türk boyları / toplulukları tarafından farklılaştırılmıştır. Bu bazen, siyasi amaçlar uğruna Ruslar gibi Türk düşmanları tarafından yapılmıştır. Buna benzer nedenler, bugün bazılarını anlamakta güçlük çektiğimiz çağdaş Türk lehçelerini ortaya çıkarmıştır.

Bu lehçelerin hangi coğrafyada ve kaç kişi tarafından kullanıldığına dair ayrıntılı bilgi edinmek için, aşağıda sıralanan bağlantıları takip edebilirsiniz. Türkçenin konuşanı çok olan lehçeleri, devletlerinin bayraklarıyla birlikte aşağıda verilmiştir. Daha küçük lehçelerin bağlantıları da, alt kısımda gösterilmiştir.

Oğuzcanın en batıdaki ve en küçük bu kolunu konuşanların büyük kısmı bugünkü Moldovya Cumhuriyeti’nin güneyiyle Ukrayna’nın güneybatısında yaşamaktadır. Eski Sovyetler Birliği sınırları içerisinde kalan bu bölgelerdeki Gagauzların nüfusu 1989 yılı sayımına göre 197.000 civarındadır. Ayrıca Bulgaristan’da 5 bin kişilik bir Gagauz grup olduğu tahmin edilmektedir. Yine Romanya, Yunanistan, Kazakistan ve Kafkasya’da belirsiz sayıda Gagauz yaşamaktadır.

Hristiyan oldukları için Gagauzların sonradan Türkleşmiş Yunanlılar veya Bulgarlar oldukları iddia edilmiştir. Gagauz kelimesinin kökeninin belirsiz oluşu da Gagauzların etnik kimlikleri konusunu spekülasyona açık bırakmıştır. Bu isim ilk olarak Ruslara ait 1817 tarihli bir belgede geçmektedir. Yaygın görüşlerden biri Gagauz adının Selçuklu sultanı II. Kcykavus’tan geldiğidir. Bu görüşe göre Gagauzlar Bizans’ı Slav akınlarından korumak üzere Balkanlara gönderilen ve burada Hristiyanlaşan bir grup Selçuklu askerinin torunlarıdır. İkinci yaygın görüş bu adı iki öğeden oluşmuş sayar. Birinci ga veya gag öğesi belirsiz olmakla birlikte ikinci öge Oğuz veya Uz kavim adıdır.