Edilgen Fiiller / Çatı Nedir?
Tarih: 7 Eylül 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 17 Yorum var.
Edilgen çatılı fiiller nedir, edilgen çatı örnekleri ve soru çözümüyle konu anlatımını bu sayfada bulabilirsiniz. Fiilde çatı konusunun öznesine göre alt başlıklarından biri olan edilgen fiiller, yüklemde belirtilen işi gerçekleştiren öznenin belli olmadığı, işin kim tarafından yapıldığının tahmin edilemediği cümlelerin çatı özelliğini ifade etmektedir. Yani edilgen cümlelerde gerçek veya gizli özne yoktur ve yüklemde gösterilen işi yapan kişi veya varlık belirsizdir.
Örneğin “Bahçedeki araçlar birer birer yıkandı.” cümlesinde, yükleme “Arabaları kim yıkadı?” sorusunu sorduğumuzda; arabaların kim veya kimler tarafından yıkandığı belli değildir. Kuşkusuz arabayı yıkayan birileri vardır; fakat bunlar hakkında en ufak bir tahminimiz olamayacağına göre, bu işi yapan özne cümlede yok kabul edilmektedir. İşte bu tür fiillere “edilgen çatılı fiil” denmektedir. Eğer cümle “Bahçedeki araçlar görevli tarafından yıkandı.” şeklinde olsaydı, arabayı yıkayan kişi (özne) belli olduğundan, yüklem etken çatılı kabul edilecekti.
Edilgen çatılı cümleler, özne ile yüklemin ilişkisine göre belirlenir. Bir cümlenin edilgen çatılı olup olmadığını anlamak için öncelikle yüklemi belirlenir ve yükleme “İşi yapan kim?” şeklinde bir soru sorulur. Eğer cevabını alamıyorsak, işte o cümleye edilgen çatılı diyebiliriz. Yani edilgen çatılı fiillerin gerçek veya gizli öznesi yoktur.