Bütün dünya edebiyatlarında olduğu gibi Türk Edebiyatının da ilk örnekleri destanlardır. Türk edebiyat geleneği içinde “destan” terimi birden fazla nazım şekli ve türü için kullanılmış ve kullanılmaktadır.

Eski Türk Edebiyatı nazım şekillerinden mesnevilerin bir bölümü ve manzum hikâyeler, Anonim edebiyatta ve Âşık edebiyatında koşma veya mâni dörtlükleri ile yazılan veya söylenen ferdî, sosyal,tarihi, acıklı veya gülünç olayları tahkiye tekniği ile çeşitli üslûplarla aktaran nazım türüne ve bu yazıda ele alınan kâinatın, insanlığın, milletlerin yaradılışını , gelişimini, hayatta kalma mücadelelerini ve çeşitli olay ve nesnelerle ilgili sebep açıklayan ve Batı Edebiyatında “epope” terimiyle anılan eserlerin tamamı da Türk edebiyatı geleneği içinde “destan” adı ile anılmaktadır.

Türk destanları, Türk edebiyatında kahramanlıkları anlatan efsanevi türdeki destanlardır. En eski tür olarak Türk destanları içinde Uygur Destanı, Göç Destanı, Şu Destanı, Oğuz Kağan Destanı, Bozkurt Destanı, Yaratılış Destanı ve Türeyiş Destanı destanları İslam öncesi devir destanlarıdır.

İslâmiyetin yayılışı sırasındaki ve daha sonraki Türk destanları ise Saltuk Buğra, Manas, Battal Gazi, Danişmendname, Dede Korkut, Genç Osman, Köroğlu, Kuvayı Milliye, Çanakkale destanlarıdır. Destanların bazıları gerçek olayları yansıtır, bazıları ise sadece kurgudur. Manas destanı Türklerin en uzun destanıdır.

Bütün dünya edebiyatlarının başlangıç eserleri olan destanlar, çeşitli konularda yaradılış hikâyeleri yanında, milletlerin hayatında büyük yankılar uyandırmış bir kahramanın veya tarih olayının millet muhayyilesinde ortak sembol ve ifadelerle zenginleştirilmiş uzun manzum hikayeleridir.

Büyük Türk tarihinde, Türkler’in müslüman olmadan önceki dönemlerine ait destanlar, sözlü edebiyatımızın ilk ürünlerini oluşturmaktadır. Altaylılar, Sakalar, Hunlar, Göktürkler ve Uygurlar dönemlerinde ortaya çıkan Türk destanları, Türk edebiyatının ilk örneklerini oluşturmaları açısından büyük önem taşımaktadır.

İlk Türk destanlarımız aşağıda ortaya çıktıkları dönemlere göre verilmiştir. İlgili başlığa dokunarak içeriğe ulaşabilirsiniz.

1. Altay – Yakut Dönemi

Yaratılış Destanı
Siyenpi Destanı

2. Sakalar Dönemi

Alp Er Tunga Destanı
Şu Destanı

3. Hun Dönemi

Oğuz Kağan Destanı
Attila Destanı

4. Göktürk Dönemi

Bozkurt / Göktürk Destanı
Ergenekon Destanı

5. Uygur Dönemi

Türeyiş Destanı
Göç Destanı

|» “Türk Destanları“ sayfasına dön! «|