Birleşik Zamanlı Fiil Nedir?
Tarih: 7 Nisan 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 10 Yorum var.
Birleşik zamanlı fiiller nedir, birleşik zamanlı eylemlere örneklerle 7. sınıf konu anlatımını bu sayfada bulabilirsiniz. Birleşik yapılı fiillerle sıkça karıştırılan bu konu, fiillerin almış oldukları kip ekleriyle çekimlenirken birden fazla kip eki alıp almadığı durumları ifade eder. Fiiller, bilindiği üzere cümle içerisinde yüklem olarak kullanılırken bazı kip eklerini alırlar. Bu kip ekleri çekimli fiiller ortaya çıkarır. İşte bir fiilin, çekimlenirken birden fazla kip eki alma durumu “birleşik zamanlı (çekimli)” şeklinde ifade edilir.
Bu dil bilgisi terimini daha ayrıntılı biçimde tanımlayacak olursak, “Türkçede bir fiilin çekimlenirken birden fazla haber veya dilek kipi alması durumuna” birleşik çekimli / zamanlı fiil denir. Bir fiil, haber veya dilek kiplerinden birini almışken, ikinci bir kip eki olarak görülen geçmiş zaman (hikâye), duyulan geçmiş zaman (rivayet) veya şart kiplerinden birini alırsa, işte bu fiile birleşik çekimli fiil denilmektedir.
Örnek: “Bugün doğum günün olduğunu bilmiyordum.” cümlesinde geçen “bil-mi-yor-du-m” çekimli fiili, hem “-yor” şimdiki zaman ekini hem de “-du” görülen geçmiş zaman ekini almıştır. İşte bu fiil, birleşik zamanlı bir fiildir.
Yan Anlam Nedir?
Tarih: 6 Nisan 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 19 Yorum var.
Yan anlam nedir, cümle örnekleriyle 5. sınıf konu anlatımını bu açıklayıcı yazımızda bulabilirsiniz. Yan anlam, kelimelerin uzun yıllar içerisinde yüklendikleri farklı anlamları ifade etmek için kullanılan bir dil bilgisi terimidir. Bu konu, aslında tanımı ve örnekleri akılda kodlandığı sürece çok kolay hatırlanacak basit bir konu olmakla birlikte; sözcükte anlamın diğer başlıkları ile karıştırılabilmektedir. Yapılması gereken, kelimenin “yan anlam” adından hareketle, gerçek anlamına ek olarak yüklendiği diğer anlamları çağrıştırmalıdır.
Daha iyi bir tanım yapacak olursak yan anlam, “kelimenin uzun yıllar içerisinde, gerçek anlamından tam olarak uzaklaşmadan yüklenmiş oldukları başka anlamlara verilen isimdir” diyebiliriz. Tanımdan anlaşıldığı üzere, kelimenin gerçek anlamından uzaklaşmaması gerekir. Eğer kelime gerçek anlamdan tamamen uzaklaşırsa, bu mecaz anlam olur. Bunun için yan anlam, kelimenin temel anlamına benzerlik veya yakınlık ilgisi ile ortaya çıkan farklı anlamlardır.
Örneğin “dil” kelimesinin akla gelen ilk anlamı, yani gerçek anlamı, “tat alma organı“dır. Bu kelimenin yan anlamıyla kullanılması için, benzerlik veya yakınlık yoluyla gerçek anlamından biraz farklılaşırsa, “Kapının dili bozulunca, içeride kaldık.” cümlesindeki anlam ortaya çıkar. Bu kelime TDK tarafından “birçok aletin uzun, yassı ve çoğu hareketli bölümleri” şeklinde tanımlanmıştır. İşte görüldüğü üzere “dil” kelimesi temel anlamından çok fazla uzaklaşmadan yeni bir anlam yüklenmiştir. İşte bu şekilde sonradan yüklenen anlamlar yan anlam örneğidir.
Mecaz Anlam Nedir?
Tarih: 5 Nisan 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 21 Yorum var.
Mecaz anlam nedir, cümle örnekleriyle konu anlatımını sizler için hazırladığımız bu sayfada bulabilirsiniz. Mecaz anlam, sözcükte anlam konusnun bir alt başlığıdır ve kelimelerin cümle içerisinde kazandıkları anlamı karşılayan bir dil bilgisi terimidir. Mecaz anlam, bir sözcüğün aklımıza gelen ilk anlamından ilgi veya benzetme sonucunda uzaklaşarak kazanmış olduğu yeni anlamlara verilen addır. Yani sözlükte ilk sırada gelen anlamın dışında kalan, genellikle soyut bir anlam taşıyan ve gerçek anlamdan tamamen uzaklaşarak ortaya çıkan anlamlara denir.
Gerçek anlamın bir bakıma tersi gibi düşünebileceğiniz mecaz anlam, kelimenin temel anlamına uzak bir ilgiye sahip olabilir veya bu anlamıyla bir çeşit benzerlik kurularak oluşturulur. Örneğin “sıcak” kelimesinin akla ilk gelen karşılığı “ısısı yüksek olan, soğuk karşıtı” şeklinde olur. İşte bu kelimenin gerçek anlamıdır. Mecaz anlam ise, bu anlamdan tamamen uzaklaşarak ortaya çıkan “samimi, dostça, sevgi dolu” nlamıdır. “Gezimizin rehberi çok sıcak bir insandı.” cümlesinde rehberin vücut sıcaklığı belirtilmediği için, bu kelime gerçek anlamdan uzaklaşarak “sevgi dolu, içten” anlamını karşılayarak mecaz anlamda kullanılmıştır.
Örnekler: – Onun küçüklükten beri gözü hep yükseklerdeydi.
– Bu olayda mutlaka onun da parmağı vardır.
– Olaylara karşı kör ve sağırdır.
– Son otobüse yetişemezsem, işte o zaman yandım.
– Toplantıda bize çok ağır sözler söyledi.
– Cesaretimin kırılmasına sen sebep oldun.
Gerçek Anlam Nedir?
Tarih: 1 Nisan 2015 | Bölüm: Dil-Anlatım | Yorumlar: 5 Yorum var.
Gerçek anlam nedir, cümle örnekleriyle konu anlatımını bu sayfada bulabilirsiniz. Gerçek anlam, sözcükte anlam konusunun bir alt başlığıdır. Yani kelimelerin cümle içerisinde yüklendikleri anlamlara verilen bir dil bilgisi terimidir. Bir kelimenin aklımıza gelen ilk anlamı, gerçek anlamı karşılar. Eğer kelime, cümle içerisinde aklımıza gelen ilk anlamı karşılayacak şekilde kullanılmışsa, işte bu kelimelere “gerçek anlamlı” denir.
Daha ayrıntılı bir tanım yapacak olursak, “bir kelimenin söylendiğinde aklımıza gelen ilk anlamı, sözlükte ilk sırada bulunan ve en temel karşılığı olan anlamına” gerçek anlam denir. Gerçek anlam, mecaz anlamın zıttı gibi düşünülebilir. Kelimeler cümle içerisinde kendi anlamından uzaklaşabilirler. Böyle kelimeler mecaz anlamlı olarak nitelendirilir. Gerçek anlam ise, kelimenin temel anlamından uzaklaşmamış hâlini karşılar.
Örneğin, “düşmek” denildiğinde aklımıza gelen ilk anlam, “yer çekiminin etkisiyle bir şeyin yukarıdan aşağıya inmesi” şeklinde olur. İşte buna temel anlam, yani gerçek anlam denilmektedir. Bu kelimeyi gerçek anlamlı olarak bir cümlede kullanacak olursak, “Ayağım takılınca, elimdeki güzelim vazo yere düştü.” şeklinde olabilir. Bu cümlede “düşmek” kelimesi, vazonun gerçekten yere düşmesini karşılamaktadır. Fakat bu kelime, “Bu hareketinle sen de gözümden düştün.” cümlesinde kendi anlamından uzaklaşarak mecaz anlamlı olarak kullanılmaya başlamıştır. Burada bir şeyin gerçekten yere düşmesinden bahsedilmemektedir. İşte gördüğümüz üzere kelimenin aklımıza ilk gelen temel anlamına, gerçek anlam denilmektedir.