Alfabe Nedir? / Tanımı, Oluşumu ve Açıklaması
Tarih: 18 Ekim 2011 | Bölüm: Ses Bilgisi | Yorumlar: 1 Yorum var.
Yazı sistemleri sesi, heceyi veya kelimeyi esas alabilir. Sesi temel alan yazı sistemine alfabe denir. Alfabede harfler, sesleri gösteren işaretlerdir. Ancak harfler, genel olarak, bütün sesleri değil anlam ayırıcı sesleri (sesbirimleri) karşılamak üzere kullanılır. Bununla birlikte alfabelerde her sesbirimin tek harfle gösterilme zorunluluğu yoktur. Söz gelişi, Türkçede ş harfiyle işaretlenen /ş/ sesi, İngilizcede sh, Fransızcada ch, Almancada sch ( harf gruplarıyla karşılanır. Buna karşılık her sesbirimin alfabede bir harf karşılığı olmayabilir. Örneğin Türkçede anlam ayırıcı niteliği olan /l/ sesbirimleri tek harfle (l harfiyle), karşılanmaktadır. Bu nedenle nota adı olan sol ile yön gösteren sol kelimeleri aynı yazılmaktadır.
Alfabedeki bazı harflerin ise ses karşılığı olmayabilir: Türk alfabesinin harflerinden ğ, dilde (özellikle yazı dilinde) önemli işlevi olsa da, yapılan laboratuar çalışmalarına göre, bir sesbirimini karşılamaz. 1 Kasım 1928’de kabul edilen 1.353 sayılı kanuna göre, Latin temelli Türk alfabesinde yirmi dokuz harf (a, b, c, ç, d, e, f, g, ğ, h, ı, i, j, k, l, m, n, o, ö, p, r, s, ş, t, u, ü, v, y, z) vardır, Bu harflerden sekizi ünlüleri, yirmi biri ünsüzleri gösterir. Latin kökenli Türk alfabesi sesbirimleri karşılamak üzere hazırlanmıştır ve büyük ölçüde fonemiktir. Ancak, doğal olarak, ses değişkelerini ve vurgu, ton gibi parçalar üstü birimleri işaretlemez. Bu nedenle, “Türkçe yazıldığı gibi okunur, okunduğu gibi yazılır.” ifadesi yanlıştır.
Bir dildeki harflerin belirli bir sıraya dizilmiş bütününe alfabe denir. Abece veya alfabe, her biri dildeki bir sese karşılık gelen harfler dizisidir. “Abece” sözcüğü, Türkçe‘deki ilk üç harfin okunuşundan oluşur. Benzer biçimde Fransızca kökenli Alphabet’den dilimize geçen “Alfabe” sözcüğü, eski Yunancadaki ilk iki harf olan “alpha” ile “beta”nın okunuşundan gelir.